کد خبر: ۶۶۶۴۶
تاریخ انتشار: ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۴
خصوصی سازی صنعت خودرو؛

آینده صنعت خودرو در دستان چه کسانی خواهد بود؟

صنعت ماشین: پس از سال‌ها وعده، خصوصی‌سازی صنعت خودروسازی وارد فاز اجرایی شده است. واگذاری ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۳ با انتقاداتی درباره صلاحیت خریدار همراه شد و اکنون سایپا در نوبت واگذاری قرار دارد.
نویسنده:  تحریریه صنعت ماشین
به گزارش صنعت ماشین،

 صنعت خودروسازی ایران، یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور، همواره زیر ذره‌بین نگاه عمومی، کارشناسان و سیاست‌گذاران بوده است. با وجود سابقه‌ی چند دهه‌ای، ظرفیت تولید بالا، زنجیره تأمین گسترده و نقش پررنگ در اشتغال‌زایی، این صنعت با مشکلاتی ساختاری، مدیریتی و کیفی مواجه بوده که عمدتاً ناشی از انحصار، مدیریت دولتی و دخالت‌های غیرکارشناسی است.

از اواخر دهه 1380 تاکنون، دولت‌های مختلف وعده خصوصی‌سازی خودروسازان بزرگ کشور -ایران‌خودرو و سایپا- را داده‌اند؛ اما این وعده‌ها اغلب با تأخیر، تعلیق یا اجرای ناقص همراه شده‌اند. در سال‌های اخیر نیز با تاکید بر اجرای بند «ب» قانون برنامه هفتم توسعه، بار دیگر موضوع واگذاری این شرکت‌ها به بخش خصوصی به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفت.

ایران‌خودرو؛ خصوصی‌سازی با اما و اگرهای فراوان

در همین راستا نیز سال 1403، سرانجام بخشی از سهام مدیریتی ایران‌خودرو به بخش خصوصی واگذار شد. این اقدام در ظاهر یک گام مهم در مسیر کاهش تصدی‌گری دولت بود، اما واکنش‌های انتقادی زیادی در پی داشت. بسیاری از کارشناسان و ناظران بازار خودرو، نسبت به شیوه واگذاری و صلاحیت سهامدار عمده ایران خودرو ابراز تردید کردند.

در واقع، برخلاف انتظار عمومی که واگذاری را مترادف با رقابتی شدن بازار، کاهش قیمت، بهبود کیفیت و افزایش رضایت مشتریان می‌دانست، این واگذاری بیشتر شبیه جابه‌جایی مدیریتی بود. همین موضوع موجب شده تا بخشی از افکار عمومی و نمایندگان مجلس همچنان نسبت به نتایج واقعی این واگذاری تردید داشته باشند.

سایپا در مسیر واگذاری؛ امیدها و ابهامات

در ادامه مسیر خصوصی‌سازی، اکنون نوبت به سایپا رسیده است. به گفته سهیل معمارباشی، معاون بهره‌برداری و حمل‌ونقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ای درو)، واگذاری خودروسازان به بخش خصوصی بر اساس بند ب قانون برنامه هفتم توسعه، یک تکلیف قانونی محسوب می‌شود. وی در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: «سازوکار لازم برای واگذاری شرکت سایپا در نظر گرفته شده و کارگروهی برای اجرای این طرح تشکیل شده است. همچنین فراخوان عمومی توسط شرکت سایپا منتشر شده تا متقاضیان بخش خصوصی، که خواهان مدیریت این صنعت هستند، شناسایی شوند.»

معمارباشی همچنین اضافه کرد: «تا 24 اردیبهشت مهلت ارسال تقاضاها بود؛ پس از ارسال تقاضاها، فرآیند اهلیت‌سنجی در چارچوب ضوابط تعیین‌شده توسط سازمان خصوصی‌سازی و وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام خواهد شد.»

با این حال، تجربه ایران‌خودرو باعث شده بسیاری از فعالان صنعت، رسانه‌ها و کارشناسان نسبت به سرنوشت این واگذاری نیز خوش‌بین نباشند و خواستار شفاف‌سازی دقیق‌تری درباره شرایط، متقاضیان و نحوه نظارت بر اهلیت خریداران باشند.

حواشی و شایعات واگذاری سایپا

نکته قالب تأمل آنکه در حاشیه روند واگذاری سایپا، برخی اخبار غیررسمی از تلاش افراد پرحاشیه برای ورود به ساختار مدیریتی این خودروساز بزرگ خبر می‌دهند.

این گمانه‌زنی‌ها اگرچه تاکنون به‌طور رسمی تأیید نشده‌اند، اما موجی از نگرانی را میان فعالان اقتصادی و افکار عمومی ایجاد کرده‌اند؛ چرا که یادآور تجربه‌های تلخ گذشته در واگذاری شرکت‌های مهم به افراد فاقد اهلیت است.

در کنار این افراد، نام برخی شرکت‌های خصوصی بزرگ دیگر مانند یک شرکت مونتاژکار و افراد وابسته به ساختار سابق صنعت خودرو نیز در میان متقاضیان خرید سایپا شنیده می‌شود.

نکته قابل توجه اینجاست که اغلب این مجموعه‌ها، یا در گذشته نقش مهمی در سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد صنعت خودرو داشته‌اند یا با حمایت‌های خاص رشد کرده‌اند و اکنون به‌دنبال بازگشت به عرصه قدرت هستند.

ورود چنین بازیگرانی، در صورتی که فرآیند اهلیت‌سنجی به‌درستی انجام نشود، می‌تواند خصوصی‌سازی را به تکرار انحصار در لباسی تازه تبدیل کند؛ انحصاری که نه تنها برای مصرف‌کننده سودی ندارد، بلکه به تقویت حلقه بسته مدیریتی در صنعت خودرو منجر می‌شود.

نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که خودرو برای مصرف آحاد جامعه تولید می‌شود و در شرایطی که قیمت خودروهای وارداتی با جیب عمده مصرف‌کنندگان همخوانی ندارد بنابراین نگرانی از افزایش قیمت و کاهش کیفیت خودروهای داخلی از جمله مهم‌ترین نگرانی‌های جامعه است.

کارشناسان تاکید دارند که در صورت عدم اهلیت‌سنجی دقیق از خریداران، خصوصی‌سازی نه تنها موجب رقابت و بهبود عملکرد نمی‌شود، بلکه ممکن است به افزایش هزینه‌ها، کاهش کیفیت و احتکار محصولات نیز منجر شود.

به گزارش مهر، خصوصی‌سازی صنعت خودروسازی در ایران، پس از سال‌ها وعده و تأخیر، وارد فاز اجرایی شده است. واگذاری ایران‌خودرو اگرچه گامی مهم تلقی می‌شود، اما به دلیل نوع واگذاری و ابهام در اهلیت خریدار، موجی از انتقادات را در پی داشت. اکنون سایپا نیز در آستانه واگذاری قرار دارد؛ فرصتی که می‌تواند در صورت اجرای شفاف، حرفه‌ای و با نظارت مؤثر، منجر به دگرگونی مثبت در صنعت خودرو شود.

با این حال، مسیر خصوصی‌سازی واقعی و مؤثر، مستلزم جسارت در شفاف‌سازی، حذف رانت، حمایت از رقابت سالم و ارتقا مدیریت حرفه‌ای در صنعت است. تنها در این صورت می‌توان انتظار داشت که صنعت خودروسازی ایران از وضعیت انحصاری، ناکارآمد و ناراضی‌کننده کنونی، به نقطه‌ای رقابتی، پویا و مردمی‌تر برسد.مهر

اخبار مرتبط
نظر شما
نیسان سیلفی e-POWER پلاس توسط آرینا درایو معرفی شد +تصاویر و کاتالوگ
نمایشگاه خودرو شیراز؛

نیسان سیلفی e-POWER پلاس توسط آرینا درایو معرفی شد +تصاویر و کاتالوگ

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
میتسوبیشی اکلیپس کراس مدل 2025 در نمایشگاه شیراز رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شیراز؛

میتسوبیشی اکلیپس کراس مدل 2025 در نمایشگاه شیراز رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
BMW X2 sDrive 25i توسط پرشیا خودرو رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شیراز؛

BMW X2 sDrive 25i توسط پرشیا خودرو رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
نسخه جدید پیکاپ تیگارد L7 پلاس توسط تیگارد موتور رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شیراز؛

نسخه جدید پیکاپ تیگارد L7 پلاس توسط تیگارد موتور رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
BMW X1 توسط پرشیا خودرو رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شیراز؛

BMW X1 توسط پرشیا خودرو رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
Mazda EZ-60 الکتریکی وارد نمایندگی های چین شد +تصاویر
رونمایی در مرداد ماه سال جاری؛

Mazda EZ-60 الکتریکی وارد نمایندگی های چین شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
شاسی بلند جتور جی 600 توسط چری رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شانگهای ۲۰۲۵؛

شاسی بلند جتور جی 600 توسط چری رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
پرچمدار جدید PHEV چری با برد 1400 کیلومتر رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شانگهای ۲۰۲۵؛

پرچمدار جدید PHEV چری با برد 1400 کیلومتر رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
چری تیگو 7 جدید مدل 2025 با جدیدترین پیشرانه PHEV معرفی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شانگهای ۲۰۲۵؛

چری تیگو 7 جدید مدل 2025 با جدیدترین پیشرانه PHEV معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
جورنئو؛ انقلاب هوشمند چری در دنیای ون‌ها! +تصاویر
نمایشگاه خودرو شانگهای ۲۰۲۵؛

جورنئو؛ انقلاب هوشمند چری در دنیای ون‌ها! +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
بستیون Yueyi 08 با دو پیشرانه برقی رونمایی شد +تصاویر
نمایشگاه خودرو شانگهای ۲۰۲۵؛

بستیون Yueyi 08 با دو پیشرانه برقی رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
LUCANO L8 با عملکرد بی‌نظیر در پیست آیلند تست شد +تصاویر
اوج تکنولوژی با قابلیت آفرودی با کراس اوور مکث موتور؛

LUCANO L8 با عملکرد بی‌نظیر در پیست آیلند تست شد +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
تجربه رانندگی با رنو آرکانا XM3 کراس‌ کوپه سروش موتور مبنا +تصاویر
چگونه آرکانا بازار را بدست می‌گیرد؟

تجربه رانندگی با رنو آرکانا XM3 کراس‌ کوپه سروش موتور مبنا +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
تجربه رانندگی با Beijing U5 Plus سدان اقتصادی دیار خودرو +تصاویر
رقیب تارا و شاهین معرفی شد؛

تجربه رانندگی با Beijing U5 Plus سدان اقتصادی دیار خودرو +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
سواری نرم در اوج کیفیت با برادر ناتنی تیگو 8 پرومکس
رانندگی با اکستریم TXL از تهران تا کرمان چگونه است؟

سواری نرم در اوج کیفیت با برادر ناتنی تیگو 8 پرومکس

نام خبرنگار: محسن صادقی
تجربه رانندگی با کیا K5 کوشا خودرو در باند فرودگاه سپهر +تصاویر
تمایز گزینه خاص کوشا خودرو برای بازار ایران چیست؟

تجربه رانندگی با کیا K5 کوشا خودرو در باند فرودگاه سپهر +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
تجربه رانندگی با کیا اسپورتیج 2024 کوشا خودرو در فرودگاه سپهر +تصاویر
رانندگی با کراس اوور محبوب کره‌ای‌ها چگونه است؟

تجربه رانندگی با کیا اسپورتیج 2024 کوشا خودرو در فرودگاه سپهر +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
تجربه رانندگی با کراس اوور جسور دیار خودرو در پیست آزادی!
بیجینگ X55؛ تجربه خاص از شتاب هیجان انگیز؛

تجربه رانندگی با کراس اوور جسور دیار خودرو در پیست آزادی!

نام خبرنگار: محسن صادقی
19:32 - 1401/12/10
با شروع تمرین های زمستانه؛

فصل جدید فرمول یک 2023 در بحرین آغاز شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:40 - 1401/11/28
برای فصل ۲۰۲۳ فرمول یک؛

استون مارتین از خودروی AMR23 رونمایی کرد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:49 - 1401/08/23
مدل آفرود پورشه 911 داکار معرفی شد

اسپرت ترین خودروی آفرودی جهان +تصاویر جذاب

نام خبرنگار:
18:16 - 1401/08/21

خودروی فرمول E پورشه 99X جدید معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
فراری پوروسانگوئه توسط تیونینگ منصوری رونمایی شد +تصاویر
در نمایشگاه موناکو فرانسه؛

فراری پوروسانگوئه توسط تیونینگ منصوری رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
00:53 - 1403/02/30
بی‌ام‌و مخملی هوش از سر خودرو بازان پراند!

نسخه خاص و استثنایی از مدل پرچمدار XM بی ام و +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
01:21 - 1402/12/27
توسط برابوس تیونر معروف آلمانی؛

راکت 1000؛ از سریع ترین بنزهای روی کره زمین آشنا شوید +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
پروژه مرسدس AMG SL 63 زیر دستان کیوانی +تصاویر
درباره دو رگه ایرانی آلمانی؛

پروژه مرسدس AMG SL 63 زیر دستان کیوانی +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
13:53 - 1402/11/30
شاسی بلند و سدان را فراموش کن، ون را ببین!

نسخه خاص ون فورد ترانزیت رونمایی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:32 - 1402/10/08
بنز شاسی بلند نصفه که 1.3 میلیون دلار ارزش دارد!

جی کلاس کابریولت Refined Marques خودرو رویایی و کمیاب +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
بازگشت «اسپید سیکس» بعد از یک قرن

بازگشت «اسپید سیکس» بعد از یک قرن

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
11:00 - 1403/04/04

حراج خودروی برقی 111 ساله!! +عکس

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:37 - 1403/02/28
کادیلاک سایکلون ؛

خودرو 65 سال پیش که هنوز برتری فناورانه به محصولات روز دارد! +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:18 - 1403/02/28
آلپینا B6 2.7 ؛

یکی از کمیاب ترین خودروهای جهان که خیلی گران هم نیست! +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین