چالش ثبت مکانیزه لوازم یدکی و نگرانی از التهاب بازار

به گزارش صنعت ماشین،  نخستین مرحله از این طرح 15 فروردین امسال برای 2 قلم از لوازم یدکی شامل "کمک فنر" و "باتری" در کل کشور و به تبع آن در استان خراسان رضوی به اجرا درآمد که با مشکلاتی نیز همراه بود، اما از نیمه مردادماه به بعد 53 قلم دیگر از لوازم یدکی مشمول اجرای این طرح و ملزم به ثبت در سامانه جامع تجارت می شود، که این موضوع پیشاپیش فروشندگان را نگران کرده است.

وزارت صنعت، معدن و تجارت با اجرای طرح مزبور در راستای مبارزه با قاچاق لوازم یدکی خودرو، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مالکان خودرو پرداخته است اما به گفته رییس اتحادیه لوازم یدکی، در حالی‌ که بسیاری از فروشندگان قطعات یدکی برای کار با سامانه جامع تجارت جهت ثبت کالای قانونی‌شان مشکل دارند، اجرای کامل و سریع چنین طرح‌هایی امکان‌پذیر نیست.

رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی مشهد، که خود در زمره فروشندگان این کالا است، به خبرنگار ایرنا گفت: سامانه جامع تجارت مصوب سال 1395 و آیین‌نامه آن توسط هیات دولت تنظیم شده است،که این آیین نامه فقط واردکننده و تولیدکننده را ملزم به ثبت کالا و دریافت کد کرده و هیچ نامی از فروشنده نبرده است و از سوی دیگر هیچ امکانی برای فروشنده مهیا نشده تا بتواند در این سامانه حرکتی انجام داده و ورود و خروجی از آن داشته باشد.

علیرضا اردکانی فرد افزود: هر تولیدکننده یا واردکننده که بخواهد کالایی را تولید یا وارد کند، باید در ابتدا "کد نقش" هفت رقمی را داشته باشد. اگر واردکننده ای به عنوان مثال هزار عدد برف پاک کن به کشور وارد کند، باید با کد ملی و کد نقش خود وارد سامانه جامع تجارت شده و کالا را در کد نقش خود ثبت کند، سپس گمرک به واردکننده شناسه کالا و کد رهگیری می دهد، تولیدکننده نیز به همین منوال باید عمل کند.

وی ادامه داد: منِ فروشنده نیز باید کالاهای موجود در "کد نقش" وی را خریداری کنم، لذا تا زمانی که "کد نقش" وارد سامانه جامع تجارت نشده باشد، من به عنوان فروشنده نمی توانم دسترسی به سامانه و خرید کالا داشته باشم و همچنین نمی توانم کد شناسه و کد رهگیری آن کالا را بدانم.

وی اظهار داشت: تاکنون وارکنندگان و تولیدکنندگان به اندازه کافی کد نقش خود را برای 2 کالای "کمک فنر" و "باتری" وارد سامانه جامع تجارت نکرده اند و هنوز گمرک هم کالا را در قالب کد نقش  برای واردکنندگان آن قرار نداده است و کالاها همچنان به روال قبل در بازار عرضه می شود و فروشندگان نتوانسته اند وارد سامانه شوند.

رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی مشهد گفت: معضلی که به وجود آمده، آن است که وقتی با دارندگان کالا در تهران تماس می گیریم و کالا می خواهیم و از آنان در خصوص کد نقش سوال می کنیم، در پاسخ می گویند که "نه کد نقش داریم، نه شناسه کالا و نه کد رهگیری، اگر جنس می خواهی، همین طوری ببر"! و به نظر می رسد فقط در مشهد است که این طرح با چنین شدت و حدتی اجرا می شود.

اردکانی فرد اظهار داشت: از زمانی که ثبت کالایی مانند "کمک فنر" در سامانه جامع تجارت الزامی شده است، هنوز یک قلم از این کالا در قالب کد نقش ندیده ایم که بخواهیم آن را بخریم، حال از 15 مردادماه نیز که بنا است 53 قلم کالا از لوازم یدکی ثبت سامانه شود، عرضه این کالاها در سطح بازار خیلی کمتر می شود.

وی اضافه کرد: طرح مزبور طرح بسیار خوبی است و بازار لوازم یدکی را سامان می دهد و مانع از عرضه کالای قاچاق می شود، اما زیرساختهای مرتبط با آن کامل نشده و آموزشهای لازم نیز در این زمینه ارایه نشده است، با این حال در بخشنامه های صادره، اعلام می شود که کالای بدون کد شناسه و کد نقش نخرید، اما اگر زیرساختهای آن فراهم نشود، به زودی با کمبود لوازم یدکی در بازار مواجه خواهیم شد.

رییس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی مشهد گفت: از 15 فروردین ماه که این طرح برای 2 قلم از لوازم یدکی اجرایی شده است، بعضا این اقلام در صنف لوازم خودروی ها تا سه برابر قیمت اصلی آن به فروش می رسد، از سوی دیگر در سامانه جامع تجارت یک کد عمومی برای همه انواع و اقسام "کمک فنر" در خودروها با برندهای مختلف اعلام می شود، که با این وضعیت حتی می توان این کد را برای کالاهای قاچاق نیز به کار برد.

تولیدکننده، واردکننده و فروشنده ملزم به اجرای طرح

هدف اصلی از اجرای این طرح، ساماندهی عرضه کنندگان لوازم خودروی به دلیل غیرمجاز بودن شماری از آنها و وجود قاچاق گسترده و قیمتهای نامتعارف بوده است که دولت برای شفاف سازی فرآیند تولید تا عرضه این کالاها، ثبت آن در سامانه جامع تجارت را الزامی کرده است، چرا که بازار باید شفاف و پایدار باشد تا بتواند در مواجهه با تنش‌های احتمالی آینده، ثبات خود را حفظ کند.

از نیمه مرداداه به بعد علاوه بر باتری و کمک‌ فنر، دارندگان 53 گروه کالای دیگر حوزه لوازم ‌یدکی خودرو باید هرچه زودتر برای دریافت کد رهگیری خود اقدام کنند تا دچار مشکل نشوند، به تولید کنندگان بزرگ لوازم‌ یدکی، خودروسازان و یا فروشگاه‌های اینترنتی نیز کمک می شود تا مجوزهای لازم را برای موضوعاتی مانند خدمات پس از فروش، ضمانت و غیره بگیرند.

هرچند با توجه به سخنان رییس اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی، زیرساختها برای اجرای این طرح کامل نیست، اما کارشناس مسوول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: براساس این طرح هم تولیدکننده، هم واردکننده و هم فروشنده ملزم شده اند کالاهای خود را با کد رهگیری و کد شناسه در بازار عرضه کنند.

علی بیاتی افزود: ما بازرسان هم از 15 فروردین ماه در خصوص الزامی شدن ثبت در سامانه برای 2 قلم کالای "کمک فنر" و "باتری" وارد عمل شده ایم که خوشبختانه بیش از 95 درصد از تولیدات داخلی در این اقلام دارای کد شناسه و کد رهگیری شده اند.

وی توضیح داد: کد شناسه، وضعیت عمومی یک قلم کالا را نشان می دهد تا نوع تقلبی یا قاچاق آن در بازار عرضه نشود و مقرر شده است تشکلهای مربوط به واحدهای تولیدی این بخش برای کالاهای داخلی و خارجی، که قبل از این طرح تولید شده است، نسبت به صدور کد شناسه و کد رهگیری آنها اقدام کنند که این امر برای "باتری" انجام شده است اما برای "کمک فنر" چون نمایندگی فروش ندارد و از طریق فروشندگی های جزء به فروش می رسد، خیلی پیگیر دریافت کد شناسه و کد رهگیری نشده اند.

کارشناس مسوول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: با این حال هیچ برخورد قهری و تعزیری برای تولیدات داخلی یا کالاهای وارداتی قدیمی در بخش کمک فنر و باتری، که کد شناسه یا کد رهگیری دریافت نکرده بودند، انجام نگرفته است، فقط به استناد ماده 18 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از آنان اسناد گمرکی کالای مربوطه را درخواست کرده ایم اما در مواردی که از دادن اسناد گمرکی خودداری کرده بودند، با آنان برخورد تعزیری شده است.

عدم تکمین در دریافت کد نقش به سبب فرار مالیاتی است

حمیدرضا رجوعی، رییس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به تعداد واحدهای تولیدی قطعات خودرو که کالاهای خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کرده اند، گفت: هم اینک در مجموع هزار و 682 شناسه کالا از لوازم یدکی توسط 37 واحد تولیدی و 2 هزار و 57 کد نقش از شبکه توزیع لوازم یدکی در خراسان رضوی در سامانه جامع تجارت به ثبت رسیده است.

اما کارشناس مسوول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی دلیل اصلی سرباز زدن دارندگان لوازم یدکی از دریافت "کد نقش" را فرار مالیاتی می داند.

بیاتی گفت: برای کالاهایی که مربوط به قبل از اجرای طرح بوده و در سطح بازار عرضه شده بود نیز شناسایی شرکتهای واردکننده این اقلام در دستور کار قرار گرفت، تا آنها اطلاعات مربوط به کالاها را در سامانه جامع تجارت ثبت کرده و کد شناسه و کد رهگیری دریافت کنند و در بخش دیگر مقرر شده است که کلیه واحدهای عرضه کننده این 2 قلم کالا و 53 گروه کالایی لوازم یدکی دیگر برای خرید و فروششان اعم از خرده فروش، عمده فروش، تولیدکننده یا واردکننده در سامانه جامع تجارت "کد نقش" بگیرند.

وی افزود: در این راستا به عنوان مثال اگر تولیدکننده ای کمک فنر تولید می کند، لازم است برای فروش محصول، زیرمجموعه اش نیز شامل بنکدار، یا نمایندگی یا شرکت، "کد نقش" داشته باشند تا آن تولیدکننده بتواند کالایش را به یک دارنده کد نقش بفروشد.

بیاتی اظهار داشت: خیلی از واحدهای صنفی به دلیل فرار مالیاتی و یا عدم شفافیت فعالیت هایشان از گرفتن "کد نقش" طفره می روند در حالی که این مهم در راستای شفاف سازی مالیاتی است.

کارشناس مسوول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه داد: کارخانه دار کالایش را به بنکدار می فروشد، بنکدار به خرده فروش، در نهایت خرده فروش به مصرف کننده می فروشد، مصرف کننده هم  برای دریافت ضمانت نامه کالا باید آن کد کالای ضمانت دار را همراه با کد ملی خود در سامانه جامع تجارت ثبت کند تا ضمانت نامه یا گارانتی کالا برای وی برقرار شود.

وی بیان کرد: در استان خراسان رضوی 350 واحد قطعه ساز خودرو وجود دارد، لذا تعداد کالاها در این بخش از فراوانی بسیاری برخوردار است و در صورتی که کالاهای این واحدها در زمره 53 گروه کالایی باشد، آنان باید برای هر قلم از کالای خود کد شناسه و کد رهگیری سامانه جامع تجارت را دریافت کنند.

بیاتی اضافه کرد: اینکه فروشندگان می گویند چندین نوع و برند از یک قطعه مانند "کمک فنر" خودرو وجود دارد، سخن درستی است اما اگر این کالاها از محل تولیدات داخلی باشد، باید تولیدکنندگان کد رهگیری و کد شناسه را برای قطعات تولیدی خود بگیرند تا بتوانند کالایشان را عرضه کنند، در این بخش متاسفانه تولیدکنندگان جزیی که از قدیم این کالاها را دارند، رغبتی ندارند که برای کالای خود کد رهگیری و کد شناسه بگیرند.

به گفته وی برخوردهای تعزیری از تاریخ 20 مردادماه امسال به صورت میدانی با دارندگان 53 قلم گروه کالایی لوازم یدکی، که فاقد کد شناسه و کد رهگیری باشند، به صورت جدی آغاز می شود.