واردات اتوبوس دست دوم تیر خلاصی به قلب صنعت اتوبوس سازی کشور

 بازار خودروهای تجاری در ایران به مراتب رقابتی تر از خودروهای سبک و سواریست. البته خودروسازان تجاری در ایران علاوه بر رقابت با یکدیگر برای کسب سهم بیشتر از بازار، باید به رقابت با خودروهای تجاری وارداتی دست دوم هم بپردازند. این در حالیست که ناوگان خودروهای تجاری در ایران شدیدا به نوسازی نیاز دارد و در چنین شرایطی به جای استفاده از ظرفیت خودوسازان تجاری فعال در ایران، برخی ارگان ها مانند شهرداری تهران اقدام به وارد کردن اتوبوس دست دوم و کارکرده می کنند. این در حالیست که شرکت های مختلفی اعم از ایران خودرو دیزل، سایپا دیزل و شرکت اسنا سابقه زیادی در تولید اتوبوس دارند و در صورت عقد قرارداد به خوبی قادر به پوشش نیاز داخل کشور هستند.

تولید خودروی تجاری به خصوص اتوبوس مانند خودروهای سواری نیست. تولید اتوبوس به صورت تضمین خرید صورت می گیرد و ابتدا باید قرارداد خریدی بین خودروساز و خریدار منعقد شود و سپس خودروساز نسبت به تولید اتوبوس و تحویل مرحله به مرحله به خریدار اقدام می کند.

مشتری اتوبوس ها نیز افراد عادی نیستند و عمدتا ارگان های دولتی و شهرداری ها اقدام به خرید اتوبوس برای حمل و نقل مسافر درون شهری و برون شهری می کنند. تولید اتوبوس هم مانند خودروی سواری نیست و زمان به مراتب بیشتری برای تولید هر دستگاه اتوبوس نسبت به خودروی سواری لازم است. بدین ترتیب ارگان های مختلف با علم به این موضوع بسته به نیاز خود اقدام به اخذ قرارداد با یکی از خودروسازان تجاری فعال در داخل کشور می کنند.

در شرایطی که ناوگان اتوبوسرانی درون شهری کشور به خصوص در کلانشهری مانند تهران بسیار فرسوده بوده و نیاز به نوسازی به شدت در آن حس می شود، ارگانی مانند شهرداری تهران که شعار خرید اتوبوس های نو را سر می دهد ناگهان اقدام به واردات اتوبوس دست دوم از خارج کشور می کند. این در حالیست که تمام ارگانها و نهادهای نظارتی واردات خودروی تجاری دست دوم را غلط می دانند و ورود اتوبوس دست دوم و کارکرده از ترکیه و اروپا به ایران را در شان مردم نمی دانند. حال سوال اینجاست که چگونه شهرداری تهران که موضوع بودجه و نداشتن پول را بهانه ای برای نخریدن اتوبوس از خودروساز داخلی می کند، پول خرید اتوبوس دست دوم خارجی را می پردازد؟

مگر غیر این است که با عقد قرارداد شهرداری ها و نهادهای مربوطه با خودروساز تجاری به منظور خرید اتوبوس و دیگر خودروهای تجاری، موجب اشتغال زایی و ایجاد شدن فرصت شغلی می شوند؟ حال سوال دیگر اینجاست که در چنین شرایطی که بیکاری در کشور بیداد می کند، آیا واردات اتوبوس دست دوم از خارج کشور اقدام صحیحی محسوب می شود؟ باید این نکته را ذکر کنیم که خودروهای تجاری متناسب با شرایط جاده ای، نیاز بازار، شرایط آب و هوایی و کیفیت سوخت هر کشوری توسعه پیدا می کنند. حال واردات اتوبوس دست دوم از اروپا نقض کننده این شرایط است. چراکه این هیچ یک از این اتوبوس های دست دوم با در نظر گرفتن شرایط استفاده در ایران طراحی نشده اند و قطعا مناسب استفاده در ایران نخواهند بود. همچنین اتوبوس های تولید شده در داخل کشور ضمن دارابودن گارانتی، خدمات پس از فروش مناسبی هم از سمت شرکت تولید کننده دارند و ارگانهای مختلف با خیال راحت می توانند از اتوبوس های تولید شده در داخل کشور استفاده کنند. چراکه قطعات مصرفی و یدکی آنها توسط شرکت سازنده تامین می شود. اما اتوبوس های دست دوم وارداتی هیچگونه خدمات پس از فروشی ندارند و هیچ شرکتی مسئول تامین قطعات یدکی و مصرفی آنها نیست. بدین ترتیب خرید اتوبوس های دست دوم نوعی پول دور ریختن و لجاجت با خودروسازان تجاری داخلی محسوب می شود.

خودروسازان تجاری فعال در کشور، رشد قابل ملاحظه ای کرده اند و قادر به تولید انواع اتوبوس 12 متری، 9 متری و حتی اتوبوس 18 متری یک و نیم  واگن یا به اصطلاح کائوچویی هستند. به جرات باید اظهار کرد که کیفیت اتوبوس های ساخت داخل در حد مناسبی بوده و در صورتی که تقاضا برای خرید باشد، خودروسازان تجاری فعال در داخل ایران قادر به پاسخگویی نیاز کشور هم جهت استفاده و هم جهت نوسازی هستند. اما متاسفانه تقاضا برای خرید از خودروسازان تجاری داخل کشور به میزان کافی نبوده و این خودروسازان تجاری به خصوص تولیدکنندگان اتوبوس با تمام ظرفیت فعالیت نمی کنند. در حالیکه شهرداری تهران نداشتن پول را بهانه ای برای تحویل نگرفتن اتوبوس های سفارش داده شده از یکی از خودروسازان داخل کشور کرده بود، همین ارگان اقدام به خرید اتوبوس دست دوم از خارج کشور کرد.

بسیاری از شرکت ها در داخل ایران اتوبوس برقی هم معرفی کرده اند که گزینه بسیار مناسبی برای استفاده در ناوگان اتوبوسرانی درون شهریست. این در حالی بوده که هنوز شهرداری ها استقبالی از این اتوبوسهای برقی که موجب کاهش آلودگی صوتی و هوا درون شهرها می شوند، نکرده و هیچ زیرساختی هم برای استفاده از این اتوبوس ها توسط شهرداری ها و ارگان های مربوطه فراهم نشده است.