اصلاح فوری قیمت گذاری دستوری/ هشدار دبیر انجمن درباره بحران نقدینگی و زنجیره تامین

 در حاشیه برگزاری بیستمین نمایشگاه بین‌المللی قطعات، لوازم و مجموعه‌های خودرو و در چارچوب همایش بین المللی صنعت خودرو و قطعه سازی ایران (IIAC) با محوریت «چالش‌ها و فرصت‌ها» که به همت انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور در حال برگزاری است،  محمدرضا نجفی‌منش - رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور - ، ضمن اشاره به دغدغه‌های تولیدکنندگان قطعه و خودرو، خواستار اصلاح فوری در ساختار قیمت‌گذاری شد.

اصلاح فوری قیمت گذاری دستوری

محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور در این همایش با اشاره به مشکلات ساختاری و اجرایی صنعت خودرو از جمله قیمت‌گذاری دستوری، کمبود نقدینگی، چالش‌های زنجیره تأمین و نبود سیاست‌های حمایتی مؤثر، خواستار اصلاحات فوری شد. وی قیمت‌گذاری دستوری را مانع اصلی تولید پایدار دانست و اظهار کرد: «تا زمانی که این مکانیزم اصلاح نشود، ادامه فعالیت تولیدکنندگان، حتی در بخش دولتی، با زیان همراه خواهد بود.»

نجفی‌منش با تشبیه وضعیت تولیدکنندگان به «مرغی که در عروسی و عزا باید حضور داشته باشد»، بر لزوم تسهیل شرایط تولید و حمایت واقعی از صنعتگران تأکید کرد. او افزود: «اگر صنعتگر احساس کند کارش ارزشمند است و مورد حمایت قرار می‌گیرد، این صنعت می‌تواند با وجود مشکلات، به توسعه کشور کمک کند.» وی خواستار هم‌افزایی همه‌جانبه برای رفع موانع تولید شد.

هشدار دبیر انجمن درباره بحران نقدینگی و زنجیره تأمین

آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن، با هشدار درباره وضعیت بحرانی زنجیره تأمین خودرو، به بدهی‌های معوق، شکاف قیمتی و کاهش تولید اشاره کرد. وی با ارائه آمار، گفت: «دو خودروساز بزرگ کشور تا پایان سال گذشته ۲۵۰ همت زیان انباشته داشتند و شکاف قیمت بازار و کارخانه به ۵۰۰ همت رسیده است. مطالبات قطعه‌سازان از خودروسازان ۱۱۰ همت و بدهی‌های معوق ۴۰ همت است.»

محبی‌نژاد با انتقاد از آینده‌فروشی خودروسازان از طریق ابزار‌های مالی مانند چک و اوراق، اظهار کرد: «بدون خرید قطعات جدید، خودروسازان ماهانه باید ۱۲ تا ۱۵ همت برای تسویه بدهی‌ها پرداخت کنند.» وی بدهی جاری خودروسازان به ذی‌نفعان را ۴۸۰ همت اعلام کرد و افزود: «هدف تولید ۱.۵ میلیون خودرو در سال، بدون تأمین ۲۰۰ همت نقدینگی و رفع موانع، در معرض خطر است.»

وی همچنین از ناترازی در تأمین انرژی، مشکلات تخصیص ارز و قیمت‌گذاری مواد اولیه داخلی انتقاد کرد و گفت: «ورق فولادی داخلی برای قطعه‌سازان تا ۳۰ درصد گران‌تر از نمونه وارداتی است. این سیاست‌ها تولیدکننده داخلی را جریمه می‌کند.» محبی‌نژاد با پیشنهاد روش‌هایی مانند استفاده از نقدینگی سرگردان، تسهیلات بانکی و واگذاری اموال مازاد، خواستار هماهنگی بین دولت، مجلس و صنعت برای نجات این بخش شد.

سخنرانان این همایش با تأکید بر نقش کلیدی صنعت خودرو و قطعه‌سازی در اقتصاد کشور، خواستار اصلاح فوری سیاست‌های قیمت‌گذاری، تأمین نقدینگی، رفع موانع زنجیره تأمین و حمایت از توان داخلی شدند. آنها هشدار دادند که بدون تصمیم‌گیری‌های قاطع و اجرای برنامه‌های دقیق، این صنعت استراتژیک در معرض فروپاشی قرار خواهد گرفت.

توسعه اقتصادی با ظرفیت‌های مغفول

رضا رضایی، عضو هیأت‌مدیره انجمن صنایع همگن، صنعت خودرو را یکی از پیشروترین صنایع جهان با گردش مالی ۳۵۰۰ میلیارد دلار و صادرات ۱۹۰۰ میلیارد دلاری توصیف کرد. وی با اشاره به جایگاه این صنعت در تحقیق و توسعه و پرورش نیروی انسانی کارآمد، گفت: «کشور‌هایی مانند ترکیه با اصلاح زیرساخت‌ها، از این صنعت برای تقویت صادرات غیرنفتی بهره برده‌اند.»

رضایی با تأکید بر استعداد بالای نیروی انسانی ایران، اظهار کرد: «با وجود رتبه چهارم جهانی در هوش و استعداد انسانی، صنعت قطعه‌سازی ایران به دلیل بی‌توجهی‌های سیاستی و ناترازی‌های اقتصادی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است.» وی سیاست‌های نادرست مانند واردات خودرو‌های دست‌دوم را تهدیدی برای ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار شغل در این صنعت دانست و خواستار هدف‌گذاری شفاف و اجرای برنامه‌های واقعی برای حمایت از تولید شد. او تأکید کرد: «صنعت قطعه‌سازی می‌تواند با هدایت صحیح، ستون فقرات توسعه اقتصادی کشور باشد و راه را برای فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی هموار کند.»

صنعت خودرو با ''پارادایم‌های منقضی'' نمی‌سازد

در ادامه این همایش امیرحسن کاکایی- رئیس هیأت‌مدیره دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران - در همایش بین‌المللی صنعت خودرو و قطعه‌سازی ایران، در ابتدای صحبت‌های خود نگاهی عمیق به شرایط جهانی و داخلی، از زوایای مختلف به بحران‌ها و تغییرات بنیادینی که آینده صنعت خودرو را به‌شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد، داشته و اظهار کرد: جهان با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر است. در دنیا و ایران تغییرات عمده‌ای رخ داده و آنچه با آن روبه‌رو هستیم، نه تنها بحران بلکه تغییر پارادایم‌های کلان است. قواعد بازی دیگر همان قواعد سابق نیست و ما اگر همچنان با منطق قدیمی پیش برویم، نمی‌توانیم از پس چالش‌ها بر بیاییم.

وی ضمن ارائه تصویری از وضعیت جهانی، بحران‌های بین‌المللی را در سه دسته طبقه‌بندی کرد. تغییرات طبیعی و آثار رفتار نامناسب انسانی (نظیر آلودگی محیط زیست، گرمایش زمین و کمبود آب)، تغییرات پارادایمی در نظم اقتصادی و فناوری جهانی و  بحران‌های ساختاری که بسیاری از کشورها با مدیریت صحیح، از آن عبور می‌کنند، اما در ایران، مسیر کاملاً متفاوتی در پیش گرفته شده است.

کاکایی ضمن اشاره به تغییرات بزرگ در ساختار جهانی اقتصاد و صنعت خودرو، خاطرنشان کرد : ما زمانیکه دنیا سوار قطار جهانی‌سازی شد، پیاده شدیم!؛ حال که جهان در حال پیاده‌شدن از این قطار است، ما تازه تصمیم گرفته‌ایم سوار شویم، آن هم با واردات و سیاست‌های اشتباه.

این کارشناس صنعت خودرو کشور، بر نقش مخرب روزمرگی در سیاست‌گذاری‌ها تاکید کرد و افزود: ما به‌جای آنکه آینده‌نگر باشیم، غرق در روزمرگی هستیم. در حالی که قواعد بازی در دنیا عوض شده و مفاهیمی چون انرژی، حمل‌ونقل، فناوری و حتی زنجیره ارزش افزوده، به‌کلی دگرگون شده‌اند.

رئیس هیأت‌مدیره دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت ضمن اشاره به موج جدید فناوری‌های مخرب (Disruptive Technologies) اظهار کرد: این فناوری‌ها، ساختارهای پیشین را کاملاً از بین می‌برند، نه اینکه آن‌ها را بهبود ببخشند. ما در آستانه ورود به صنعت پنج و حتی شش هستیم، در حالی که هنوز صنعت چهار را درست نفهمیده‌ایم. سرعت توسعه فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و رایانش کوانتومی است؛ تحولات تکنولوژیک با سرعتی رخ می‌دهند که تاریخ بشر مشابه آن را ندیده است و ما حقیقتا با یک انقلاب تمام‌عیار فناورانه روبه‌رو هستیم.

کاکایی در تشریح بحران‌های داخلی کشور، تصریح کرد: از بحران‌های زیست‌محیطی، کمبود منابع انرژی، بحران‌های زیرساختی و تورم گرفته تا سیاست‌گذاری‌های ناپایدار و پوپولیستی، همه دست به دست هم داده‌اند تا اقتصاد ایران در موقعیتی شکننده قرار بگیرد. ما شاهد از بین رفتن روابط راهبردی اقتصادی هستیم و هنوز زیرساختی برای تعامل سازنده با جهان شکل نگرفته است.

وی ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت و مجلس در قبال واردات خودرو گفت: در حالی که مونتاژکاری بیش از ۳۰۰ درصد رشد کرده، شرکت‌های تولیدی داخلی با زیان‌های انباشته قفل شده‌اند. به اسم رفاه، در حال تاراج منابع ملی هستیم. واردات خودروهای دست دوم، بدون برنامه، با سرعتی مثل لودر از روی صنعت داخلی عبور خواهد کرد.

این کارشناس صنعت خودرو کشور ضمن تاکید بر لزوم بازتعریف جایگاه قطعه‌سازی در ساختار صنعتی کشور، خاطرنشان کرد: با این روند، نمی‌توان انتظار داشت که قطعه‌سازی در ایران پابرجا بماند. باید مشخص شود جایگاه این صنعت کجاست، چه قوانینی از آن حمایت می‌کند و چگونه در برابر این همه بحران می‌تواند دوام بیاورد.

وی همچنین از ناکامی در شکل‌گیری زیست‌بوم پایدار توسعه فناوری خودرو انتقاد کرده و گفت: پروژه‌های دانش‌بنیان، میزهای داخلی‌سازی، و وعده‌های فناورانه، اغلب بدون نتیجه ملموس باقی مانده‌اند. بدون پایه‌گذاری علمی و اجرایی درست، بحران‌ها روز به روز عمیق‌تر می‌شوند.