فرصت سوزی دو خودروساز بزرگ کشور در رویداد بین المللی!

 نمایشگاه اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵ به عنوان یک رویداد مهم برای صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشورمان به حساب می‌آمد. این مهم که از تاریخ ۲۲ تا ۲۵ اردیبهشت ماه سال جاری در سالن بین المللی نمایشگاه بین المللی مسکو ۲۰۲۵ موسوم به اکسپو سنتر برگزار شد. در حقیقت نمایشگاه اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵ فرصت طلایی بود که دو خودروساز بزرگ کشور در آن حضور پیدا کنند، اما برخلاف سال‌های قبل در این رویداد بین المللی حضور پیدا نکردند و فرصت طلایی را برای خود از دست دادند. اما جالب است که بدانید بر اساس گزارش روابط عمومی انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور، برای چهارمین سال متوالی قطعه‌سازان ایرانی در این نمایشگاه حضور پیدا کردند.

اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵

هر ساله کشور روسیه میزبان رویداد مهم صنعت خودرو و قطعه‌سازی است. امسال نیز اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵ که از ۲۲ تا ۲۵ اردیبهشت ماه سال جاری برگزار شد، میزبان قطعه‌سازان و خودروسازان مطرح چینی بود. در این رویداد که متمرکز بر معرفی دستاورد‌های جدید قطعه سازان و زنجیره تامین قطعات خودرو بود، قطعه‌سازان مهم نیز به منظور معرفی تکنولوژی‌های جدید خود به این رویداد آمدند. اما نکته مهم این است که هیچ خبری از دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا در بخش پاویون ایران نبود.

بازار روسیه یکی از مناسب‌ترین بازار‌های خودرو

کشور روسیه به دلیل موقعیت جغرافیای که دارد، هر خودروی به راحتی نمی‌تواند با دمای پایین محیط این کشور سازگار شود. از آنجا که پس از جنگ اوکراین با روسیه تحریم‌های بی‌دلیلی به این کشور از سوی اتحادیه اروپا اعمال شد، بر بازار خودروی این کشور اثر منفی گذاشت. اما این مقوله راهی شد تا چینی‌ها بتوانند به راحتی بازار روسیه را نیز به عنوان بازار هدف در نظر گیرند و با محصولات جدیدشان به این کشور ورود کنند. بر این اساس چینی‌ها جای برند‌های خالی اروپایی را از سال ۲۰۲۲ میلادی به بعد پر کردند. این مهم سبب شد تا فروش خودرو‌های چینی در روسیه به طور قابل توجهی افزایش یابد و روسیه به بازار اصلی صادرات خودرو‌های چینی بدل شد. طبق آمار انجمن خودرو‌های سواری چین (CPCA) که توسط فایننشال تایمز گزار شده است؛ خودروسازان چینی در سال ۲۰۲۴ میلادی، بیش از یک میلیون دستگاه خودرو در روسیه به فروش رسانده‌اند. این عدد نسبت به سال گذشته آن یعنی سال ۲۰۲۳ میلادی هفت برابر افزایش یافته که روسیه با سهم حدود ۳۰ درصدی، بزرگترین بازار صادرات چین است. هرچند که ناگفته نماند در ۹ ماه سال ۲۰۲۴ میلادی، روسیه بزرگ‌ترین مقصد صادراتی خودرو‌های چینی بوده است. بر اساس داده‌های انجمن خودروسازان چین، حجم صادراتی این خودرو‌ها به ۸۴۹هزار و ۹۵۱دستگاه رسیده است. همچنین ۱۹ درصد از حجم صادرات خودرو‌های چینی به کشور روسیه اختصاص دارد که این عدد قابل توجه بوده تا روسیه را به یکی از بزرگ‌ترین بازار خودروی برای چینی‌ها تبدیل کند.

فرصت از دست رفته برای صنعت خودرو ایران

از آنجا که بازار خودرو روسیه تبدیل به یک فرصت طلایی برای امپراتوری خودروسازی چین شد، دو خودروساز بزرگ کشور به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح و به‌روز برای توسعه و حضور در بازار خارجی، این فرصت را از دست دادند. به عبارت دیگر ایران خودرو و سایپا دو سال است که در پاویون ایران حاضر در اتومبیلیتی مسکو حضور پیدا نکردند.

این در حالی است که بازار خودروی روسیه این قابلیت را دارد تا چند درصدی از آن در اختیار خودروسازان ایرانی قرار گیرد. اما گروه صنعتی ایران خودرو و گروه خودروسازی سایپا این فرصت را نادیده گرفتند. این در حالی است که می‌توانستند با صادرات محصولات جدید خود به بازار روسیه، گام بلندی به سوی پیشرفت، توسعه و فروش بردارند. چراکه ایران خودرو با دو محصول تارا و ری‌را و سایپا با محصول شاهین می‌توانست حضور پیدا کند، حتی اگر قصد به نمایش گذاشتن محصولات خود را نداشتند، دو بخش زنجیره تامین این دو خودروساز به عنوان اثرگذارترین بخش در این عرصه حضور پیدا می‌کردند که متاسفانه فرصت را از دست دادند.

قطعه سازی ایران همچنان یکه‌تاز و پیشرو در صنعت خودرو جهانی

اگرچه حدود پنج دهه از سابقه صنعت خودرو در کشور می‌گذرد، اما این قطعه‌سازی کشور است که نام این صنعت را به خوبی حفظ کرده است. قطعه‌سازی کشور به لطف مدیران ارشد این عرصه، یکی از به‌روزترین صنایع حاضر در کشورمان است. همین مهم سبب شده تا به گزارش بخش روابط عمومی انجمن صنایع همگن و نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور این‌گونه تشریح کرده است «امسال برای چهارمین سال متوالی قطعه سازان ایرانی در نمایشگاه اتومبیلیتی مسکو شرکت کردند که همانند سال گذشته خودروسازان حضور پیدا نکردند.» بر اساس گفته بخش روابط عمومی این انجمن شرکت‌های قطعه‌سازی که در نمایشگاه اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵ حضور پیدا کردند، از استان‌های تهران، البرز، آذربایجان شرقی و غربی، خراسان رضوی، اصفهان و گرگان بوده‌اند.

فرصت طلایی که خودروسازان ایرانی از دست دادند

باتوجه به اینکه چینی‌ها بازار روسیه را بازار هدف خود قرار دادند و به خوبی جای خالی اروپایی‌ها را پر کردند، اما دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا هیچ گونه برنامه‌ای برای حضور در این کشور ندارند. چراکه بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از سوی صنعت ماشین، انجمن همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور بعد از دو ماه از نمایشگاه اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۴، سفارش تولید ۲ هزار دستگاه خودرو برای خودروسازان داخلی را گرفتند. هدف از این مهم صادرات خودرو به کشور روسیه بود، هرچند که تعداد ۲ هزار دستگاه چشمگیر نبوده، اما صادرات را برای ایران خودرو و سایپا در تعداد محدود به فرجام می‌رساند. همین مهم سبب می‌شد تا در پی صادرات ۲ هزار دستگاهی خودرو ایران به روسیه، صادرات قطعات نیز به خوبی شکل گیرد. اما با توجه به تلاش‌های که در این بخش شد، متاسفانه دو خودروساز بزرگ کشور این فرصت طلایی را سوزاندن و این موقعیت را از دست دادند. این در حالی است که با ورود این تعداد خودرو به بازار روسیه، جایگاه صنعت خودرو در زمینه صادرات به خوبی تقویت می‌شد تا بار دیگر شاهد پیشرفت و توسعه خودروسازی ایران در سطح جهانی باشیم. با نگاهی به فروش ۸۴۹هزار و ۹۵۱دستگاهی چینی‌ها در روسیه، می‌توان به خوبی متوجه شد که ایران خودرو و سایپا برای صادرات دو هزار دستگاه که یک دهم حجم صادراتی کشور چین نبوده؛ این گونه فرصت سوزی کردند. این در حالی است که خودروسازان چینی قصد دارند تا با ایجاد خطوط مونتاژ در کشور روسیه، سهم فروش خود را در این کشور به بالاترین میزان خود برسانند. جالب است بدانید که خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی، با ایده کسب سهمی از بازار کشور روسیه با شرکت در نمایشگاه‌های متعدد در این کشور، قرارداد‌های دوطرفه‌ای را به امضا رساندند که در نتیجه آن آمادگی برای صادرات بود. در این بخش دو خودروساز بزرگ کشور با عملکرد بسیار پایین خود، حجم صادراتی در این بخش به کمتر از ۹۰ میلیون دلار رسید. این در حالی است که بیش از دو سال قبل، ۱۲ تفاهم نامه صادرات قطعه از ایران به روسیه به ارزش ۷۰۰ میلیون یورو منعقد شده است. همچنین تفاهم نامه‌ای دیگری در بخش صادرات خودرو به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار در همین بازه زمانی صورت گرفته است. اما طبق بررسی‌‎ها در سال‌های اخیر، تفاهم‌نامه‌های خودروی بین ایران و روسیه برای صادرات قطعه صورت گرفته که تنها بخشی از آن به امضای قرارداد منتج شده است. اما فرصت سوزی ایران خودرو و سایپا تنها به بازار کشور روسیه ختم نمی‌شود، بلکه بازار خودرو کشور‌های همسایه از جمله عراق را نیز از دست داده‌اند. طبق بررسی‌های صنعت ماشین مشتریان عراقی از خودرو‌های ایرانی ناراضی بودند که در پی عدم توجه و مدیریت صحیح در این بخش، نه تنها بازار کشور عراق بلکه دیگر بازار‌های سنتی را نیز از دست داده‌اند. زیرا در طی این مسیر با توجه به سیاست‌گذاری‌های اشتباه و عدم مدیریت صحیح منجربه شده تا دیگر جای برای دو خودروساز بزرگ کشور در بازار خودرو کشور‌های همسایه نیز نباشد. به همین دلیل ایران خودرو و سایپا از قافله عقب مانده‌اند و تا به مسیر رشد و شکوفایی بازگردند، سال‌ها زمان به همراه مدیریت صحیح نیاز است.

قطعه‌سازی ایران پرقدرت در سایر کشور‌ها

از آنجا که دو خودروساز بزرگ کشور در اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵ حضور پیدا نکردند، اما قطعه‌سازان ایرانی پرتوان در این رویداد حاضر شدند. نکته بسیار مهم درباره حضور قطعه‌سازان ایرانی در این مهم؛ نمایش دستاورد‌های جدید و محصولات باکیفیت‌شان بود. این قطعه‌سازان تولیدکنندگان توانمندی بودند که با تغییرات اندک در خطوط تولید و با سرمایه‌گذاری‌های کم توانسته‌اند زمینه تولید و فروش محصولات‌شان را در سایر کشور‌ها از جمله روسیه فراهم کنند. این مساله به خوبی کمک کرده تا در صنعت خودروسازی کشورمان، قطعه‌سازی به عنوان یک نماد اصلی به حساب آید تا در خارج مرز‌ها بار دیگر مهندسی ایرانی و توانایی صنعت‌گران ایرانی را به خوبی به رخ بکشند.

محوریت اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵

باتوجه به اینکه بیش از چهار سال از جنگ اوکراین با روسیه می‌گذرد، اما طی این بازه زمانی اتومبیلیتی مسکو برگزار شده تا میزان مهم بودن بازار این کشور را برای خودروسازان و قطعه سازان که به دنبال فرصت جدید هستند را نشان دهد. بر این اساس چینی‌ها با حجم صادراتی بالا و نفوذ سریع به بازار روسیه توانستند بازار روسیه را در تملک خود قرار دهند. اما محوریت اتومبیلیتی مسکو ۲۰۲۵ تنها برای فروش خودرو نبود، بلکه فرصتی بود تا صنعت‌گران با تبادل علم و دانش و همچنین ایجاد بستری برای به نمایش گذاشتن دستاورد‌های جدید خود اهمیت این رویداد خودروی را دوچندان کنند. از سوی دیگر قطعه سازان ایرانی به نمایش دادن بالاترین دستاورد‌های خود این مهم را به اثبات رساندند که با کم‌ترین میزان سرمایه‌گذاری، بهترین کیفیت محصولات را با مهندسی منحصر‌به‌فرد و شیوه تولید مدرن در شرایط تحریم با تجهیزات نچندان جدید را ارائه خواهد داد. از سوی دیگر کنفرانس‌های متعددی نیز برگزار شد تا محوریت این رویداد را به خوبی تشریح کند و این نمایشگاه اتومبیلیتی را به یکی از تاثیرگذارترین در صنعت خودرو جهان بدل سازد. همچنین این امکان برای بازدیدکنندگان وجود داشت تا با ارائه اطلاعات مورد نیاز، با دستاورد‌های جدید صنعت خودرو که به نمایش درآمد را به خوبی از نزدیک مشاهده کنند. از سوی دیگر فعالان و صنعت‌گران خودرو نیز در این رویداد حضور داشتند تا ارزش این مهم را دو برابر کنند. اگرچه تحریم‌های بر علیه روسیه از سوی اتحادیه اروپا اعمال شده، اما بازدیدکنندگان اروپایی نیز در این رویداد حضور داشتند تا بازار و صنعت خودرو روسیه را مورد ارزیابی قرار دهند، زیرا روسیه همواره در زمینه قطعات خودرو حرف‌ها برای گفتن داشته است.