ارز از «انتظارات تورمی» خودرو جا ماند

 این بدبینی برخلاف تصور عمومی نه از تحولات بین‌المللی و نه از نوسانات نرخ ارز نشأت می‌گیرد، بلکه ریشه آن در تصمیمات داخلی است. به باور فعالان بازار، سیگنال‌‌هایی که از سیاستگذاری‌‌های داخلی مخابره می‌شود، بیش از هر عامل دیگری در شکل‌‌گیری این فضای منفی تاثیرگذار بوده است. اظهارات فعالان بازار در شرایطی است که روز سه‌‌شنبه همراه با افت نسبی بهای دلار قیمت خودرو در بازار نیز کاهش یافت اما روز گذشته بار دیگر قیمت‌ها افزایش یافت تا این پیام را مخابره کند که تحولات نرخ ارز دیگر مانند گذشته هدایتگر این بازار نیست. در واقع آرامش بازار ارز بیش از یک روز نتوانست بازار خودرو را نیز آرام نگه دارد و قیمت‌ها بار دیگر روند صعودی به خود گرفت. بنابراین می‌توان گفت که حالا اتفاقات داخلی بیش از تحولات بین‌المللی بازار خودرو را تحت‌تاثیر خود قرار می‌دهد. تصمیماتی که به نظر می‌رسد بازخورد خوبی از بازار خودرو نداشته‌‌اند.

چشم‌انداز منفی بازار خودرو نسبت به آینده از چند تصمیم داخلی نشأت می‌گیرد. در مورد خودروهای داخلی همچنان سیاستگذار اصرار بر قیمت‌گذاری دستوری دارد و از طرف دیگر تولید خودروهای سواری نیز در سال گذشته نسبت به ۱۴۰۲ با افت همراه بوده است، با توجه به عدم‌تغییر رویه و با ادامه سیاست قیمت‌گذاری دستوری انتظار اینکه در سال پیش رو نیز تغییر جدی در میزان تولید رخ داده وعرضه افزایشی شود وجود ندارد. از طرف دیگر خودروهای وارداتی نیز متاثر از تعرفه ۱۰۰ درصدی است که از امسال روی واردات خودرو اعمال شده و بهای خودروهای خارجی را به شدت افزایش خواهد داد به طوری که قیمت تمام شده واردات یک خودروی ۱۰‌هزار دلاری (به عنوان کف قیمتی) ممکن است تا دو میلیارد تومان نیز برسد.

«دنیای‌اقتصاد» برای بررسی بازار خودرو در سال جدید بهای 20 محصول داخلی و وارداتی بین 28 اسفند تا روز گذشته را زیر ذره‌‌بین قرار داده است. بر این اساس بهای خودروهای داخلی در مدت زمان یاد شده به طور میانگین 40 میلیون تومان معادل 4.5‌درصد افزایش یافته است. قیمت وارداتی‌‌ها در همین بازه زمانی نوسانات بیشتری را تجربه کرده است؛ به طوری که رشد قیمت این دست از خودروها در زمان مذکور، 267 میلیون تومان معادل 7.7‌درصد بوده است.

گرچه بازار خودرو از نیمه سال گذشته تقریبا راه خود را از بازار ارز جدا کرده اما نمی‌توان گفت دیگر نرخ ارز روی بهای خودرو بی‌‌تاثیر شده است. بنابراین علاوه بر تصمیمات داخلی (که احتمالا بیشترین تاثیر را داشته‌‌اند) موج جدید رشد نرخ ارز را هم می‌توان در این موضوع تاثیرگذار دانست.  با این تفاسیر، به نظر می‌رسد بدون تغییر رویکردهای فعلی، بازار خودرو همچنان با چالش‌‌های جدی مواجه خواهد بود و افزایش قیمت‌ها در سال‌جاری دور از انتظار نیست.

جزئیات نوسانات قیمتی خودرو

برای بررسی بازار خودرو ابتدا سری به محصولات داخلی بزنیم. بیشترین افزایش قیمت در بین 13محصول داخلی مورد بررسی مربوط به دناپلاس توربو آپشنال است.

این محصول که در آخرین روز کاری سال گذشته به بهای یک میلیارد و 210 میلیون تومان خرید و فروش می‌‌شد روز گذشته یک میلیارد و 290 میلیون تومان در بازار قیمت‌گذاری شد تا رشد بهای 80 میلیون تومانی و 6.6 درصدی را به نام خود ثبت کند. تارا اتوماتیک نیز در رده دوم بیشترین افزایش قیمت بین خودروهای مورد بررسی قرار دارد. این محصول ایران خودرو 28اسفند ماه بهایی معادل یک میلیارد و 145میلیون تومان داشت اما دیروز قیمت آن به یک میلیارد و 220 میلیون تومان رسید.

رتبه سوم این رده‌‌بندی نیز به پژو پارس ELX تولید 1403 می‌رسد که حالا به کلوپ میلیاردی‌‌‌‌ها پیوسته است. این خودرو روز گذشته یک میلیارد تومان خرید و فروش شد این در شرایطی است که بهای آن در آخرین روز سال پیش، 945میلیون تومان بود بنابراین رشد قیمت این خودرو 55میلیون تومان معادل 5.8‌درصد بوده است.

اما در این بین کمترین رشد قیمت را سهند تولید سال 1403 داشت که در بازه زمانی یاد شده بهای آن از 600 میلیون تومان به 610 میلیون تومان رسیده تا تنها 10 میلیون تومان معادل 1.6‌درصد افزایش قیمت را ثبت کند. مابقی خودروهای داخلی که در بررسی ما لحاظ شده بودند نیز، بین 25 تا 50 میلیون تومان افزایش قیمت داشتند.

اما خودروهای وارداتی در همین مدت زمان رشد قیمت بیشتری را داشته‌‌اند که حاصل دو موضوع تعرفه‌‌های 100 درصدی و رشد نرخ ارز بوده است. در این میان آئودی e-tron بیشترین رشد قیمت را داشته است. این خودرو که پیش از شروع تعطیلات نوروزی 6 میلیارد تومان قیمت داشت، دیروز در بازار 6 میلیارد و 600 میلیون تومان قیمت‌گذاری شد تا 600 میلیون تومان رشد را تجربه کند. اما از نظر‌درصد رشد قیمت رتبه اول به فولکس ID.4 می‌رسد که بهای آن از سه میلیارد و 500 میلیون تومان به چهار میلیارد تومان رسیده است که حاکی از رشد 14.3 درصدی قیمت (500 میلیون تومان) است.

همچنین تویوتا کرولا هم رشد قیمت قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این خودرو که 28اسفند ماه بهایی معادل دو میلیارد و 630میلیون تومان داشت دیروز در بازار دو میلیارد و 950 میلین تومان خرید و فروش شد تا رشد قیمت آن به 320 میلیون تومان یعنی 12‌درصد برسد.  در همین مدت زمان تویوتا لوین نیز 200میلیون تومان رشد قیمت داشت و از دو میلیارد و 700میلیون تومان به دو میلیارد و 900 میلیون تومان رسید تا رشد 7.4 درصدی را در قیمت خود ثبت کند.  با این وجود از بین 7 محصول وارداتی مورد بررسی، یک خودرو یعنی سوزوکی بالنو هیچ تغییر قیمتی نداشت و از آخرین روز کاری سال پیش تاکنون بهای آن روی دو میلیارد و 200میلیون ثابت مانده است. BYD سانگ پلاس و چانگان CS35 نیز به ترتیب 100 و 150 میلیون تومان رشد قیمت را ثبت کرده‌‌اند.

به طور کلی بازار خودروی ایران در آغاز سال ۱۴۰4 وارد مرحله‌‌ای جدید از بی‌‌ثباتی شده که مشخصه اصلی آن، استقلال نسبی از نوسانات نرخ ارز است. از طرف دیگر شکاف قیمتی میان خودروهای داخلی و وارداتی در حال عمیق‌‌تر شدن است، به ‌‌طوری‌‌ که خودروهای وارداتی با افزایش قیمت 7.7 درصدی در مقابل افزایش قیمت  4.5‌درصدی محصولات داخلی، افزایش قیمت بیشتری را داشته‌‌اند.

بدون اصلاح سیاست‌‌های کنونی و حرکت به سمت رقابتی‌‌سازی بازار، چشم‌‌انداز بهبود در کوتاه‌‌مدت متصور نیست و احتمالا افزایش قیمت‌ها همچنان ادامه خواهد یافت.