رکود در بازار خودروهای مونتاژی

 بررسی بازار خودرو در مردادماه نشان از ثبات تقریبی قیمت‌ها دارد. بر این اساس اگر چه قیمت‌ها در دومین ماه از تابستان، ثبات تقریبی را تجربه کرده، با این حال تفکیک بازار مونتاژی‌ها و محصولات داخلی بیانگر این موضوع است که قیمت خودروهای متعلق به بخش خصوصی تقریبا رو به کاهش بوده، حال آنکه بهای خودروهای داخلی با شیب بسیار کم روند صعودی را طی کرده است.

«دنیای اقتصاد» برای رصد بازار خودرو، قیمت 18 خودروی داخلی و خارجی را در بازه‌های زمانی اول، 15 و 31 مرداد بررسی کرده است. در این بین از ابتدا تا انتهای ماه میانی تابستان امسال بهای هفت خودروی داخلی با کمی افزایش همراه بوده و قیمت یک خودروی داخلی ثابت مانده است. همچنین در میان خودروهای مونتاژی بهای سه خودرو رشد و قیمت هفت خودرو افت داشته است. آنچه مشخص است در مردادماه شاهد اتفاقات و تصمیماتی در حوزه خودرو بودیم که روی قیمت محصولات موجود در بازار تاثیرگذار بوده است. برای مثال در پنجمین ماه از سال، بعد از مدت‌ها بلاتکلیفی بالاخره تکلیف قیمت گذاری خودروهای مونتاژی روشن شد. اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که شورای رقابت برای اولین بار به موضوع قیمت گذاری محصولات خودروسازان خصوصی ورود کرده و قیمت این محصولات را اعلام کرد.

موضوعی که البته مورد پذیرش این خودروسازان قرار نگرفت و ماه‌ها کش‌و‌قوس بین شورای رقابت و مونتاژکاران ادامه داشت، اما با وجود این چالش‌ها در نهایت در اوایل مردادماه قیمت این خودروها تعیین‌تکلیف شد و شورای رقابت با افزایش نسبی بهای تعیین‌شده، در این کشمکش عقب‌نشینی کرد. این اتفاق را می‌توان نقطه پایان بلاتکلیفی‌ها در مورد قیمت خودروهای مونتاژی دانست. همین موضوع یکی از موارد موثر بر بازار خودروهای مونتاژی بود و توانست بازار این دست از خودروها را به آرامش تقریبی برساند. در این مدت نیز تقریبا شاهد کاهش مداوم بهای این خودروها در بازار بودیم. حال با ورود لایحه واردات خودروهای کارکرده به هیات دولت و همچنین ترخیص خودروهای وارداتی می‌توان گفت افت قیمت در بازار مونتاژی‌ها حاکی از بروز رکود در بازار محصولات خودروسازان خصوصی است.

موضوع دیگر موثر بر بازار خودرو در مردادماه، بی‌شک تصویب لایحه واردات خودروهای کارکرده و تدوین آن در وزارت صمت است. واردات این خودروها قرار است با هدف تنظیم بازار خودرو و کاهش التهابات بازار، آزاد شود. همین موضوع باعث شده خریداران خودرو سعی کنند تا رسیدن خودروهای کارکرده به بازار، خرید خود را به تعویق بیندازند. درواقع متقاضیان خرید خودرو امیدوارند که بتوانند با واردات دست‌دوم‌ها خودروهایی با قیمت مناسب و کیفیت بالاتر خریداری کنند. همین موضوع باعث شده فروشندگان سعی کنند تا پیش از ورود این خودروها به کشور و کاهش احتمالی قیمت خودرو، خودروی خود را به فروش برسانند. نتیجه چنین وضعیتی قطعا کاهش نسبی یا ثبات قیمت است؛ به‌خصوص مونتاژی‌ها که از نظر قیمتی به خودروهای وارداتی نزدیک‌تر هستند.

از سوی دیگر خودروهای وارداتی که حالا به یک‌سالگی آیین‌نامه خود نزدیک می‌شوند در مردادماه یک گام به سمت بازار داخلی خودروی ایران نزدیک‌تر شدند. در ماه میانی تابستان بالاخره بعد از مدت‌ها انتظار، خودروهای وارداتی از گمرک ترخیص شدند تا روی قیمت خودرو و به‌خصوص خودروهای مونتاژی موثر باشند. تاثیر بیشتر این موضوع روی محصولات خودروسازان خصوصی به علت نزدیکی بازه قیمتی پیش‌‌بینی می‌شود. اما همان‌طور که گفته شد بهای قیمت محصولات داخلی در مردادماه با شیب کمی افزایش یافته است. شاید بتوان علت اصلی این موضوع را کاهش عرضه خودروسازان به بازار دانست. آمار و ارقام منتشر‌شده از طرف نهادهای مختلف نشان می‌دهد فروش و عرضه خودروسازان از تیر‌ماه رو به کاهش گذاشته و نشانه‌ها حاکی از آن است که این افت عرضه در مرداد نیز ادامه داشته است. بنابراین می‌توان گفت فاصله عرضه و تقاضا طی ماه گذشته در مورد خودروهای داخلی تعمیق شده که منجر به رشد نسبی این دست از خودروها شده است.

افت‌و‌خیز بازار خودرو

همانطور که اشاره شد «دنیای اقتصاد» برای بررسی بازار خودرو در مردادماه روند تغییرات قیمتی 18 خودروی پرطرفدار داخلی و مونتاژی را بررسی کرده است. از میان خودروهای داخلی مورد بررسی بیشترین رشد قیمت اتفاق‌افتاده مربوط به شاهین و سپس دناپلاس دنده‌ای است. شاهین که قیمت آن در اول مردادماه 540میلیون تومان بود در انتهای این ماه به 570میلیون تومان رسید تا ضمن رشد قیمت 30میلیون تومانی و 5/ 5درصدی، بیشترین افزایش قیمت را بین خودروهای مورد بررسی به خود اختصاص دهد. قیمت این محصول در 15 مردادماه 555میلیون تومان بود. دناپلاس دنده‌ای در رتبه دوم رشد قیمت خودروهای داخلی است. این خودرو در ابتدای ماه گذشته در بازار 605میلیون تومان خرید و فروش می‌شد، اما 15 مردادماه بهای آن به 625میلیون و در انتهای این ماه به 630میلیون تومان رسید. بنابراین قیمت این خودرو از ابتدا تا انتهای مردادماه 25میلیون تومان معادل 1/ 4درصد رشد داشته است. کمترین تغییرات قیمت بین خودروهای داخلی مربوط به پژو 206 تیپ 2 ساخت سال 1401 است. این خودرو ابتدای ماه میانی تابستان 515میلیون تومان خرید و فروش می‌شد، در 15 مردادماه بهای این خودرو با 15میلیون تومان افزایش به 530میلیون تومان رسید، اما باز هم در 31 مرداد قیمت آن کاهش داشته و دوباره به 515میلیون تومان رسیده است.

در میان خودروهای مونتاژی بیشتری افت قیمت مربوط به لاماری ایما است که گرچه قیمت آن از یکم تا پانزدهم مرداد روی یک‌میلیارد و 800میلیون تومان ثابت مانده بود، اما از پانزدهم تا سی‌و‌یکم مرداد قیمت این خودرو به یک‌میلیارد و 700میلیون تومان رسید تا با کاهش 100میلیون تومانی، افت 5/ 5درصدی را ثبت کند. آریزو6 اکسلنت در این مدت 90میلیون تومان و جک S5 70میلیون تومان افت قیمت داشته‌اند. با این وجود سه محصول مونتاژی نیز با افزایش قیمت همراه بوده‌اند که دومورد از آنها هایما هستند. هایما S7 از ابتدا تا انتهای مرداد 10میلیون تومان و هایما S8 در این مدت‌زمان 30میلیون تومان افزایش قیمت داشته‌اند.  به‌طور‌کلی می‌توان گفت قیمت خودرو در مردادماه از ثبات نسبی برخوردار بوده است. با این وجود شاید نتوان این وضعیت را مستمر دانست. در واقع با تغییرات رخ‌داده در رأس وزارت صمت، خودروسازان به نوعی منتظر تغییر و تحولات مدیریتی هستند. همین موضوع تا حدی خودروسازان را دچار بلاتکلیفی کرده که می‌تواند در ادامه وضعیت بازار خودرو را از ثبات خارج کند.