تورم منفی در بازار خودرو

 بازار ۱۰۰روزه خودروهای وارداتی رصد شد. بررسی ها نشان می‌دهد بازار خودروهای خارجی تحت تاثیر افزایش عرضه در سال جاری نسبت به ۱۴۰۲، کاهش هیجان اولیه واردات و همچنین رکود اقتصادی روند نزولی را در قیمت‌ها طی کرده است. پیش از این بازار وارداتی‌ها متاثر از نوسانات نرخ ارز بود. این در حالی است که حالا تبعیتی در این زمینه دیده نمی‌شود. رکود بازار و قدرت خرید، مانع از آن شده که قیمت خودروها با صعود نرخ ارز افزایشی شود.

بازار خودروهای وارداتی کشور طی سه ماه و نیم گذشته با وجود رشد نرخ ارز، روند نسبتا متفاوتی را پشت سر گذاشته است، به نحوی که منحنی کلی قیمت روندی نزولی را به خود دیده است.هرچند برخی خودروهای وارداتی در بازه زمانی تحت بررسی با رشد قیمت مواجه شده‌اند، اما اولا تعداد آنها چندان زیاد نیست و ثانیا به نظر نمی‌رسد دلیل صعود قیمت آنها هم‌نوایی با بازار ارز باشد.«دنیای‌اقتصاد» پیش‌تر در گزارشی به موضوع جدایی نسبی راه بازار خودروهای داخلی از ارز پرداخت و حالا با بررسی بازار وارداتی‌ها مشخص می‌شود خودروهای خارجی نیز مانند گذشته از نوسان نرخ ارز پیروی نمی‌کنند.

در این گزارش، روند قیمت چند خودروی وارداتی از ابتدای پاییز تا حدودا نیمه دی ماه مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد با وجود رشد قیمت ارز در این بازه زمانی ۱۰۰ روزه، منحنی کلی قیمت خودروهای خارجی روندی نزولی داشته است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت دلار از ۵۹‌هزار و ۳۰۰ تومان ابتدای مهر ماه سال‌جاری به حدود ۸۱‌هزار و ۲۰۰ تومان (تا لحظه تنظیم این گزارش) رسیده است. بنابراین قیمت دلار در بازه زمانی بیش از ۱۰۰ روزه حدود ۳۷‌درصد رشد کرده است.

این در حالی است که منحنی قیمت ۱۵ خودروی وارداتی منتخب (در این گزارش) در بازه زمانی موردنظر چیزی حدود ۱۰‌درصد افت را نشان می‌دهد. هرچند برخی از خودروهای وارداتی در این ۱۰۰ روز ثبات نسبی قیمت داشته یا با رشد قیمت مواجه شده‌اند، با این حال، آنها نیز متناسب با دلار پیشروی نکرده‌اند. برخی از این خودروها مدل‌های سال ۲۰۲۴ هستند که طی سال‌جاری وارد شده و هنوز هیجان قیمتی‌شان تخلیه نشده است.

اما اتفاق اصلی در بازار خودروهای وارداتی طی ۱۰۰ روز گذشته، نزول قیمت بیشتر خودروها و پیروی نکردن منحنی قیمت در این بازار از بازار ارز است.

این اتفاق از چند ماه پیش در بازار خودروهای داخلی نیز رخ داد، به نحوی که منحنی قیمت در این بازار، دیگر مانند گذشته تمام و کمال از نوسان نرخ ارز پیروی نمی‌کند. به نظر می‌رسد با توجه به قدرت خرید مشتریان، بازار خودرو فعلا کشش رشد قیمت به اندازه نوسان بازار ارز را ندارد. این به آن معنا نیست که بازار خودرو به طور کامل راه خود را از ارز جدا کرده (چه آنکه هنوز هم از این بازار خط می‌گیرد) اما مانند گذشته وابستگی کامل به ارز ندارد.

در مورد خودروهای وارداتی نیز این موضوع کم و بیش صدق می‌کند. وارداتی‌ها نیز در گذشته وابستگی زیادی به بازار ارز داشتند، اما این وابستگی از چند ماه قبل تا به امروز کاهش یافته است. حالا این پرسش پیش می‌آید که چرا با وجود رشد قیمت ارز، خودروهای وارداتی (در کل و به جز مواردی استثنا) روندی نزولی داشته‌اند؟

به نظر می‌رسد این ماجرا دلایل مختلفی دارد. یکی از این دلایل، رشد عرضه خودروهای وارداتی است. طی سال‌جاری روند واردات خودرو به کشور سرعت بالاتری نسبت به گذشته گرفته و بنابراین عرضه زیاد شده است. در کل سال گذشته کمتر از 12‌هزار دستگاه خودرو وارد کشور شد که عدد بسیار کمی محسوب می‌شود. این در حالی است که طی 9 ماه امسال بالغ بر 35‌هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده است، یعنی حدودا سه برابر پارسال.

طبیعی است که با افزایش عرضه، قیمت کاهشی شود و این اتفاق در مورد خودروهای وارداتی نیز رخ داده است. البته واردات خودرو به کشور همچنان از برنامه‌ریزی‌های اولیه بسیار عقب است، اما به هر حال در سال‌جاری نسبت به پارسال واردات رشد حدودا 200 درصدی داشته و این موضوع تاثیر خود را بر بازار گذاشته و روند قیمت را نزولی کرده است.

نکته دیگر اینجاست که واردات خودرو به کشور چیزی حدود پنج سال متوقف بود، بنابراین طبیعی است که ازسرگیری ورود خودروهای خارجی، توام با هیجان قیمتی باشد، مخصوصا اینکه واردات در تعداد اندک و بسیار کند از سر گرفته شد. حالا به نظر می‌رسد تا حد قابل‌توجهی از هیجان قیمتی اولیه خودروهای وارداتی کاسته شده و این موضوع نیز یکی از دلایل نزولی شدن منحنی قیمت در این بازار به شمار می‌رود.

در کنار اینها اما احتمالا رکود بازار نیز بر نزولی شدن قیمت خودروهای خارجی بی‌تاثیر نبوده است. در حال حاضر بسیاری از بازارهای کشور در رکود به سر می‌برد که این موضوع یا مانع رشد شدید قیمت می‌شود یا حتی در مواردی نزولی شدن قیمت را در پی دارد. از همین رو ممکن است مالکان خودروهای وارداتی جدید (خودروهایی که پس از لغو ممنوعیت وارد شدند) برای فروش در این بازار راکد ناچار به کاهش قیمت شده باشند.

به هر حال با توجه به روندی که بازار خودروهای خارجی در 100 روز گذشته طی کرده، به نظر می‌رسد روند نزولی قیمت در صورت تداوم رشد بالای واردات، ادامه خواهد یافت. تا پایان آذر بالای 35‌هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال تعداد بیشتری خودرو وارد کشور شود.

تصمیم نهایی درباره سقف ارزی و تعرفه واردات خودرو در سال بعد (که فعلا به محل اختلاف بین مجلس شورای اسلامی و هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام تبدیل شده است) نقش مهمی در آینده قیمتی خودروهای خارجی کشور خواهد داشت. طبعا اگر طبق نظر مجلس، 3.3 میلیارد یورو ارز به واردات خودرو اختصاص یابد و تعرفه 60 درصدی نیز اجرا شود، سال آینده با وفور خودروهای وارداتی مواجه خواهیم بود. با 3.3 میلیارد یورو می‌توان حداقل 165‌هزار دستگاه خودرو به متوسط قیمت 20‌هزار یورو وارد کرد، اتفاقی که اگر رخ دهد، رکورد سالانه ورود خودرو به کشور (که فعلا 104‌هزار دستگاه است) شکسته خواهد شد.

همچنین با توجه به کاهش تعرفه، امکان افت قیمت تمام شده خودروهای وارداتی وجود دارد، هرچند البته این موضوع بستگی مستقیم به قیمت ارز در سال آینده نیز دارد.