تبعات تعدیل گسترده در فولکس واگن چیست؟

 شهر زیبا و دیدنی تسویکاو پیش از وحدت دو آلمان به لطف جایگاه قدرتمند خود در صنعت خودرو، به عنوان «دیترویت آلمان شرقی» شناخته می‌شد. اما اعلام تصمیم شرکت فولکس‌واگن مبنی بر تعطیلی چند کارخانه و تعدیل هزاران نیروی کار، برای آینده و حیات این شهر یک تهدید بزرگ محسوب می‌شود.

مانند کلانشهر میشیگان، ساختمان‌های قدیمی زیبا اما متروکه این شهر شاهد چرخه‌های رونق و رکود این بخش در گذشته بوده‌اند. نماهای آراسته و سنگی مرکز این شهر تاریخی که اکنون مملو از نانوایی‌های ارزان‌قیمت و رستوران‌های کباب‌ترکی است، ‌دوران توسعه بی‌پایان و پرزرق‌وبرق گذشته را تداعی می‌کند.

رندی کمپف، متصدی موزه محلی که تاریخ ۱۲۰ساله تسویکاو را به‌ عنوان مرکز خودروی منطقه به بازدیدکنندگان معرفی می‌کند، در گفت‌وگو با گاردین می‌گوید، «درست مانند بسیاری از شهرهای بریتانیا که در اثر استخراج زغال‌سنگ شکل‌گرفته است، اینجا ما پیوند درهم‌تنیده‌ای با خودرو و خودروسازی داریم. اگر در نهایت مشاغل (مربوط به حوزه خودروسازی) دیگر وجود نداشته باشند، آنگاه چیز‌های بزرگ‌تری از بین می‌رود، به‌ویژه از لحاظ فرهنگی.»

این موزه در واقع پیوند پرتلاطم این منطقه با صنعت خودرو را دنبال می‌کند؛ از تولد آئودی از طریق تولید تانک برای نازی‌ها با استفاده از نیروی کار اجباری، تا معرفی خودروی معروف دوره کمونیستی آلمان‌شرقی یعنی ترابانت و ایجاد خطوط مونتاژ شیک و به‌روز فولکس‌واگن بعد از فروپاشی دیوار برلین و تولید خودروهای گلف به‌یادماندنی.

تسویکاو که در غرب شهر درسدن در مرز کشور چک قرار دارد، در سال ۲۰۲۰ میزبان اولین کارخانه فولکس‌واگن شد که به طور کامل به تولید خودروهای الکتریکی اختصاص دارد. این برای مردم محلی مایه مباهات بود، اما همزمان یک قمار بزرگ ۱.۲میلیارد یورویی بود که اگر با موفقیت همراه نمی‌شد، شرایط به‌شدت دشوار می‌شد؛  این همان نتیجه ناخوشایندی است که امروز شاهد آن هستیم.

خودروساز شماره‌یک اروپا و بزرگ‌ترین کارفرمای آلمان فروش ضعیف خودروهای برقی را به عنوان یکی از دلایل تصمیمش برای شروع یک حرکت بی‌رحمانه در جهت کاهش هزینه‌ها مطرح کرده است.

برای اولین‌بار بعد از ۸۷ سال از زمان تاسیس فولکس واگن در سایه حکومت آلمان نازی‌ که با هدف تولید یک «خودروی مردمی» مقرون‌‌به‌‌صرفه آغاز شد، این شرکت قصد دارد حداقل سه کارخانه را در کشور تعطیل کند و ده‌ها هزار نفر از کارکنان خود را اخراج کند. رهبران اتحادیه‌ها تهدید کرده‌اند که «زمستان داغ» اعتصاب‌ها از دسامبر آغاز خواهد شد.

این شرکت از بیان اینکه کدام کارخانه‌ها ممکن است در تیررس این تصمیم باشند خودداری کرده است، اما تسویکاو با توجه ‌به اندازه و پیوندهای ناگسستنی آن با بخش خودروهای برقی که عملکرد ضعیفی دارد، اغلب در صدر گمانه‌زنی‌ها قرار دارد.

داستان غم‌انگیز

گالی‌ها کستنر روسی‌الاصل و ۴۸ساله صاحب یک مسافرخانه است. او که در نوجوانی به آلمان نقل‌مکان کرد، در این باره می‌گوید مهمان‌خانه‌اش در دوران تحول و گسترش کارخانه، پذیرای بسیاری از کارگران موقت بوده است. او می‌گوید تعطیلی باعث «تضعیف روحیه» مردمان شهر می‌شود و همزمان تعطیلی بسیاری از غذاخوری‌ها، فروشگاه‌ها و هتل‌ها را در پی خواهد داشت. او مصیبت‌های فولکس‌واگن را به‌عنوان «داستانی غم‌انگیز برای آلمان» توصیف می‌کند.

کنستانس آرنت، شهردار شهر، می‌گوید که او و رهبران سایر جوامع آسیب‌دیده در حال مذاکره با مدیریت فولکس‌واگن هستند و او در تلاش است کارخانه تسویکاو بتواند همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.

آرنت می‌گوید: «فولکس واگن اعلام کرده است آینده متعلق به خودروهای برقی است. اگر قرار است این راهبرد موفق شود، شرکت به مدرن‌ترین کارخانه در نوع خود نیاز دارد. به‌علاوه کارکنان ثابت کرده‌اند می‌توانند تحولات را مدیریت کنند و محصولات خوبی تولید کنند.»

بعد از ۱۵ دقیقه رانندگی به سمت شمال، دودکش‌های سفیدرنگ بر فراز نشان آبی آشنای فولکس‌واگن در مرکز تولید اصلی نمایان می‌شوند. پارکینگ کارکنان این سایت پیشرفته پر است از ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی. پنل‌های خورشیدی بر پشت‌بام‌ها در آفتاب پاییزی می‌درخشند و توربین‌های بادی غول‌پیکر سایه‌های بلندی بر زمین کارخانه می‌اندازند.

نزدیک به ۱۰هزار نفر اینجا کار می‌کنند و به ازای هر یک از آنها، ۳ تا ۴ نفر دیگر در بخش‌های وابسته به سایت در منطقه فعالیت می‌کنند. نمایندگان کارگری می‌گویند که همه آنها اکنون دلیلی برای نگرانی در مورد آینده خود دارند.

درست چند روز قبل، همزمان با انتشار اخبار شوکه‌کننده از دفتر مرکزی شرکت، هزاران کارگر در دروازه کارخانه تجمع کردند، با سوت‌زدن خشم خود را تخلیه کردند و در‌حالی ‌که خط مونتاژ را متوقف کرده بودند، حمایت همکاران خود را جلب می‌کردند.

تلر ۵۰ساله زندگی خود را حول محور فولکس‌واگن بنا کرده است. او که در سال ۱۹۹۴ به‌ عنوان یک شاگرد شروع کرد، از ثمره اشتغال پایدار در بخش تولید، ستون فقرات حیاتی اما بیمار آلمان، بهره برده است و توانسته خانه بخرد، تشکیل خانواده دهد و بعدا از دیدن اینکه پسرش راه او را در کارخانه دنبال می‌کند، لذت ببرد.

او می‌گوید: «نزدیک به ۳۰ سال اینجا کار کرده‌ام و فکر می‌کردم که تا بازنشستگی اینجا بمانم. در سن من، چگونه قرار است به دنبال مسیر جدیدی در بازار کار باشم؟ و کجا؟»

صرف‌نظر از آنچه در نهایت برای تسویکاو روی خواهد داد، تلر عصبانی است که این رویداد شوکه‌کننده در شبکه فولکس‌واگن آلمان روی می‌دهد و ردپایی از ویرانی در پشت خود بر جا می‌گذارد. «ما خود را یک خانواده بزرگ می‌دانیم. هرگز آرزو نمی‌کنید چنین وضعیتی برای دیگران رخ دهد.»

شرایط کنونی در برخی احساس خزنده رهاشدگی به دنبال شوک اقتصادی پس از اتحاد مجدد ملی در سال ۱۹۹۰ را زنده کرده است که موجی از صنعتی‌زدایی در شرق آلمان و مهاجرت گسترده شرقی‌ها به غرب ثروتمندتر را برانگیخت.

فولکس‌واگن که با وجود کاهش حاشیه سود هنوز شرکتی سودآور است، تاکید می‌کند که مذاکرات با نمایندگان کارگری ادامه دارد.

در سال ۲۰۲۳، فولکس‌واگن اجازه داد صدها قرارداد کار موقت منقضی شود و درعین‌حال متعهد به حفظ مشاغل دائمی شد. در همان سال تسویکاو حدود ۲۴۷هزار خودروی برقی تولید کرد که بسیار کمتر از ظرفیت کارخانه بود. مشکلات این سایت نشان‌دهنده وضعیت کلی صنعت پراهمیت خودرو آلمان است.

صدراعظم این کشور، اولاف شولتز، که در سال ۲۰۲۱ روی کار آمد، متعهد  به «احترام» به آلمانی‌های سخت‌کوش شد. اما دولت متزلزل او در پاسخ‌گویی به بحرانی که موجب شده اقتصاد برتر اروپا بدترین عملکرد در میان کشورهای صنعتی را داشته باشد، ناتوان بوده است.

در ابتدای سال، برلین یارانه‌های خودروهای برقی را کاهش داد تا مشکل کمبود بودجه را برطرف کند؛ تصمیمی که منجر به ایجاد تلاطم در بازار خودروهای داخلی شد و یک فرصت مغتنم برای عرض اندام مدل‌های ارزان‌تر چینی شد.

در این میان، برخی از کارشناسان ابراز نگرانی کرده‌اند که با تعطیلی کارخانه فولکس‌واگن و اخراج هزاران نفر، این شرایط منجر به رشد و تقویت جریان‌های افراطی در منطقه شود.