رفع ایرادات شورای نگهبان به طرح واردات خودرو در هفته جاری

به گزارش صنعت ماشین، یکی از بزرگ‌ترین معضلات بنگاه‌های فعال در عرصه خودروسازی، حضور واسطه‌ها و دپوکنندگان خودروهای صفرکیلومتر است. کارشناسان صنعت خودرو معتقدند راهکارهای ارائه‌شده برای این معضل کافی نبوده، اما از آن‌جاکه طی چند سال گذشته خودروسازان نتوانسته‌اند نیاز بازار کشور را تامین کنند و از سوی دیگر واردات خودرو نیز به دلایل و بهانه‌های مختلف ممنوع بوده است، متقاضیان خودرو با کمبود عرضه مواجه شدند و بر اساس علم اقتصاد، کاهش عرضه موجب افزایش قیمت محصولات خودرو در بازارهای مصرف شد. تقاضای انباشته‌شده در بازار موجب شد خودروسازان حتی زمانی که توانستند به سقف هدف‌گذاری خود با تولید بیش از 800هزار خودرو نزدیک شوند، باز هم به نقطه سربه‌سر عرضه و تقاضا نرسند. لطف‌اله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این خصوص به روزنامه «دنیای‌خودرو» گفت: «زمان آن رسیده است که به خودروسازی‌های داخلی سخت گرفته شود؛ این بنگاه‌ها با توجه به شرایط انحصاری ایجادشده در بازار کشور، تمایلی به ارتقای سطح کیفی محصولات و جلب رضایت مشتریان خود نشان نمی‌دهند. اما در صورت به اجرا درآمدن طرح ساماندهی بازار خودرو و آزادسازی واردات، این تصمیم مجلس مقاومت ذینفعان انحصار را در هم خواهد شکست.»

مخالفت شورای نگهبان با طرح ساماندهی بازار خودرو چه تبعاتی را در بازار مصرف به دنبال داشته است؟

تاثیر خبر این مخالفت تا حدی بود که بلافاصله قیمت چند خودرو پرتیراژ در بازار چندین میلیون تومان افزایش یافت. البته این طرح از سوی نگهبان رد نشده و تنها ابهاماتی از سوی این نهاد در مورد طرح به وجود آمده که است در این هفته آن ابهامات نیز مرتفع خواهد شد. مجلس درخصوص شکستن انحصار در بازار خودرو مصمم است و پس از مطرح‌شدن برخی موارد کلی این طرح و تصویب آن در کمیسیون صنایع و ارسال آن به شورای نگهبان، این امید به وجود آمد که شورای نگهبان نیز به موضوع انحصار در بازار خودرو خاتمه دهد.

کارشناسان صنعت خودرو معتقدند قیمت‌گذاری دستوری محصولات خودروسازان در چند سال گذشته دستاوردی به جز چندده هزار میلیارد ضرر برای این صنعت نداشته است. به نظر شما برای کاهش زیان انباشته این بنگاه‌ها و ایجاد تعادل در بازار مصرف چه دستورالعملی باید به اجرا گذاشته شود؟

کاهش عرضه محصولات موجب اختلاف قیمت کارخانه و بازار شد و برای ایجاد تعادل در بازار خودرو باید از اصول اقتصادی پیروی شود. همان‌طور که می‌دانیم تاکید علم اقتصاد بر عرضه‌وتقاضا در زمان مناسب است و هرگاه یکی از مولفه‌های عرضه‌وتقاضا از یکدیگر پیشی بگیرند، بازار به این موضوع واکنش منفی نشان می‌دهد و در صورت دخالت ابزاری برای کنترل شرایط اعم از قیمت‌گذاری دستوری یا سرکوب تقاضا نیز فساد به وجود می‌آید.

عوارض منفی این‌گونه تصمیمات را در صنعت خودرو طی چند سال گذشته شاهد بودیم که به رشد چندصد درصدی نرخ محصولات انجامید. برای ایجاد تعادل در بازار خودرو کشور سالانه به عرضه ۲میلیون خودرو نیازمند هستیم. این در حالی است که در بهترین شرایط خودروسازان بزرگ کشور موفق به تولید یک‌میلیون و ۵۰۰هزار خودرو شده‌اند و واردکنندگان نیز در سال‌های آزاد بودن واردات کمتر از 70هزار دستگاه به بازار عرضه کرده‌اند. اکنون نیز با توجه به هجوم سرمایه‌های سرگردان به صنعت خودرو ایجاد تعادل در این بازار به‌سختی امکان پذیر است.

به نظر شما آیا خودروسازان داخلی می‌توانند به تمام نیاز متقاضیان خودرو کشور پاسخ مناسبی بدهند؟

نیازهای خودرویی کشور، دارای تنوع بسیاری است. حتی خودروسازان کشورهای پیشرفته صنعتی هم تمام نیازهای داخلی کشور خودشان را پوشش نمی‌دهند. ما به انواع خودروهای جدید سواری، باری، مسافری و... نیاز داریم که طیف وسیعی از محصولات را در بر می‌گیرد. مثلا افرادی که به کارهای معدنی و جاده‌سازی اشتغال دارند، به خودروهای آفرودی نیاز دارند یا مثلا خودروهای برقی و هیبرید که مورد نیاز است، در داخل تولید نمی‌شوند. بر این اساس، مجلس تصمیم گرفت در یک برنامه مدون از طریق ابزار هدفمند واردات، کسری نیاز کشور جبران شود.

درخصوص طرح ساماندهی بازار خودرو، برخی رسانه از رد قطعی طرح توسط شورای نگهبان و خاتمه رسیدگی به آن خبر می‌دهند. این خبرها چقدر صحت دارد؟

همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، شورای نگهبان این طرح را رد نکرده است، بلکه چند ابهام و پرسش در رابطه با این طرح مطرح و این موارد برای مجلس فرستاده شد. مجلس هم حتما این ابهامات را مرتفع می‌کند.

در واقع اشکالاتی که از سوی شورای نگهبان مطرح شده است، اشکالات قابل رفع است و در نهایت این مصوبه هم به تصویب شورای محترم نگهبان خواهد رسید و با نهایی‌شدن این قانون، یک کنترل نسبی بر بازار اعمال خواهد شد. در واقع ما در مجلس قصد داریم با حضور سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت، ابهامات مد نظر شورای نگهبان را به بحث بگذاریم و با تامین نظر شورای نگهبان و پاسخ به این ابهامات، طرح تصویب خواهد شد.

آیا درصورت تصویب طرح ساماندهی بازار خودرو احتمال واردات خودروهای ارزان‌قیمت به کشور وجود دارد؟

زمانی که این طرح تبدیل به قانون شود، یک آیین‌نامه از سوی وزارت صمت تهیه می‌شود و این وزارتخانه، نیازهای بازار را در آن منظور خواهد کرد. در مجلس تلاش کردیم وارد همه جزئیات نشویم. باید درک کرد کشور تحت تحریم است و در صورتی که علنا اعلام کنیم قصد واردات از کدام کشورها را داریم، ممکن است آن کشورها در آینده تحت فشار قرار بگیرند. به همین دلیل، امکان آن‌که همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار دهیم، وجود ندارد. فارغ از همه این‌ها، اصل حمایت از تولید است، هرچند تلاش این است که خودروساز داخلی از تنبلی دربیایید و خودرو باکیفیت‌تر تولید کند. با این همه قصد نداریم که تولید داخلی صدمه ببیند.