تعرفه واردات جدید و تسهیل شده خودروهای الکتریکی از یک تا ۲۶ درصد بسته به بازه قیمتی خودروهای وارداتی در این کلاس اعلام شد. مهمترین نکته در اعلام تعرفه های جدید تعیین سقف قیمتی تا ۴۰ هزار یورو است و خودروها در سه ردیف تعرفه ای دسته بندی شده اند. تعیین سقف قیمتی ۴۰ هزار یورو فوب را می توان اینگونه تعبیر کرد که خودروها با قیمت CIF ( قیمت+حمل+بیمه) تا حدود ۴۵ هزار دلار امکان واردات به کشور را خواهند داشت.
ممکن است با مشاهده این تعرفه ها و برای مثال تعرفه یک درصدی واردات خودروهای الکتریکی زیر 20 هزار دلار این تصور بوجود بیاید که قیمت خودرو وارداتی دقیقا معادل قیمت آن در خارج از کشور است اما عوامل افزایش قیمت خودروهای وارداتی تنها محدود به گزینه "تعرفه" نیست و این عدد تنها بخشی از قیمت نهایی را تشکیل می دهد که عمدتا در زمره درآمد های دولت قرار می گیرد و این تعرفه بخش کوچکی از آن به حساب می آید.
خودروهای برقی چقدر از بنزینی ها گران تر هستند؟
بررسی این موضوع را با یک مثال آغاز می کنیم. کراس اوور کوچک شهری هیوندای یعنی مدل کونا در نسخه بنزینی جدید 25 تا 33هزار دلار قیمت دارد در حالی که نسخه الکتریکی این خودرو از 34 تا 42 هزار دلار قیمت (در همه قیمت همه قیمت ها مالیات و عوارض جانبی بازار آمریکا وجود دارد و قیمت پایه خودروها کمتر از این میزان است) می خورد. افزایش قیمت یک خودرو در نسخه الکتریکی نسبت به نسخه بنزینی مستقیما با حجم و نوع باتری مورد استفاده و دیگر اجزای سیستم الکتریکی رابطه مستقیم دارد. برای مثال هیوندای کونا در نسخه الکتریکی از باتری های 65 کیلووات ساعتی انرژی میگیرد. با این حساب عملا یک خودرو الکتریکی حدود 30 تا 40 درصد از نسخه بنزینی همان خودرو گران تر خواهد بود و در نتیجه اگر به دنبال واردات یک خودرو الکتریکی 20 هزار دلاری باشیم به نوعی باید به سراغ نسخه الکتریکی یک خودرو 14 هزار دلاری برویم. با این حساب به سختی امکان تامین خودروهای الکتریکی غیرچینی با قیمت زیر 20 هزار دلار و تعرفه یک درصدی وجود خواهد داشت و شاید گزینه های بسیار محدود و کمی در این بازه وجود داشته باشد اما نکته مثبت حذف سقف قیمتی و امکان واردات هر نوع خودرو برقی از هر برندی ( احتمالا به غیر از آمریکایی ها مانند گذشته) نظیر مرسدس بنز،؛ آئودی، ب ام و و ... وجود دارد که با تعرفه 26 درصدی امکان پذیر است.
مبنای محاسبه تعرفه چه ارزی است؟
مبنای محاسبه تعرفه واردات خودرو تا پایان سال 1402 ارز نیمایی بوده یعنی تعرفه هر خودرو به هر میزانی با نرخ حدود 29هزار تومان سابق نیمایی محاسبه می شد. حال شنیده ها حاکی از افزایش این مبنا برای محاسبه تعرفه واردات در سال آینده تا حدود 36هزار تومان است که خود موجب افزایش قیمت ها پس از محاسبه تعرفه می شود.
هزینه های دیگر علاوه بر تعرفه واردات:
تعیین قیمت نهایی یک خودرو تنها محدود به تعرفه واردات نیست. خودروها از گام اول برای ورود به کشور مشمول هزینه های حمل دریایی ( حدود 700 تا 1000 دلار به ازای هر خودرو) ، بیمه گمرک، مالیات علی الحساب گمرک و سهم حلال احمر( حدود 5.5درصد) و هزینه های جانبی حدود 1.5 درصدی می شوند (این درصد ها روی قیمت CIF خودرو محاسبه می شود = قیمت پایه خودرو+حمل+بیمه). سپس نوبت به 17 درصد سود و هزینه های جاری (فروش، خدمات پس از فروش، گارانتی ، ماکتینگ و سود) شرکت واردکننده میرسد و پس از آن روی قیمت نهایی حدود 17 درصد بابت مالیات بر ارزش افزوده، مالیات هوای پاک، مالیات ماده 30، هزینه شماره گذاری، هزینه بیمه و ... اضافه می شود. توجه داشته باشید که تمامی اعداد و ارقام و درصد ها تقریبا در پایینترین حالت ممکن محاسبه شده و قیمت نهایی احتمالا نسبت به قیمت نهایی تعیین شده کمتر خواهد بود. توجه داشته باشید که در هر مرحله تعیین قیمت خودرو اگر افزایشی صورت بگیرد، این موضوع به صورت دومینووار روی درصد های بعدی تعیین قیمت اثر خواهد گذاشت.
قیمت نهایی خودروهای الکتریکی تا 20 هزار یورو :
احتمالا عمده خودروهای الکتریکی وارد شده تا قیمت 20 هزار دلار به مرز بالای این بازه نزدیک خواهند بود. خودروهای این بازه قیمتی با تعرفه یک درصدی محاسبه قیمت خواهند شد که در نهایت احتمالا یک خودرو 20 هزار دلاری با مبنای ارز محاسبه تعرفه واردات 28500 تومانی با قیمت نهایی (مصرف کننده) 1.4 تا 1.6 میلیارد تومان قابل عرضه خواهد بود. این در حالی است که قیمت پایه این خودرو در نگاه عموم 20هزار دلار و معادل یک میلیارد تومان است و با تعرفه یک درصدی تنها 6 میلیون تومان به قیمت آن افزوده می شود و به دست مصرف کننده می رسد اما در صورت اضافه کردن هزینه های جنبی در این بین که عمدتا سود های متعدد ارگان های دولتی است، قیمت یک خودرو الکتریکی یک میلیارد تومانی در نهایت با تعرفه واردات یک درصد به حدود 1.5 میلیارد تومان خواهد رسید.
قیمت نهایی خودروهای الکتریکی تا 20 تا 30هزار یورو :
خودروهای الکتریکی پریمیوم چینی و الکتریکی های اقتصادی غیرچینی عمدتا در این بازه قیمتی قابل عرضه هستند. دولت تعرفه 11 درصدی را برای این دسته از خودروها انتخاب کرده است که با این حساب و مواردی که در زمینه هزینه های جانبی واردات خودرو گفته شده یک خودرو الکتریکی با قیمت حدود 25 هزار یورو احتمالا با قیمت نهایی مصرف کننده 1.9 تا 2.1 میلیارد تومان قابل عرضه خواهد بود. خودروهای غیرچینی نظیر هیوندای کونا و نیسان لیف در این بازه قیمتی قابل عرضه خواهند بود. همچنین یک خودرو الکتریکی 30 هزر یورویی با قیمت نهایی 2.4 تا 2.5 میلیارد تومان قابل عرضه خواهد بود. با این حساب اگر یک خودرو الکتریکی با قیمت پایه 20 تا 30 هزار یورو وارد شود احتمالا از 1.7 تا 2.5 میلیارد تومان قیمت خواهد خورد.
محاسبه اشتباه : توجه داشته باشید که ممکن است به اشتباه تصور کنید اگر یک خودرو 20 هزار یورو قیمت دارد با تعرفه 11 درصدی، قیمت آن به 22 هزار یورو و حدود 1.2 میلیارد تومان می رسد اما قیمت نهایی واقعی مصرف کننده این خودرو وارداتی با دیگر هزینه ها به حدود 1.7 میلیارد تومان می رسد.
قیمت نهایی خودروهای الکتریکی از 30 تا 40 هزار یورو :
خودروهای اقتصادی و متوسط الکتریکی از برند های معتبر غیر چینی در این بازه قیمتی امکان ورود به ایران را خواهند داشت. دولت تعرفه 26درصدی را برای این دسته از خودروها در نظر گرفته است. با این حساب قیمت نهایی مصرف کننده یک خودرو 30هزار یورویی وارداتی با تعرفه 26درصد از حدود 2.65 میلیارد تومان آغاز می شود و قیمت نهایی برای یک خودرو 40هزار یورویی (فوب) نیز به حدود 3.9 میلیارد تومان خواهد رسید.
محاسبه اشتباه : توجه داشته باشید که ممکن است به اشتباه تصور کنید اگر یک خودرو 30 هزار یورو قیمت دارد با تعرفه 26 درصدی، قیمت آن به 38 هزار یورو و حدود 2 میلیارد تومان می رسد اما قیمت نهایی واقعی مصرف کننده این خودرو وارداتی با دیگر هزینه ها به حدود 2.5 میلیارد تومان می رسد.
در نهایت هر چند این تعرفه نویدبخش شکستن دیوارها و موانع بسیاری در مسیر واردات است اما باید توجه داشته باشیم که ورود خودروهای الکتریکی مستلزم تسریع توسع هزیرساخت های لازم در کشور با سرعت چند برابر فعلی است و همچنین قدرت تامین ارز مورد نیاز برای واردات این خودرو نیز شرط مهم دیگری است که برای خودروهای بنزینی عمدا یا سهوا مغفول ماند. همچنین مبنای محاسبه قیمت ها در این مطلب ارز مبنای تعرفه ای نیمایی 28500 تومان بود که احتمالا با آغاز واردات جدی خودروهای الکتریکی به ارز 36هزار تومانی تغییر خواهد یافت که خود موجب افزایش حداقل 30 میلیون تومان قیمت خودروهای الکتریکی تا حدود 300 میلیون تومان خواهد شد.