آیا اوضاع خودروسازان در پایان نیمسال نخست بهتر خواهد شد؟

 تولید سه خودروساز بزرگ کشور در پنج ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت کرد، اتفاقی که سه عامل کمبود نقدینگی، اختلال برقی و چالش ارزی، آن را رقم زده‌اند. در شرایطی که وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنان از انتشار آمار رسمی تولید خودرو امتناع می‌کند، گزارش‌های ارسالی خودروسازان به سامانه کدال نشان می‌دهد آنها پنج ماه امسال را با افت تولید پشت‌سر گذاشته‌اند.

 طبق آمار منتشره، کل تولید سه خودروساز اصلی - ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو - در پنج ماه امسال در حوزه سواری به ۳۶۰هزار دستگاه نیز نرسیده است. با توجه به تولید حدودا ۳۹۱هزار دستگاهی پارسال خودروسازان، تیراژ آنها نسبت به پنج ماه پارسال ۹.۵درصد افت را نشان می‌دهد. تولید اما به طور ماهانه نیز کاهش یافته، به‌طوری‌که شاهد افت ۱۸درصد تولید در مرداد نسبت به تیرماه هستیم.

به نظر می‌رسد دلایل اصلی افت تولید بالغ بر ۳۷هزار دستگاهی خودروسازان در پنج ماه امسال، کمبود نقدینگی و ارز و قطعی برق بوده است. در این بین، کمبود نقدینگی (بیشتر ناشی از عدم اصلاح قیمت کارخانه‌ای خودروها) مشکل جدیدی به شمار نمی‌رود و در این سال‌ها همواره وجود داشته است. درحال‌حاضر از آخرین اصلاح قیمت رسمی خودروهای داخلی ۱۶ ماه می‌گذرد و این موضوع دلیل اصلی افت تولید به شمار می‌رود.

عدم تخصیص ارز به خودروسازان تا اواسط تیرماه دلیل دیگری است که سبب افت تولید خودرو در پنج ماه امسال شد. خودروسازان می‌گویند تا اواسط تیرماه پارسال هر‌چه ارز به آنها تخصیص داده شده، متعلق به پارسال بوده است. از نیمه تیر‌ماه به بعد اما تخصیص ارز به خودروسازان از سر گرفته شد، اما به نظر می‌رسد تاثیر خاصی بر تولید در مرداد‌ماه نگذاشته است.

در نهایت اختلال برقی در واحدهای تولیدی (هم خودروسازان و هم شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه و قطعات آنها) دلیل دیگر افت تولید پنج ماه خودرو به شمار می‌رود. از اواسط خرداد و به رسم چند سال گذشته، قطعی برق به جان واحدهای تولیدی کشور افتاد و به نظر می‌رسد در مرداد با توجه به شدت بیشتر گرمای هوا، اثر آن بیشتر بود. قطعی‌های گاه و بیگاه برق در این دوره حدودا سه‌ماهه اثر منفی بر تولید واحدهای صنعتی کشور گذاشت و در این بین، خودروسازی نیز از تبعات آن بی‌نصیب نبود.

اما حالا این پرسش مدنظر است که آیا اوضاع خودروسازان در پایان نیمسال نخست بهتر خواهد شد؟ برای پاسخ به این پرسش باید به عوامل سه‌گانه اثرگذار بر تولید خودرو طی پنج ماه امسال رجوع کنیم.

در این بین، چشم‌انداز مثبتی حداقل برای یکی دو ماه آینده درباره بهبود اوضاع نقدینگی خودروسازان از محل اصلاح قیمت وجود ندارد؛ چون سیاستگذار در دولت چهاردهم، حرفی از افزایش قیمت کارخانه ای خودروها نزده است. بنابراین اگر همچنان فریز قیمت ادامه داشته باشد، بعید است نقدینگی خودروسازان جز در مواردی مانند همین فروش اخیر، افزایش قابل‌توجهی داشته باشد و به رشد تولید منجر شود.

در مورد مساله ارز به نظر می‌رسد تاثیر ازسرگیری تخصیص ارز به خودروسازان، در ماه‌های آینده خود را نشان دهد و به بهبود تولید کمک کند (حداقل شاید سرعت افت تیراژ را پایین بیاورد).

اما در مورد مساله برق به نظر می‌رسد این چالش در شهریور با توجه به کاسته شدن از گرما و کمتر شدن قطعی برق واحدهای صنعتی، خفیف‌تر خواهد بود. بنابراین امکان بهبود تولید (در آن حد که بی‌برقی تاثیر گذاشته بود) وجود دارد.

افت پژو؛ رشد سورن

طبق آنچه در صورت‌های مالی سه خودروساز اصلی آمده، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع کمتر از 354هزار دستگاه انواع خودروی سواری را در پنج ماه نخست امسال تولید کرده‌‌‌اند.

در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها شده که توانسته‌‌‌اند 197هزار و 395دستگاه محصول را در پنج ماه نخست امسال تولید کنند. این میزان تولید با توجه به تیراژ بالغ بر 214هزار دستگاهی سال گذشته ایران خودرو، افت هشت‌درصدی را نصیب آبی‌های جاده‌مخصوص کرده است.

سایپایی‌‌‌ها نیز به کمک زیرمجموعه خود، پارس‌‌‌‌خودرو، تولید 156هزار و 149دستگاهی را در پنج ماه ابتدایی امسال ثبت کرده‌‌‌اند که نسبت به مدت مشابه پارسال افت را نشان‌‌‌ می‌دهد. در حالت تفکیکی، سایپا تولید حدودا 116هزار دستگاهی در پنج ماه امسال داشته و این در حالی است که میزان تولید این شرکت در مدت مشابه پارسال بیش از 127هزار دستگاه بود. بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران بدون احتساب آمار پارس‌خودرو دچار افت تولید 9درصدی در پنج ماه امسال شده است. پارس‌خودرو نیز که 40هزار و 368دستگاه تولید در پنج ماه نخست امسال داشته، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با تیراژ 49هزار و 630دستگاهی، دچار افت 19درصدی شده است.

اما بررسی آمار تولید خودروسازان در مرداد امسال و مقایسه آن با ماه قبل - تیر - نشان می‌دهد تولید ماهانه آنها نیز افت داشته است. طبق آمار، خودروسازان در تیر امسال حدود 76هزار و 418دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رساندند. با توجه به تولید 62هزار و 685دستگاهی خودروسازان در مرداد سال جاری، آنها با افت 18درصدی در تولید ماهانه روبه‌رو شده‌اند.

در حالت تفکیکی، ایران‌خودرو در مرداد امسال تولید 35هزار و 827دستگاهی داشته که نسبت به تیرماه از افت هفت‌هزار و 600دستگاهی حکایت دارد.

سایپا نیز تولید 19هزار و 843دستگاهی را مرداد امسال به ثبت رسانده که نسبت به تیر‌ماه افت چهار‌هزار و 485دستگاهی را تجربه کرده است. همچنین پارس‌خودرو که تولید هفت‌هزار و 15دستگاهی در مرداد امسال داشته، نسبت به تیر افت هزار و 635دستگاهی را تجربه کرده است.

 بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، ایران خودرو در پنج ماه نخست امسال مانند گذشته بیشترین تولید خود را به مدل‌‌‌های پژو اختصاص داده است. این در حالی است که این شرکت در حال حاضر فقط پژو 207 را از این خانواده به تولید می‌رساند. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، 76هزار و 461دستگاه پژو را تولید کرده است. با توجه به تولید 123هزار و 452دستگاهی خانواده پژو در پنج ماه پارسال، ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها در تولید اعضای این خانواده افت 38درصدی داشته‌‌‌اند.

در بین دیگر محصولات ایران خودرو، گروه سورن تیراژ 36هزار و 345دستگاهی را در پنج ماه امسال از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ 20هزار و 892دستگاهی این گروه خودرویی در پنج ماه پارسال، ایران‌خودرویی‌ها توانسته‌اند تولید در این گروه را 74درصد بالا ببرند.

 طبق آمار منتشره در سایت کدال، دنا نیز در پنج ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تیراژ بیشتری داشته است. ایران‌خودرو اعلام کرده در پنج ماه امسال 33هزار و 783دستگاه دنا را به تولید رسانده است. بنابراین تولید دنا بیش از چهاردرصد بالا رفته است.

اما دیگر محصول ایران خودرو به نام رانا پنج ماه نخست امسال را با افت پشت‌سر گذاشته است. طبق اطلاعات منتشر‌شده در کدال، تا پایان مرداد امسال شش‌هزار و 585دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. بنابراین تولید رانا 354دستگاه افت را به خود می‌بیند.

ایران خودرویی‌ها در پنج ماه ابتدایی امسال پنج‌هزار و 590دستگاه هایما را مونتاژ کرده‌اند، حال آنکه در پنج ماه مشابه پارسال، تیراژ این مونتاژی چینی هشت‌هزار و 118دستگاه بود. بنابراین مونتاژ هایما 31درصد افت کرده است.

طبق آمار منتشره در کدال، ایران خودرو در پنج ماه ابتدایی امسال 27هزار و 128دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در پنج ماه پارسال کمی بیش از 16هزار دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود. بنابراین تولید تارا در پنج ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد بالغ بر 11هزار دستگاهی معادل حدودا 41درصدی را داشته است.

افت تولید خانواده X200

از ایران خودرو بگذریم و به سراغ گروه سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در پنج ماه امسال به خانواده ایکس 200 (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است.

طبق آمار منتشره در کدال، سایپا در تولید این گروه خودرویی آمار 85هزار و 163دستگاهی را طی پنج ماه نخست سال جاری از خود به جا گذاشته است.

با توجه به تولید حدودا 106هزار دستگاهی این گروه خودرویی در پنج ماه نخست پارسال، تیراژ خانواده ایکس 200 حدود 20درصد افت را نشان می‌دهد. در این گروه خودرویی البته تیبا دیگر به تولید نمی‌رسد.

در بازه زمانی تحت بررسی، سایپا همچنین توانسته 22هزار و 576 دستگاه شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که طی پنج ماه ابتدایی سال گذشته تیراژ شاهین 21هزار و 183دستگاه بود. با این حساب، تولید شاهین نسبت به پنج ماه نخست پارسال افزایش هزار و 393دستگاهی داشته است.

دومین خودروساز ایران اما در بازه زمانی تحت بررسی، حتی یک دستگاه آریا اتومات هم تولید نکرده است.

از سایپا به پارس خودرو برویم؛ سومین خودروساز بزرگ کشور که در پنج ماه ابتدایی امسال کوئیک دنده معمولی، ساینا اس، سهند و گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q200 سایپا تولید 28هزار و 748دستگاهی در پنج ماه نخست امسال داشته که 701دستگاه کمتر از پنج ماه پارسال است.

پارس‌خودرو همچنین در حالی هزار و 234دستگاه کوئیک معمولی دنده‌ای را در پنج ماه ابتدایی امسال تولید کرده که در مدت مشابه پارسال، 20هزار و 162دستگاه از این خودرو را به تولید رسانده بود. این محصول در مرداد امسال هیچ تولیدی نداشته است.

پارس‌خودرو همچنین در پنج ماه ابتدایی امسال دو‌هزار و 367دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو به شمار می‌رود که در پنج ماه نخست پارسال تنها 19دستگاه از آن تولید شد.این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی هشت‌هزار و 19دستگاه ساینا اس را نیز تولید کرده است، خودرویی که در بازه زمانی مشابه پارسال تولیدی نداشت.