تردستی دولت در ناکارآمدسازی خودروسازان، مدیریت بدون سهامداری!

 فرشاد پرویزیان کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در خصوص اهمیت حذف سهام های تودلی به دلیل ساختار فسادزا بودن آنها گفت: حذف سهام های تودلی بسیار حائز اهمیت است چرا که سهام تودلی نتیجه این روند است که یک شرکتی سهامدار شرکت دیگری است و شرکت دوم سهامدار شرکت دیگری است و شرکت سومی سهامدار شرکت اولی است! این سیستم به غیر از ایجاد فساد و توزیع رانت به نفع عده ای معدود، ماحصلی ندارد.

وی در این باره تصریح کرد: اینکه گفته شد چنین ساختاری فسادزاست به این معنی نیست که لزوما مدیران شرکت های خودروسازی فاسد هستند یا در بدو ورود و انتخاب شدن برای مدیریت به دنبال فساد اقتصادی هستند یا اینکه اصولا مدیران ناشایستی هستند، بلکه روابط بین متغیرها درست تعریف نشده و فساد ایجاد می شود.

عضو انجمن اقتصاددانان و استاد دانشگاه افزود: ساختار باید به گونه ای چیده شود که مدیر پایینی نتواند روی مدیر بالایی اثر بگذارد. به بیان بهتر وقتی قطعه ساز، سهامدار خودروسازی می‌شود آیا جز این است که خودروساز را مجبور به خرید قطعه از خود می کند در حالی که مشخص نیست قطعه با کیفیتی تولید کرده است.

این تحلیلگر اقتصادی تاکید دارد: چنین سیستمی قاتل رقابت، قیمت مناسب و رشد تولید است ضمن اینکه اصلا مشخص نیست آیا قطعه ساز قطعه تقلبی به خودروساز می دهد یا اصل است. امروزه هر کالایی به اسم چینی تحویل و توزیع می شود بدون اینکه مشخص باشد در کجا تولید شده است.

پرویزیان یادآور شد: مثال فوق برای درک بهتر از رابطه ای بود که در این شرکت ها و سهام های تودلی ایجاد می شود، یعنی لزوما به یک اتفاق ختم نمی شود؛ پس از ابتدای امر اینگونه نیست که گمان کنیم مدیر خودروسازی برای یک مجموعه تصمیم می‌گیرد و سعی می‌کند تصمیمات خود را بر سایرین تحمیل کند یا اینکه برای فساد، مدیریت را عهده دار شده است اما سهام های تودلی و شرکت های زیر مجموعه موجب غیر شفاف بودن مسیر می شود. دولت مدعی است نزدیک به 15 درصد سهام را دارم اما چون سهام دار شرکت های دیگری هم می باشد که روی خودروساز تاثیرگذارند پس یک کلاف پیچیده‌ درست می شود که باز کردن گره آن سخت خواهد بود. به این خاطر است که می توان از آنچه در صنعت خودروسازی می گذرد سر درآورد و نمی‌توان فهمید کت بر تن چه کسی است!

نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران معتقد است: اگر دولت در خودروسازی زیر 15 تا 16 درصد سهام دارد چگونه سخنگوی دولت رسماً از تغییر مدیر ایران خودرو سخن می گوید. اگر دولت سهامدار بزرگ ایران خودرو نیست، چگونه می تواند مدیرعامل یک شرکت خصوصی را عوض کند؟

وی در ادامه بحث به ماجرای تغییر رئیس اتاق بازرگانی هم اشاره کرد و گفت: دولت طی ماه های اخیر موفق به تغییر رئیس اتاق بازرگانی نشد چرا که اعضای اتاق او را انتخاب کرده بودند، چون آن ها نمایندگان بخش خصوصی هستند نه دولت. بالاخره دولت بعد از گذشت چند ماه از راه باطل کردن انتخابات وارد شد، پس دولت به راحتی نمی تواند مدیر عامل بخش خصوصی را تغییر دهد، مگر اینکه به دلیلی در آنجا یک برش مدیریتی وجود داشته باشد.

فرشاد پرویزیان درباره کارکرد سهام تودلی گفت: سهام های تودلی نشان می دهند مسیر غیرشفافی ایجاد شده که در آن احتمال بروز فساد برای خودروسازان و دارندگان سهام‌های تودلی فراهم است؛ به این خاطر برای حذف فساد، سهام های تودلی باید واگذار شود اما بعید به نظر می رسد این موضوع محقق شود چرا که پای منافع چند هزار هزار میلیاردی در میان است.

عضو انجمن اقتصاددانان تصریح کرد: صنعت فشل خودروسازی ما نتیجه روی کار آوردن مدیرانی از بخش دولتی، شبه دولتی و خصولتی است که متاسفانه بابت سوء عملکرد مدیریتی خود نه تنها جوابی نمی‌دهند بلکه پاداش سالانه هیئت مدیره نیز دریافت می‌کنند.

این تحلیلگر اقتصادی تاکید کرد: مگر مدام از این موضوع سخن گفته نمی شود که خودروسازان ما 150 هزار میلیارد زیان انباشته دارند با توجه به حضور شرکت های خودروسازی در بورس و وجود اطلاعات مالی آنها در کدال چرا اعضای هیئت مدیره ای که این همه زیان درست کرده اند پاداش دریافت می کنند؟!

پرویزیان اظهارات خود چنین به پایان رساند: با این وجود نمی توان باور کرد آزادسازی سهام تودلی به سرعت اتفاق بیفتد مگر اینکه عزم جدی و تصمیم واقعی برای شفاف سازی و مقابله با فساد و رانت به معنای واقعی حمایت از تولید بخش خصوصی ایجاد شود که متاسفانه بعد از گذشت چهار دهه تاکنون چنین عزمی ایجاد نشده است.تحریریه