اوایل شهریورماه سال جاری، یعنی چهار ماه پیش،در گزارشی از بازار داغ خرید و فروش گذرموقتها خبر داد و اینکه همراه با آگهیهای بیشمار فروش خودروی گذرموقت در پلتفرمهای آنلاین ثبت آگهی، بازار زیرزمینی برای عرضه این نوع خودروها شکل گرفته است. بررسی ها حکایت از آن داشت که فروشندگان و آگهیدهندگان گذرموقتها، قول دریافت پلاک دائمی این خودروها را با شروط خاص به مشتریان میدهند؛ حال آنکه بر اساس بخشنامه گمرک «مهلت تردد» خودروهای سواری گذرموقت که توسط اتباع خارجی و ایرانی مقیم خارج از کشور وارد میشوند، حداکثر ۵ماه آن هم بدون امکان تمدید است.
بر این اساس، این سوال مطرح شد که چگونه با وجود این محدودیت، بازاری برای خرید و فروش این دست از خودروها شکل گرفته است؟ پاسخ کلیدی این پرسش در آشفتگی محرز سیاست واردات خودرو به کشور قابلجستوجوست. حال با گذشت بیش از چهار ماه از انتشار این گزارش و همچنین هشدار به خریداران خودروهای یادشده، رئیس پلیس راهور ناجا در گفتوگویی هرگونه تبلیغات برای تمدید دائمی پلاک گذرموقت و تغییر پلاک به ملی را کذب و مصداق بارز کلاهبرداری خوانده است. سردار سیدکمال هادیانفر در تعریف این نوع خودروها اظهار کرده که خودروهای گذر موقت برای افرادی که قصد ورود به کشور دارند یا قصد عبور از ایران برای سفر به کشور دیگری دارند یا گردشگرانی که به قصد سیاحت به کشور میآیند، مورد استفاده قرار میگیرد.
وی به این نکته نیز اشاره کرده که مطابق قانون، ایرانیهای مقیم کشورهای خارجی که قصد سفر به ایران دارند، میتوانند با استفاده از خودروهای شخصی به مدت پنج ماه و با استفاده از پلاکهای گذرموقت وارد کشور شوند. غالبا برای این افراد مدتزمان حضور خودروهایشان قابلتمدید نیست و بهجز موارد استثنا که مربوط به قراردادهای تجاری است، در زمان مقرر باید از کشور خارج شوند. وی در تشریح مقررات مربوط به ورود خودروهای گذرموقت به داخل کشور به این نکته نیز اشاره کرده که مطابق قانون، ایرانیهای مقیم کشورهای خارجی که قصد سفر به ایران دارند، میتوانند با استفاده از خودروهای شخصی به مدت پنج ماه و با استفاده از پلاکهای گذرموقت وارد کشور شوند. اما موضوعی که رئیس پلیس راهور فراجا بر آن تاکید کرده، مربوط به آگهیهای فروش گذرموقتهاست که به خریداران این خودروها هشدارهای لازم را داده است.
در این زمینه با برخی از فروشندگان خودروهای گذرموقت تماس گرفته تا شرایط خرید و فروش خودروهای گذرموقت را جویا شود. یک آگهی مربوط به دستگاه خودروی لکسوس تولید سال ۲۰۱۸ بود که ششمیلیارد و ۵۰۰میلیون تومان قیمتگذاری شده و به گفته فروشنده، از کردستان عراق وارد کشور شده است. وی در مورد شرایط استفاده از این خودرو در تهران عنوان کرد که پنج ماه اجازه تردد این خودرو پابرجاست و پس از آن نیز خریدار باید ۱۵۰میلیون تومان به فروشنده تحت عنوان خدمات تمدید اجازه تردد پرداخت کند تا دوباره اجازه پنجماهه برای حضور در سرزمین اصلی را بگیرد. اما این تمدید چگونه اتفاق خواهد افتاد؟ به گفته برخی از فروشندگان، یک سری افراد تبعه افغان یا گرجی هستند که به خریدار وکالت میدهند که به نام آنها مهلت تردد خودروی خود را تمدید کنند. بعد از گرفتن این وکالت خریدار به مرز دوغارون (گذرگاه مرزی ایران و افغانستان) مراجعه کرده و بهراحتی اجازه حضور در سرزمین اصلی خودرو را تمدید میکند. نکته جالب اینکه این فروشنده از همان ابتدا اعلام میکند که هر زمان هم که خریدار بخواهد خودروی خود را بفروشد، خود او با کسر یکدرصد از مبلغ، آن را خریداری میکند.
حالا رئیس پلیس راهور فراجا با اشاره به این تبلیغات تاکید دارد که این موضوع صحت ندارد و دریافت پلاک دائم دروغ محض است. سردار هادیانفر تاکید کرد: همه خودروهای گذرموقت با مدارک موقتی وارد کشور میشوند و با این مدارک نیز باید از کشور خارج شوند و این قانون برای خودروهایی که در مناطق آزاد تجاری و اقتصادی تردد میکنند نیز صادق است. وی درباره تبلیغ تمدید دائمی پلاک گذرموقت به صورت سالانه، نیز عنوان میکند که اصلا چنین چیزی وجود ندارد و فقط این موضوعات تبلیغاتی با هدف کلاهبرداری و سوءاستفاده از مردم است. رئیس پلیس راهور فراجا هشدار داد که هرگونه ادعا غیر از آنچه گفته شد مصداق کلاهبرداری است و مردم باید هوشیار باشند که بههیچوجه قانون اجازه تغییر پلاک از گذرموقت به ملی یا تمدید دائمی آن را نمیدهد.