
مدتی بود که بحث واگذاری بزرگترین خودروساز کشور یعنی گروه صنعتی ایران خودرو به بخش خصوصی در رسانهها؛ به مهمترین خبر خودروی کشور بدل شد. پس از مدتها سرانجام در روز چهارشنبه 17 بهمن ماه سال جاری در جلسه مجمع عمومی سهامداران ایران خودرو، این شرکت خودروساز به بخش خصوصی واگذار شد. حال اثر خصوصیسازی بر خودروسازی ایران چه عملکردی خواهد داشت؟ در این گزارش نگاهی به این مقوله و عملکرد اثرگذار و مثبت شرکت کروز بر صنعت خودروسازی و قطعهسازی ایران خواهیم داشت.
آشنای با ترکیب جدید هیئت مدیره ایران خودرو
با در نظر گرفتن تصمیمات مجمع این شرکت خودروساز؛ شرکتهای خدمات گستر صبا انرژی، سرمایه گنجینه ایرانیان، بهینهسازان بهمن، اعتبار آفرین و مدیریت سرمایهگذاری ملی ایران به عنوان اعضای جدید هیئت مدیره انتخاب شدند. همچنین در زمان رایگیری؛ 51.79درصد از سهامداران حضور داشتند و در نهایت، مدیریت این شرکت خودروساز بزرگ کشور به بخش خصوصی واگذار شد. بر این اساس بعد از تشکیل جلسه هیئت مدیره؛ عادل پیرمحمدی به عنوان مدیرعامل جدید، ایران خودرو منصوب شد. وی پیش از کسب این مقام، مدیرعامل ساپکو و مدیرعامل تام ایران خودرو بوده است. در این جلسه، یوسف الهی شکیب به عنوان رئیس هیئت مدیره و جمشید ایمانی به عنوان نایب رئیس هیئت مدیره انتخاب شدند.
برنامههای جدید برای ایران خودرو
پس از این تغییر مدیریتی، سهامداران جدید برنامههایی برای توسعه ایران خودرو ارائه کردند که شامل:
افزایش تولید و تنوع بخشی به سبد محصولات
تولید خودروهای ایمن، کم مصرف و باکیفیت مطابق با استانداردهای جهانی
گسترش تحقیق و توسعه(R&D) و جذب نیروهای تخصصی
تقویت شبکه فروش و خدمات پس از فروش
افزایش تعامل با قطعهسازان داخلی برای کاهش وابستگی به واردات
فروش داراییهای مازاد و استفاده بهینه از سرمایههای شرکت
نگاهی به کارنامه کروز در قطعهسازی ایران
شرکت کروز سال 1361 شمسی تاسیس شد. این شرکت از همان بدو ورودش به قطعهسازی، با ایجاد تغییرات اساسی در روند قطعهسازی ایران؛ سعی در تحولات بزرگ در این صنعت داشت. همین مهم نیز به خوبی سبب شد تا کروز موفقترین قطعهساز ایران شود. بنابراین کروز به دلیل سابقه حضور در قطعهسازی، مدیران ارشد این شرکت به خوبی با چالشهای حاضر در صنعت خودروسازی آگاه هستند. این مساله به خوبی در روند مدیریت کاملا نوین و کارآمد اثرگذار خواهد بود.
117 همت زیان به دلیل مدیریت دولتی
گروه صنعتی ایران خودرو از اوایل تا اواسط دهه 90 خورشیدی به دلیل سوء مدیریت برخی از مدیران و آمار رسمی زیان ثبت شده ایران خودرو در زمان مذکور حدود 8 هزار میلیارد تومان بود. تداوم مدیران دولتی در آبی پوشان جاده مخصوص این زیان را در سال جاری به بیشتر از 125 هزار میلیارد تومان رساند. این در حالی است که گروه صنعتی ایران خودرو برای عرضه محصول اقدام به پیش فروش کرده است. به بیان دیگر پیش فروش محصول یکی از راهکارهای اصلی خروج بنگاههای اقتصادی از زیاندهی است. اما سوء مدیریت یا عدم اصلاح ساختار مالی نه تنها بزرگترین خودروساز کشور را گرفتار زیان انباشت کرده؛ بلکه مطالبات زنجیره تامین روز افزون و تعامل مالی با قطعهسازان مسیر درستی نداشته است. همچنین کارشناسان بر این باورند که بخشی از زیان گروه صنعتی ایران خودرو زیان پنهان است. به عبارت دیگر آبی پوشان جاده مخصوص در سال 1401 به ازای تولید هر دستگاه حدود 40 میلیون تومان زیان ثبت میکردند. این رقم در سال جاری به 70 میلیون تومان نیز رسید. بنابراین طبق آمار منتشر شده ؛ آبی پوشان جاده مخصوص در شش ماهه نخست سال جاری 21 درصد افزایش زیان نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است. با توجه به این مقوله میتوان گفت با واگذاری ایران خودرو به بخش خصوصی، تا حد بسیار زیادی میتوان به مدیریت صحیح ایران خودرو امیدوار بود. زیرا رویکرد مدیران بخش خصوصی به لطف تدابیر و دانش و آگاهی بهروز در راستای ارتقای توسعه و کاهش زیان این شرکت خودروساز متمرکز خواهند بود.
مدیریت جدید کروز بر افزایش تولید
با کارنامه درخشان کروز در عرصه قطعهسازی کشور؛ باید گفت که مدیران ارشد این شرکت با ورود به گروه صنعتی ایران خودرو شاهد تحولات بسیار گسترده خواهیم بود. به عبارت دیگر نگاه مدیریتی صحیح مدیران ارشد کروز به بخش تولید در ایران خودرو به رشد تولید محصولات منتج خواهد شد. بر این اساس با نگاهی به آمار تولید بزرگترین شرکت خودروسازی ایران در اسفند سال جاری، با تولید آخرین دستگاه خودرو در خط تولید این شرکت، سال کاری 1403 با تولید 538 هزار و 550 دستگاه انواع خودرو سواری و وانت به پایان رسید. بنابراین میتوان گفت در سال 1404 شاهد رشد تولید خودروهای سواری و وانت خواهیم بود که با در نظر گرفتن استراتژی جدید تیم مدیریتی این شرکت؛ شاهد آمار افزایش تولید از سوی گروه صنعتی ایران خودرو خواهیم بود.
تولید خودروهای کم مصرف و ایمن جدید در ایران خودرو
یکی دیگر از نکات مثبت مدیریت کروز بر گروه صنعتی ایران خودرو، تولید خودروهای جدید بر پایه و اساس پلتفرمهای نوین و بهروز خواهد بود. در حقیقت یکی از مواردی که در استراتژی جدید مدیریتی کروز قرار دارد؛ تولید خودروهای کم مصرف و ایمن با پلتفرمهای جدید است. زیرا بیش از دو دهه است که شاهد تغییرات نسبتا گسترده روی پلتفرم قدیمی محصولات پژو هستیم. همین موضوع سبب شده تا شاهد ارتقا و پیشرفت این خودروساز نباشیم. اما به لطف تیم مدیریتی جدید کروز؛ با بهرهگیری از ساختار پلتفرمهای جدید میتوان شاهد سبد محصولات جدید و بهروز از گروه صنعتی ایران خودرو باشیم. زیرا اخیرا حسن قرهئی قائم مقام مدیر عامل ایران خودرو در حوزه استراتژی و توسعه محصول خبر از ارتقا کلاس محصولات این شرکت بر اساس کلاسبندی خودروها و ابعاد و اندازه، نوع بدنه، کاربرد و ویژگیهای کلی آن داد. این دسته بندی به خریداران کمک کرده تا محصول انتخابی خود را بر اساس نیازهایشان مقایسه کنند. این نگرش نشان میدهد که گروه صنعتی ایران خودرو برای توسعه سبد محصولات خود توام با ارتقا کیفیت را در بازارسنجی، نظر مشتریان و توجه به شیوه بازاریابی خودروسازان بزرگ در دنیا را دارد. از همین رو گروه صنعتی ایران خودرو تمرکز خود را منوط به توسعه سبد محصولات کرده است. بر اساس آنچه که با تازگی مدیر ارشد ایران خودرو اعلام کرده است؛ تیم مدیریت جدید بر تولید خودروهای کلاس B یا همان خودروهای کوچک شهری و همچنین کلاس C یعنی خودروهای خانوادگی کوچک متمرکز خواهند شد.
گسترش تحقیق و توسعه (R&D) به لطف مدیریت جدید
قلب تپنده هر شرکت خودروساز را باید بخش تحقیق و توسعه یا(R&D) دانست. زیرا تحقیقات مهندسان در این بخش در نهایت به دستاوردهای منتج میشود که به رشد فزایندهای به شرکت خودروساز میبخشد. تا پیش از روی کارآمدن بخش خصوصی در تیم مدیریت گروه صنعتی ایران خودرو؛ به جرات میتوان گفت که تحقیق و توسعه (R&D) این شرکت چندان پویایی خاصی نداشت. از آنجا که در شرکت کروز شاهد نوآوریهای جدید در بخش تحقیق و توسعه(R&D) بودیم؛ بنابراین همین مسیر در گروه صنعتی ایران خودرو نیز پیش خواهد رفت. زیرا با پویایی این بخش و سرمایهگذاریهای کلان و همچنین از همه مهمتر جذب نیروهای جوان متخصص؛ شاهد پیشرفتهای گسترده در بخش تحقیق و توسعه(R&D) این شرکت خودروساز خواهیم بود.
پیشرفت و توجه به بخش تحقیق و توسعه(R&D) به معنای رشد و پیشرفت تمام ساختار خودروسازی است. زیرا خودرو محصولی است که سرعت رشد تکنولوژی آن بسیار سریع بوده و با عدم مدیریت صحیح تنها شاهد پسرفت خواهیم بود. بنابراین تیم مدیریتی جدید کروز به خوبی این مهم را محقق میسازد تا شاهد یک بخش تحقیق و توسعه(R&D) پویا از ایران خودرو باشیم.
ارتقای خدمات پس از فروش و شبکه آن
تمام زنجیره خودروسازی بر پیکره خدمات پس از فروش استوار است. به این معنا که اگر یک شرکت خودروساز بهترین و باکیفیتترین محصولات را به تولید برساند، اما خدمات پس از فروش مناسبی نداشته باشد؛ در نهایت محکوم به شکست خواهد بود. با در نظر گرفتن استراتژی نوین تیم مدیریتی کروز که در خودروسازی یعنی در بهمن موتور نیز شاهد هستیم؛ میتوان به تقویت خدمات پس از فروش و شبکه ایران خودرو اشاره کرد. هرچند که این شرکت خودروساز طی سالهای اخیر در رتبههای نخست خدمات پس از فروش بوده؛ اما این بار با رویکرد جدید مدیریتی کروز شاهد سبک جدیدی از خدمات پس از فروش مبنی بر رضایت بیشتر مشتریان و ارائه بالاترین کیفیت این مهم را خواهیم بود.
هماهنگی قطعهسازان برای پیشرفت و کاهش وابستگی به واردات
با در نظر گرفتن این مساله که شرکت کروز به عنوان بزرگترین و مهمترین قطعه ساز ایران به حساب میآید. این مهم سبب شده تا مدیران ارشد این شرکت با ورودشان به گروه صنعتی ایران خودرو، پیشرفت عظیمی را به راه خواهند انداخت. به این معنا که برخلاف تصمیمات اشتباه و نادرست تیم مدیریتی دولتی، تیم جدید مدیریتی کروز در راستای تعامل و همکاری همه جانبه با قطعهسازان داخلی در تلاش است. به این معنا که به هر میزان که با قطعه سازان تعامل و همکاری صورت گیرد، به همان میزان به رشد فناوریهای جدید در خودروسازی در کشورمان باید امیدوار بود. بنابراین این مهم نه تنها منجربه رشد و پیشرفت فناوریهای جدید در محصولات ایران خودرو خواهد شد، بلکه وابستگی به واردات را بسیار کاهش میدهد. این کاهش وابستگی در نهایت به کاهش ارزبری منتج شده و همین عامل سبب برتری تیم مدیریت جدید ایران خودرو یا همان مدیران ارشد کروز نسبت به مدیران دولتی خواهد شد.
حذف داراییهای مازاد و استفاده بهینهتر از سرمایه
حذف داراییهای مازاد به معنای بازنگری اساسی در ساختار اصلی مدیریت گروه صنعتی ایران خودرو است. این بازنگری شامل هزینههای جاری و هزینههای پنهان خواهد بود که به معنای کاهش زیان و در نهایت استفاده بهینه از سرمایه خواهد بود. بهرهگیری بهینه از سرمایه منجربه رشد محصولات این شرکت خودروساز، پویایی بخش تحقیق و توسعه(R&D) و تخصیص به هنگام سرمایه در پروژههای جدید خواهد بود. زیرا اگر پروژه جدیدی در یک خودروساز تعریف شود و سرمایه لازم برای شروع آن وجود نداشته باشد؛ شاهد پسرفت شرکت خودروساز خواهیم بود.
حضور مدیرعامل گریتوال در ایران خودرو
اخیرا باتوجه به گزارش منابع آگاه و رسمی مدیران ارشد خودروسازان چینی به گروه صنعتی ایران خودرو آمدهاند تا درباره همکاریهای جدید در مسیر پیشرو تفاهمهای صورت گیرد. اما مهمترین این دیدارها، حضور مدیرعامل شرکت خودروسازی گریت وال در سایت خراسان ایران خودرو بوده است. از آنجا که گریت وال جزو 5 خودروساز بزرگ چین به حساب میآید و در طراحی و تولید خودروهای سواری و شاسیبلند موفق است؛ این احتمال وجود دارد که بهزودی همکاری دوجانبه میان ایران خودرو و گریت وال شکل خواهد گرفت تا به تولید انواع خودروهای جدید، پلاگین هیبریدی، هیبریدی و برقی منتج خواهد شد. شنیدهها از این مهم حکایت دارند که هایما به دلیل نقاط ضعفی که در همکاری دوجانبه با ایران خودرو داشته، حال باید شاهد همکاری گریت وال با ایران خودرو باشیم. گریت وال در بازار کشورها روسیه، استرالیا، آمریکای جنوبی و اروپا حضور قدرتمندی داشته و همین عامل سبب ارتقای پیشرفت ایران خودرو در زمینه توسعه محصولات این شرکت خواهد شد.