روی خوش بازار خودرو به دولت جدید

 در هفته‌ای که مسعود پزشکیان، نهمین رئیس‌جمهور، حکم تنفیذ خود را دریافت کرد و مراسم تحلیف وی نیز در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، بازار خودرو روزهای نسبتا آرامی را می‌گذراند. دولت چهاردهم در اواسط هفته جاری رسما کار خود را آغاز کرد، دولتی که بسیاری از شهروندان ایرانی انتظار گشایش‌های اقتصادی را از آن دارند و انجام اقدامات اصلاحی در بخش خودرو بخشی از این انتظارات است.

  با در نظر گرفتن شرایط بازار خودرو پس از اعلام نتیجه نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخاب پزشکیان، بازارها از جمله خودرو روی خوش به این اتفاق نشان دادند، به نحوی که با کاهش قیمت ارز و سکه (و افت انتظارات تورمی) منحنی قیمت در بازار خودرو هم نزولی شد.

مرور روند بازار خودرو در حدودا یک ماه گذشته (پس از اعلام نتیجه انتخابات) نشان از سیر نسبتا نزولی قیمت‌ها دارد. در واقع در این مدت اتفاق غالب در بازار خودرو، کاهش قیمت بوده، هرچند این رویه مطلق نبوده و نوسان جزئی داشته است. جدا از اینکه اتفاق اخیر (ترور و شهادت اسماعیل هنیه در تهران و واکنش ایران به آن) چه تاثیری بر انتظارات تورمی و بازارهای داخلی از جمله خودرو خواهد داشت، بازار خودرو فعلا روزهای آرامی را سپری می‌کند، آرامشی که پس از انتخاب پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم ایجاد شده است. البته در این دوران اتفاق مهم دیگری به نام ابلاغ آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده نیز رخ داده که نمی‌توان تاثیر آن بر بازار را انکار کرد. دولت سیزدهم در روزهای آخر فعالیت خود، آیین‌نامه واردات کارکرده‌ها را ابلاغ و اعلام کرد ورود این خودروها برای همه ایرانیان آزاد است. با توجه به تصور عمومی مبنی بر اینکه با آمدن خودروهای کارکرده خارجی، قیمت در بازار می‌شکند، صرف اعلام خبر آزادسازی واردات این خودروها نیز اثر کاهشی در منحنی قیمت داشت.

این در حالی است که تردیدهای زیادی بابت واردات خودروهای کارکرده وجود دارد و حتی برخی فعالان عرصه واردات معتقدند واردات دست‌دوم‌ها اجرایی نخواهد شد. آنها البته تاکید می‌کنند در صورت تخصیص ارز و رفع چالش‌هایی مانند خدمات پس از فروش، می‌توان خودروهای کارکرده وارد و به تنظیم بازار کمک کرد، اما با این آیین‌نامه پرابهام، فعلا امیدی به اجرایی شدن آن نیست.

به‌هرحال، بازار خودرو در حال حاضر آرامشی نسبی را تجربه می‌کند و حتی طی حدودا یک ماه گذشته  روند نزولی هم داشته است، اما تضمینی بابت ادامه این روند وجود ندارد.

مسائل مختلفی می‌تواند بازار خودرو را در آینده از ثبات نسبی فعلی دور کرده و حتی به سمت رشد قیمت ببرد. به عنوان مثال، افزایش دوباره تنش بین ایران و اسرائیل بابت ترور اسماعیل هنیه در تهران، سبب رشد انتظارات تورمی و قیمت در بازار ارز و سکه خواهد شد و خودرو نیز روند صعودی را در قیمت طی خواهد کرد. ترور هنیه بامداد چهارشنبه رخ داد و نخستین اثرش بر بازارهای داخلی، رشد قیمت ارز و سکه بود. ادامه این روند می‌تواند بازار خودرو را نیز تحت‌تاثیر قرار داده و منحنی قیمت را در آن صعودی کند.

مساله دیگر، ضعیف شدن احتمال اجرایی شدن واردات کارکرده‌هاست. باید منتظر ماند و دید دولت چهاردهم واردات خودروهای کارکرده را اجرا خواهد کرد یا آن را بایگانی می‌کند؟ اجرایی شدن این قانون کمک بزرگی به افت قیمت در بازار خودرو می‌کند و لغو رسمی‌اش نیز می‌تواند زمینه را برای صعود قیمت فراهم بیاورد.

در کنار کارکرده‌ها، واردات خودروهای نو نیز جزو فاکتورهای اثرگذار بر آینده بازار خودرو است. هرچند روند ورود خودرو به کشور در سال جاری نسبت به پارسال بهبود پیدا کرده، اما همچنان کند و کم‌اثر (بر بازار) است. رشد واردات می‌تواند به کنترل قیمت خودرو در بازار و حتی نزولی شدن آن به‌خصوص در بخش مونتاژی‌ها کمک کند.

علاوه بر این عوامل، افزایش رسمی قیمت خودرو (قیمت کارخانه‌ای) نیز می‌تواند منجر به رشد قیمت در بازار شود. در نهایت مساله عرضه نیز در آینده قیمتی بازار خودرو اثرگذار است، آن هم در شرایطی که تولید فعلا روندی نزولی دارد. هرچه تولید بالاتر برود، عرضه بیشتر می‌شود و این موضوع به تعادل قیمتی در بازار خودرو کمک می‌کند و از آن سو افت تیراژ سبب کاهش عرضه شده و منحنی قیمت را تحریک خواهد کرد.

خودروسازان در چهار ماه امسال روندی نزولی در تولید داشته‌اند و اگر چالش‌هایی مانند کمبود نقدینگی و ارز حل نشود، روند فعلی ادامه‌دار خواهد بود و این موضوع اثر افزایشی بر قیمت خودرو در بازار خواهد گذاشت.

افت قیمت تا بالای ۱۰۰ میلیون

محاسبات نشان می‌دهد میانگین قیمت خودرو طی حدودا یک ماه گذشته (حدفاصل برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری تا به امروز) کاهشی بوده است. طبق این محاسبه که با استفاده از قیمت‌های ۱۰ خودروی داخلی و مونتاژی منتخب انجام شده، میانگین قیمت خودرو در این مدت حدود پنج‌درصد کاهش پیدا کرده است.

اگر فرض را بر این بگیریم که تنش جدیدی مانند آنچه در فروردین امسال ایجاد شد، بین ایران و اسرائیل شکل نگیرد، این احتمال وجود دارد که بازار خودرو فعلا برای هفته‌ها از ثبات نسبی برخوردار باشد. اما اگر تنش جدیدی بین ایران و اسرائیل بر سر ماجرای ترور اسماعیل هنیه در تهران ایجاد شود، احتمال تکرار تجربه فروردین امسال و ثبت رکوردهای قیمت جدید در بازار خودرو وجود دارد. در جمع ۱۰ خودروی منتخب، گران‌ترین آنها چری آریزو T۵ است که قیمت آن با افتی ۷۰میلیون تومانی، به یک‌میلیارد و ۳۳۰میلیون تومان رسیده است.  ارزان‌ترین خودرو نیز رانا پلاس است که با توجه به کاهش قیمت ۲۰میلیون‌تومانی، ۶۱۰میلیون تومان قیمت دارد.  همچنین دنا پلاس اتومات توربو شارژ نیز که قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری یک‌میلیارد و ۶۰میلیون تومان قیمت داشت، در‌حال‌حاضر ۹۸۰میلیون تومان به فروش می‌رسد.  تارا هم در حالی ۹۶۵میلیون تومان قیمت دارد که قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری یک‌میلیارد و ۹۰میلیون تومان به فروش می‌رفت.

همچنین شاهین اتومات در‌حال‌حاضر خودرویی ۸۰۵میلیون تومانی است که نشان می‌دهد طی حدود یک ماه گذشته ۲۵میلیون تومان کاهش قیمت داشته است. سورن نیز که قبل از انتخابات ۷۵۵میلیون تومان فروخته می‌شد، درحال‌حاضر با قیمت ۷۲۵میلیون تومان در دسترس است.