متقاضیان چشم انتظار تحویل خودرو‌های که هنوز به مرحله تولید نرسیده‌اند

 صنعت خودروسازی در داخل کشور یکی از مهم‌ترین صنایع در حوزه خودرو سازی به شمار می‌رود که این صنعت در طی چند سال اخیر به دلیل مشکلات ایجاد شده از جمله تشدید تحریم‌ها با مشکلات و موانع زیادی همراه بوده که همین اقدام زمینه ساز کاهش میزان تولید محصولات و از سوی دیگر ایجاد ناترازی در این بخش شده است.

براساس این گزارش با توجه به آنکه صنعت خودروسازی در ایران، به عنوان یکی از صنایع بزرگ و استراتژیک، همواره با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی رو‌به‌رو بوده است. در سال‌های اخیر، موضوع واردات خودرو و تأثیر آن بر این صنعت، به یکی از مهم‌ترین مباحث در محافل اقتصادی و عمومی تبدیل شده است. این گزارش به بررسی آخرین وضعیت آمار تولید خودرو‌های داخلی، زیان انباشته خودروسازان، و همچنین جزئیات مربوط به واردات خودرو و تعرفه‌های جدید آن می‌پردازد.

خودروسازان در بهار امسال حدود ۸.۵ همت زیان عملیاتی داشته‌اند

طبق آخرین آمار‌های اعلام شده بررسی صورت‌های مالی منتشر شده در سامانه کدال نشان می‌دهد که زیان انباشته غیرتلفیقی سه خودروساز بزرگ کشور در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ با رشد ۷ درصدی، معادل افزایش ۱۶.۱ همت، به رقم ۲۴۴.۷ همت رسیده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، رشد زیان انباشته این شرکت‌ها تنها ۴.۹ درصد و به میزان ۹.۱ همت بوده است؛ به بیان دیگر سرعت زیان‌دهی صنعت خودرو نسبت به بهار ۱۴۰۳ به‌شدت افزایش یافته است.

هرچند رقم اعلام‌شده نسبت به زیان ۲۸۰ همتی پایان سال گذشته کمتر به نظر می‌رسد، اما این کاهش ناشی از آن است که آمار فعلی به‌صورت غیرتلفیقی ارائه شده و زیان شرکت‌های تابعه را در نظر نمی‌گیرد. در صورت لحاظ زیان این شرکت‌ها، رقم واقعی بیش از ۲۴۴.۷ همت خواهد بود.

طبق این گزارش، خودروسازان در بهار امسال حدود ۸.۵ همت زیان عملیاتی داشته‌اند. تنها سایپا در این بازه سود عملیاتی ثبت کرده است، اما رشد شدید زیان عملیاتی ایران‌خودرو و پارس‌خودرو موجب شده مجموع زیان عملیاتی سه شرکت در سه‌ماهه نخست سال با رشد ۱۲۲ درصدی مواجه شود.

همچنین در بهار ۱۴۰۳، زیان انباشته خودروسازان ۹.۱ همت (۴.۹ درصد) افزایش یافته بود، در حالی که این رقم در بهار امسال به ۱۶.۱ همت (۷ درصد) رسیده است.

با توجه به آنکه یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت خودروسازی داخلی، زیان انباشته قابل توجه این شرکت‌هاست. بر اساس اطلاعات ارائه شده به بورس، زیان انباشته سه خودروساز بزرگ کشور تا پایان سال ۱۴۰۳ با رشد ۲۲ درصدی به ۳۰۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین، برخی منابع خبری از افزایش زیان انباشته به بیش از ۲۰۸ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۴ و حتی گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر رسیدن آن به ۷۰۰ هزار میلیارد تومان خبر داده‌اند. دبیر انجمن قطعه‌سازان نیز رقم زیان انباشته دو خودروساز بزرگ را ۲۸۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است. این ارقام نشان‌دهنده عمق مشکلات مالی و نیاز مبرم به اصلاحات ساختاری در این صنعت است.

شرایط نامساعد خودروسازان در کشور

همچنین پیش از این هم آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن قطعه‌سازان کشور، اعلام کرد: با توجه به صورت‌های مالی سال گذشته، شرکت‌های خودروسازی دچار زیان انباشته‌ای به مبلغ ۵۷۵ هزار میلیارد تومان هستند و کل بدهی آنها به ۶۲۳ همت می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اختلاف بین بدهی جاری و بدهی بلندمدت به مراتب کاهش یافته و این امر نشان‌دهنده شرایط نامساعد صنعت خودروسازی است.

وی با بیان اینکه متأسفانه، شرکت‌های خودروساز نتوانسته‌اند سرمایه‌گذاری بلندمدت انجام دهند و از تسهیلات لازم بهره‌مند شوند گفت: این شرایط، صنعت قطعه‌سازی و خودروسازی کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. از نظر تکنولوژی، دانش فنی و تجهیزات، این صنعت به عقب‌ماندگی قابل توجهی دچار شده است. ظرفیت تولید قطعه‌سازی کشور هنوز حدود دو میلیون و دویست هزار دستگاه خودرو است و ظرفیت خودروسازی تنها یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو است.

محبی نژاد بیان کرد: با توجه به برنامه‌ریزی برای تولید سه میلیون خودرو تا سال ۱۴۰۴، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان و اساسی داریم، که متأسفانه تا کنون محقق نشده است. حال، با پایان برنامه ۱۴۰۴، ما شاهد تولید یک میلیون و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال گذشته بوده‌ایم.

صدور روزانه تنها بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان چک از سوی خودروسازان بدون پرداخت

در همین زمینه هم پیش از این محمد رضا نجفی منش رئیس انجمن قطعه‌سازان به وضعیت بحرانی مالی برخی خودروسازان اشاره کرد و گفت: یک شرکت خودروسازی که پیش‌تر هزار میلیارد تومان ورودی مالی داشت، اکنون این رقم به ۱۵ میلیارد تومان کاهش یافته است؛ به‌طوری که روزانه تنها بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان چک صادر می‌کند، آن هم بدون امکان پرداخت.

این در حالیست که گزارشات شهروندخبرنگاران ما هم از عدم تحویل خودرو توسط خودروسازان به ویژه ایران خودرو گلایه کرده و اعلام میکنند که حدود یک سال است که در سامانه یکپارچه خودرو ثبت نام و برنده شده‌اند، اما هنوز خودروی دنا خود را تحویل نگرفته‌ام.

گفتنی است بسیاری از کارشناسان اعلام میکنند که برای اجرای این طرح و رفع مشکلات و کاهش زیان انباشته باید اقداماتی در دستور کار قرار گیرد.

افزایش بهره‌وری سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری‌های هدفمند

به طوری که در این زمینه یوسف محمودی کارشناس خودرو با بیان اینکه برای رفع زیان انباشته در این حوزه باید باید بازنگری کامل ساختار هزینه‌ای، به‌ویژه هزینه‌های سربار و تامین قطعات با مذاکرات جدید با تامین‌کنندگان صورت گیرد گفت: از طرف دیگر اجرای برنامه‌های بهبود کارایی عملیاتی (OPEx) برای هر واحد تولیدی با هدف کاهش پرت و دوباره‌کاری، تمرکز بر توسعه محصول و بهبود کیفیت تا افزایش قیمت‌گذاری عملی برای محصولات با ارزش افزوده بالاتر، اصلاح قرارداد‌های اعطای وام و مدیریت دارایی‌های ثابت از طریق فروش دارایی‌های غیر ضروری و بهبود بازپرداخت بدهی‌ها انجام شود.

وی ادامه داد: افزایش بهره‌وری سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در فناوری‌های تولیدی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان برای بهبود فرایند‌های تولید از مهم‌ترین اقدامات در این بخش است.

او یادآور شد: باز تعریف مدل کسب و کار و استراتژی بازار با تمرکز بر رقابت سالم و کاهش نفتی بودن بازار‌های وارداتی، افزایش شفافیت و گزارش‌دهی مالی از طریق بورس و سازمان‌های نظارتی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، ارتقای استاندارد‌های کیفیت با همکاری با شرکت‌های بین‌المللی برای رسیدن به معیار‌های جهانی از مهم‌ترین اقدامات در این بخش است.

کاهش چشم گیر تولید محصولات ایران خودرو

براساس این گزارش پیش از این هم مصطفی طاهری عضو کمیسیون عمران مجلس اعلام کرده بود که یکی از مهم‌ترین مشکلات در حوزه صنعت خودروسازی کاهش تولید خودرو‌های داخلی است به طوری که در ماه‌های اخیر، دو بار افزایش قیمت خودرو‌ها صورت گرفته که به مشکلات موجود دامن زده، اما شاهد افزایش تولید نبوده‌ایم.

طاهری به تنظیم‌گری ناکافی در این بخش اشاره کرد و گفت: تنظیم‌گری دولت در بخش تولید خودرو، به ویژه در شرکت ایران خودرو، به شدت کاهش یافته است و برخوردی با تخلفات احتمالی مشاهده نمی‌شود.

وی ادامه داد: برای بهبود وضعیت بازار خودرو و کاهش سردرگمی، نیاز به یک برنامه مشخص و مدون از سوی هیئت دولت وجود دارد. این برنامه باید شامل ایجاد هماهنگی بین نهاد‌های مختلف که سیاست‌های تجاری و صنعتی را تدوین می‌کنند.

او گفت: افزایش نظارت و تنظیم‌گری بر روی تولید داخلی و واردات خودروها، ارائه اطلاعات شفاف به بازار و مصرف‌کنندگان درباره روند واردات و قیمت‌ها انجام شود.

براساس این گزارش بازار خودرو در ایران با چالش‌های جدی از جمله سردرگمی ناشی از تغییرات مکرر تعرفه‌ها، کاهش تولید داخلی و افزایش قیمت‌ها مواجه است. برای بهبود این وضعیت، نیاز به یک برنامه مدون و هماهنگ از سوی دولت وجود دارد که باید به مسائل تنظیم‌گری و هماهنگی بین نهاد‌های مختلف توجه ویژه‌ای داشته باشد. تنها با این رویکرد می‌توان انتظار بهبود در وضعیت بازار خودرو را داشت.