ماجرای مرموز «تماس صمت» با مالکان خودرو‌های «صفر»

 بررسی‌ها نشان می‌دهند بخش قابل توجهی از خودرو‌های تولید داخل، در فاصله بسیار کمی بعد از تحویل به مشتری، به دلایل متعددی، دچار نقص فنی یا ضعف کارکرد می‌شوند و خریداران ناگزیرند برای رفع آن، بلافاصله به تعمیرگاه‌های مجاز مراجعه کنند.

تماس‌های منظم چند ماهه کارشناسان وزارت «صمت» با صاحبان خودرو‌های صفرکیلومتر تولید «خودروسازان ایرانی»، درست از هفته اول تحویل خودرو‌ها به مشتریان، علامتی است از «رصد حال و احوال مصرف‌کننده در برابر تولیدکننده» و همچنین «پایش اوضاع کیفی تولید ایرانی در صنعت خودرو»؛ اما نتایج پایش‌ها که سال‌ها پیش با پیروی از نظم زمانی مشخص، در قالب «رتبه‌بندی کیفی خودرو‌های تولیدی» به صورت عمومی منتشر می‌شد، اکنون به دلائل نامشخص از نگاه‌های مردم و کارشناسان «مخفی» نگه داشته می‌شود.

درباره تماس‌های تلفنی کارشناسان «صمت» با مالکان خودرو‌های صفر تولید داخل حاکی است، در فاصله چند روز بعد از آنکه اشخاص خودروی خود را از کارخانه‌های داخلی تحویل می‌گیرند، مجموعه‌ای از تماس‌ها به اسم «کارشناس صمت» با آنها گرفته می‌شود و حدود ۱۰ پرسش برای تشخیص میزان رضایت از خودروی دریافتی خطاب به مشتریان مطرح می‌شود.

این پرسش‌ها شامل «رضایت از زمان تحویل بر اساس تاریخ قیدشده در قرارداد»، «سلامت خودرو»، «رضایت از کیفیت خودرو» و پرسش‌های تکمیلی است.

پایش رضایت مصرف‌کننده‌ها هم مربوط به خودرو‌های کاملاً تولید داخلی است و هم خودرو‌های چینی مونتاژی؛ این در حالی است که پیش‌تر و در دوره‌ای که «حمایت‌های گلخانه‌ای از صنعت خودرو» به اندازه سال‌های اخیر، تشدید نشده بود و واردات خودرو نیز کاملاً آزاد بود، دولت هر ماه گزارشی از نتایج رتبه‌بندی کیفی خودرو‌ها منتشر می‌کرد.

منشأ آن گزارش‌ها، همین «پایش‌های تلفنی» از مشتریان و البته «تحلیل گزارش‌های تعمیرگاه‌های مجاز» بود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، اعلام عمومی نتایج پایش کیفیت خودرو‌های تولید داخل که چینی‌ها هم به نوعی، در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند، می‌تواند «سکوی جهش کیفیت» و «مقدمه رقابت خودروسازان برای تولید به قصد جلب رضایت مشتری» باشد.

وقتی رتبه‌بندی مشخص کند، ۲ یا ۳ خودروساز که تولیدات مشابه به بازار عرضه می‌کنند، در فاصله بسیار قابل توجهی با یکدیگر به لحاظ کیفیت برند‌هایی که به مشتریان می‌فروشند، قرار دارند، رده‌های پایین این رتبه‌بندی‌ها برای ارتقای درجه کیفی تولیداتشان، ابتکار عمل به خرج می‌دهند تا بواسطه نورافکنی که بر بازار محصولات‌شان از طریق انتشار نتایج رتبه‌بندی انداخته شده است، مبادا سهم‌شان از بازار فروش در آینده کم شود.

اما با حاشیه‌امن کاملاً محکمی که در حال حاضر از طریق «عدم انتشار نتایج پایش کیفیت» برای خودروسازی‌ها شکل گرفته است، عملاً هیچ دلیلی هم از سمت تولیدکنندگان برای «افزایش کیفیت خودرو‌های تولیدی» وجود ندارد که پیامد چنین وضعیتی، «اجحاف در حق مشتری» است.

از سوی دیگر مصرف‌کنندگان حق دارند از خدماتی که امکان ارائه آنها در اختیار دولت است، یعنی خدمات «رتبه‌بندی کیفیت خودرو‌های تولیدی»، بهره ببرند.

بررسی‌ها نشان می‌دهند، بخش قابل توجهی از خودرو‌های تولید داخل، در فاصله بسیار کمی بعد از تحویل به مشتری، به دلایل متعددی، دچار نقص‌فنی یا ضعف کارکرد می‌شوند و خریداران ناگزیرند برای رفع آن، بلافاصله به تعمیرگاه‌های مجاز مراجعه کنند.

مالکان برخی خودرو‌های صفر، برای رفع تنها یک نقص که البته نقص موتوری محسوب می‌شود، بیش از یک تا ۲ بار به تعمیرگاه مراجعه می‌کنند. این خود بیانگر «سطح بسیار پایین خدمات پس‌از فروش» یا «کیفیت غیرقابل قبول قطعات خودرویی» است.

کارشناسان انتظار دارند، نتایج پایش کیفی خودرو‌ها که زمانی توسط شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد، انجام و اعلام عمومی می‌شد، در اختیار عموم مردم و صاحب‌نظران صنعت خودرو قرار بگیرد.

تماس‌های کارشناسان متولی صنعت خودرو با مشتریان خودروسازان در نهایت باید به «رقابت برای تولید محصول با کیفیت» ختم شود، هر هدفی غیر از این، غیرقابل قبول است.