رشد ۴۳درصدی گسل خودرویی

به گزارش صنعت ماشین،  روند ۱۰ماهه قیمت خودرو در کارخانه و بازار بنا بر اطلاعات رسمی وزارت صمت بررسی شد. طبق این اطلاعات، میانگین قیمت کارخانه‌ای از مهر سال گذشته تا تیر امسال حدودا ۱۶درصد رشد داشته است و متوسط افزایش قیمت خودروهای داخلی در بازار طی همین بازه حدودا ۲۵درصد برآورد می‌شود. همچنین گسل قیمت نیز در تیر ماه امسال، حدودا ۴۳درصد نسبت به مهر پارسال بیشتر شده است که دلیل آن را باید در مسائلی همچون قیمت‌گذاری دستوری، رشد انتظارات تورمی و افزایش نرخ ارز جست‌وجو کرد.

بنابر گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، روند رو به رشد قیمت خودرو (به‌خصوص در بازار) طی دولت سیزدهم نیز ادامه داشته و فاصله نرخ کارخانه و بازار خودرو نیز رشدی قابل‌توجه را به خود می‌بیند. همچنین گسل قیمت (فاصله قیمت کارخانه و بازار) خودروها در تیرماه امسال، حدودا 43درصد نسبت به گسل قیمتی مهر پارسال بیشتر شده است.  طبق این گزارش که در آن تغییرات قیمتی 12 خودروی منتخب داخلی مورد بررسی قرار گرفته، میانگین قیمت کارخانه ای از مهر سال گذشته تا تیر امسال حدودا 16درصد رشد را نشان می‌دهد. این در حالی است که متوسط افزایش قیمت خودروهای داخلی در بازار طی بازه زمانی تحت بررسی حدودا 25درصد برآورد می‌شود. با این حساب میانگین رشد قیمت خودرو در بازار طی 10 ماه گذشته 9درصد بیش از متوسط افزایش قیمت در کارخانه بوده است. با این حساب شکاف قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی طی این 10 ماه افزایش یافته و به تبع آن، رانت موجود در بازار نیز بالا رفته است.

ریشه اصلی این ماجرا را باید در مسائلی مانند قیمت‌گذاری دستوری، رشد انتظارات تورمی و افزایش قیمت ارز جست‌و‌جو کرد. با توجه به تداوم سیاست قیمت‌گذاری دستوری، فنر قیمت در کارخانه فشرده شده اما در بازار و به‌واسطه رشد انتظارات تورمی و نرخ ارز، قیمت صعودی قابل‌توجه داشته است. به همین دلیل شکاف بین قیمت کارخانه و بازار خودروها از مهر پارسال تا تیر امسال بیشتر و به‌‌تبع آن، رانت حاصل از آن افزایش یافته است. بنابراین دولت سیزدهم نیز در سال نخست عمر خود نتوانسته بر چالش بزرگ بازار خودرو فایق بیاید و مانع رشد قیمت در بازار شده و جلوی زیان‌دهی خودروسازان و جولان دلالان را بگیرد.

البته این نکته را نباید فراموش کرد که در‌حال‌حاضر فاصله قیمت کارخانه و بازار برخی خودروها کاهش یافته، با این حال دلالی و واسطه‌گری همچنان ادامه دارد و سفره رانت کماکان پهن است.  وزارت صمت قصد دارد به واسطه افزایش تیراژ، فاصله قیمت کارخانه و بازار را کاهش داده و از رانت موجود بکاهد، با این حال نه تولید خودروسازان طبق انتظار پیش می‌رود و نه سایر عوامل اثرگذار بر منحنی قیمت خودرو (در بازار) کنترل شده‌اند. از طرفی، دولت همچنان بر تثبیت قیمت خودرو اصرار دارد، به نحوی که از آذر سال گذشته تا به امروز مجوزی برای رشد قیمت کارخانه‌ای خودروهای داخلی صادر نشده است. در آذر سال گذشته ستاد تنظیم بازار به عنوان مرجع تعیین قیمت خودروهای داخلی، مجوز افزایش قیمت متوسط 18درصدی را برای خودروسازان صادر کرد.

افت‌و‌خیز 10ماهه قیمت خودرو

نگاهی به جزئیات افت‌و‌خیز قیمت خودروهای داخلی در حدود 10 ماه گذشته مشخص می‌کند منحنی قیمت 12 محصول منتخب چه فراز‌و‌نشیب‌هایی را تجربه کرده است. طبق گزارش رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت، قیمت کارخانه و بازار 12 خودروی داخلی حدفاصل مهر 1400 تا خرداد امسال مورد بررسی قرار گرفته که البته در راستای بروزرسانی آن، قیمت تیر نیز لحاظ شده است. طبق این گزارش، قیمت کارخانه‌ای پژو 206 در مهر سال گذشته 127میلیون تومان بوده که در ادامه به 149میلیون تومان در آذر رسید و هم‌اکنون این خودرو 150میلیون تومان قیمت دارد. بنابراین قیمت کارخانه‌ای پژو 206 طی 10 ماه گذشته حدود 18درصد بالا رفته است. این در حالی است که قیمت 206 در بازار حدود 25 درصد رشد را طی بازه زمانی تحت بررسی به خود می‌بیند. در مهر پارسال قیمت پژو 206 حدود 246میلیون تومان بوده اما در انتهای تیر به حدود 308 میلیون تومان رسیده است. بنابراین نرخ رشد قیمت 206 در بازار هفت درصد بیش از نرخ رشد قیمت کارخانه‌ای آن بوده است.

دیگر پژوی تولید داخل مدل معمولی پارس است که حدود 22درصد رشد قیمت کارخانه‌ای در 10 ماه گذشته داشته است. این خودرو در مهر سال گذشته 140میلیون تومان در کارخانه قیمت داشته و حالا خودرویی 170‌میلیون تومانی است. قیمت بازار پارس اما از 280میلیون تومان در مهر پارسال به 318میلیون تومان در تیر امسال رسیده است. بنابراین قیمت پارس در بازار رشدی حدودا 14درصدی را به خود می‌بیند، یعنی هشت درصد کمتر از نرخ رشد کارخانه‌ای. این در حالی است که پارس مدل ال‌ایکس تغییرات قیمت وسیع‌تری را در بازه زمانی تحت بررسی به خود می‌بیند. قیمت کارخانه‌ای این خودرو از 146میلیون تومان به 177میلیون تومان رسیده که نشان از رشد بیش از 21‌درصدی دارد. قیمت بازار این خودرو اما با رشدی بالغ بر 22درصد از 307میلیون تومان به 375میلیون تومان رسیده است. بنابراین نرخ رشد کارخانه و بازار پارس ال‌ایکس تقریبا یکی بوده است.

در گزارش وزارت صمت قیمت سورن پلاس نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، قیمت کارخانه‌ای خودروی موردنظر با رشدی بیش از 19درصدی از 204میلیون تومان به 243میلیون تومان رسیده است. در بازار اما قیمت سورن‌پلاس حدود 30 درصد رشد داشته و از 285میلیون تومان به 369میلیون تومان رسیده است. بنابراین نرخ رشد قیمت بازار سورن‌پلاس در بازار 11درصد بیش از رشد قیمت کارخانه‌ای آن است. همچنین رانا پلاس نیز حدودا 20درصد رشد قیمت در کارخانه داشته اما قیمت بازار آن حدودا 12درصد افزایش را به خود می‌بیند. با این حساب رشد قیمت بازار رانا پلاس حدودا هشت درصد کمتر از میزان افزایش قیمت آن در مبدا است.

نگاهی به بازار دنا در مدل‌های مختلف بیندازیم. قیمت کارخانه‌ای دنا پلاس از 285میلیون تومان مهر پارسال به 346میلیون تومان رسیده که کمتر از 22درصد رشد را نشان می‌دهد. با این حال قیمت بازار آن که در ابتدای پاییز پارسال 430میلیون تومان بوده، در تیر به 486میلیون تومان رسیده است، یعنی رشدی 13 رصدی. با این حساب نرخ رشد بازار دنا پلاس کمتر از میزان رشد کارخانه‌ای آن بوده است. مدل فول دنا‌پلاس اما قیمتی 390میلیون تومانی در کارخانه داشته که به 398 میلیون تومان رسیده است. این در حالی است که قیمت بازار این خودرو حدودا 11درصد رشد را نشان می‌دهد. در گزارش وزارت صمت قیمت پژو 207 پانوراما نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این خودرو در مهر پارسال قیمتی برابر با 216میلیون تومان داشته اما در تیرماه قیمت آن به 318میلیون تومان رسیده است که از رشد بیش از 47درصدی حکایت می‌کند. در بازار اما قیمت پژو 207 پاناروما 80درصد رشد را در 10 ماه گذشته به خود می‌بیند.

نگاهی هم به تغییرات قیمتی محصولات سایپا بیندازیم. در این بین، قیمت کارخانه‌ای تیبا از 100 به 120میلیون رسیده که رشد 20درصدی را نشان می‌دهد، اما قیمت بازار آن از رشد 45میلیون تومانی (رشد 30درصدی) حکایت می‌کند. همچنین قیمت کارخانه‌ای ساینا نیز مانند تیبا 20درصد رشد داشته با این حال قیمت بازار آن رشد 27 درصدی را به خود می‌بیند.  در گزارش وزارت صمت قیمت کارخانه‌ای کوئیک با رشدی 19درصدی به 168میلیون تومان رسیده است. با این حال رشد قیمت بازار این خودرو حدودا 25درصد بوده، چه آنکه تیبا در تیرماه حدودا 213میلیون تومان قیمت داشته است. در نهایت شاهین نوسان قیمت خاصی را در بازه زمانی تحت بررسی به خود دیده است. قیمت کارخانه‌ای این خودرو در مهر سال گذشته 291میلیون تومان بوده که تا دی‌ماه دست‌نخورده مانده است.