چه خودروهایی برای ورود به کشور مدنظر رئیس شورای رقابت است؟

به گزارش صنعت ماشین، شورای رقابت برای تهیه دستورالعمل واردات خودرو اعلام آمادگی کرد. اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس در ماده ۴ اصلاحی طرح ساماندهی خودرو، شورای رقابت را به عنوان ناظر و تنظیم‌گر بازار خودرو معرفی کرده است. در تبصره ۲ این ماده، مقرر شده که سقف تعداد خودروهای وارداتی مجاز هر شش ماه یکبار توسط شورای رقابت و براساس میزان کمبود عرضه نسبت به تقاضای موثر خودروهای سواری طی یک‌سال قبل مشخص شود. این تبصره به نوعی آزادسازی واردات خودرو را مشروط و محدود می‌کند به طوری‌که برخلاف گذشته، واردات تنها با اعمال نظر شورای رقابت صورت خواهد گرفت. پیش از این واردکنندگان حقوقی و بعضا حقیقی با ثبت‌سفارش و اخذ مجوز از سازمان توسعه تجارت و نهادهای نظارتی و استاندارد قادر به ورود هر تعداد خودرو‌ بودند این در شرایطی است که حالا شورای رقابت تعیین‌کننده تعداد و نوع خودروهای وارداتی است.

دخالت این شورا در قیمت‌گذاری خودروهای داخلی سال‌هاست که با انتقادهای فراوانی از سوی کارشناسان اقتصادی و دست‌اندرکاران صنعت خودرو روبه‌رو است به طوری‌که زیان تولید و انباشته خودروسازان را ناشی از ورود این شورا به قیمت‌گذاری محصولات داخلی می‌خوانند. حالا شورای رقابت قرار است ناظر بر ورود خودروهای خارجی به کشور هم باشد، موضوعی که باز هم مخالفان زیادی را به صف کرده است. مخالفان تاکید دارند نظارت شورای رقابت، واردات را محدود و مشروط می‌کند، حال آنکه موافقان معتقدند شورای رقابت می‌تواند به عنوان تنظیم‌گر بازار عمل کند.

اما از زمان علنی شدن اصلاحیه ماده ۴ طرح ساماندهی که بر آزادسازی واردات به طور محدود و مشروط خودرو تاکید دارد و همچنین در نظر گرفتن نقش نظارتی شورای رقابت در این زمینه، این شورا هیچ‌گونه اظهارنظری  درباره  ورود خودرو نکرده، این در شرایطی است که روز گذشته رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در فایل صوتی که برای رسانه‌ها ارسال شد، نظرات خود را درباره مصوبه مجلس عنوان کرد.

  چه خودروهایی وارد خواهند شد؟

آنچه از ظواهر امر پیداست، شورای رقابت هم از مصوبه مجلس شگفت‌زده شد و سکوت رئیس این شورا را باید به حساب همین سورپرایز مجلس برای وی خواند. همان‌طور که عنوان شد انتقادهای زیادی به حضور این شورا در تعیین قیمت محصولات داخلی است، حال این شورا در کنار مسوولیت قیمت‌گذاری، مسوولیت واردات را نیز به عهده دارد. رضا شیوا در فایل صوتی خود فاش کرده که موضوع واردات خودرو که این روزها در جریان است، بحث تازه‌ای نیست و در دولت قبل چند بار این طرح از سوی شورای رقابت به هیات وزیران ارسال شد. رئیس شورای رقابت عنوان کرده در طرح‌های ارسالی به دولت، دیدگاه شورای رقابت این بوده که برای رقابتی کردن بازار خودرو باید واردات انجام شود. شیوا اما اعتقاد به واردات مشروط دارد، چرا که در اظهارات خود تاکید کرده اگر قرار بر آزادسازی ورود خودروهای خارجی باشد، واردات باید ضابطه‌مند انجام شود. تاکید وی بر ضابطه‌مندی واردات این سوال را مطرح می‌کند که چه خودروهایی برای ورود به کشور مدنظر رئیس شورای رقابت است؟

 حفظ منابع ارزی

در مصوبه مجلس بر واردات بدون انتقال ارز تاکید شده است و هدف از این مصوبه نیز ممانعت از خروج بی‌رویه ارز عنوان شده است. طی سه سال‌ نیز ساماندهی منابع ارزی و جلوگیری از خروج ارز، دلیل توقف واردات خوانده شده است. حالا اما شیوا با نگاهی به عملکرد شرکت‌های خودروساز داخلی تاکید دارد که آزادسازی واردات در مقابل واردات قطعه چندان ارزبری ندارد.

  اقتصاد مقاومتی و واردات خودرو

  ایجاد بازار رقابتی از مسیر واردات

مصوبه مجلس برای برداشتن قفل واردات خودرو به کشور سبب ایجاد رقابت در بازار خودرو خواهد شد. کارشناسان معتقدند در شرایط حاضر، رقابت حلقه مفقوده بازار خودرو است. به نظر آنها بازار خودروی کشور تبدیل به یک بازار انحصاری شده و در آن منافع مصرف‌کنندگان چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. کارشناسان با اشاره به طرح مجلس می‌گویند اگر معبر جدیدی که نمایندگان مجلس برای واردات خودرو به کشور طراحی کردند، باز شود این مساله می‌تواند شرایط را برای شکستن انحصار بازار خودرو و ایجاد یک بازار رقابتی بیش از پیش فراهم کند. مساله انحصار در بازار خودرو مورد توجه روح‌الله ایزدخواه، نماینده موافق آزادسازی واردات خودرو نیز قرار دارد. این نماینده مجلس در زمان بررسی طرح در صحن علنی مجلس گفت طرح سامان‌دهی صنعت خودرو قیمت خودرو‌های خارجی را می‌شکند.

این نماینده عضو کمیسیون صنایع در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سهم خودروهای وارداتی از واردات گفت کل واردات خودرو کمتر از سه درصد کل واردات کشور در ۱۵ سال اخیر بوده است. به نظر ایزدخواه طرح سامان‌دهی واردات خودرو اثر روانی بازار خودرو را تعدیل می‌کند. این نماینده تاکید می‌کند در شرایطی که واردات قاعده‌مند نیست شاهد هستیم که برخی از خودرو‌های خارجی تا هشت برابر نرخ جهانی در بازار داخل معامله می‌شود.

کارشناسان تاثیر ممنوعیت واردات روی قیمت خودرو در بازار را از آسیب‌های جدی این مساله عنوان می‌کنند. آنها می‌گویند در شرایطی که مسیر ورود خودرو به کشور مسدود است شاهد شکل‌گیری یک بازار انحصاری هستیم و در این بازار انحصاری آن افرادی که خودرو در اختیار دارند به نوعی دست بالا را داشته و به قیمت‌سازی می‌پردازند. رضا شیوا هم به آفت بازار انحصاری و تاثیر آن روی قیمت خودرو تاکید می‌کند و می‌گوید نبود بازار رقابتی باعث می‌شود مساله قیمت آن طور که مدنظر مصرف‌کننده است، تعیین شود زیرا قیمت‌ها در بازار انحصاری و غیر‌رقابتی به دلخواه دارندگان خودرو و بر خلاف نظر مصرف‌کنندگان تعیین می‌شود. رئیس شورای رقابت معتقد است تنها در یک بازار رقابتی می‌توانیم علاوه بر رشد کیفیت و بهره‌وری شاهد کاهش قیمت‌ها باشیم و قطعا این اتفاق‌ها به نفع مصرف‌کننده خواهد بود. کارشناسان می‌گویند آزادسازی واردات خودرو باعث می‌شود کلان بازار خودرو از موهبت کاهش و واقعی شدن قیمت بهره‌مند شود. آنها می‌گویند برداشتن قفل از در واردات خودرو به کشور و ورود تدریجی محصولات جدید باعث می‌شود در یک بازه زمانی کوتاه شاهد شکل‌گیری رقابت در بازار خودرو باشیم. کارشناسان اولین اثر ایجاد رقابت در بازار خودرو را تخلیه حباب قیمتی می‌دانند و گام بعدی را حرکت در جاده واقعی‌سازی قیمت‌ها در این بازار می‌خوانند.