رویای رنگ باخته 15 میلیون خودروی برقی در آلمان

 الیور زیپس، مدیرعامل شرکت «بی ام و» که در مراسم جشن سال نوی میلادی در برلین حضور داشت، جلوی سالن با حالت حق‌به‌جانب ایستاده بود. او برای احساس رضایت خود دلیل محکمی داشت چرا که این روزها را پیش‌بینی کرده بود. روی سن، فولکر ویزینگ، وزیر حمل‌ونقل آلمان، در حال سخنرانی برای سیاستگذاران و مدیران صنعت خودروی حاضر در سالن بود. محور اصلی سخنان او درباره اهمیت آزادی شرکت‌ها در انتخاب فناوری‌ مناسب برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بود. به گفته ویزینگ، تمرکز صرف روی وسایل نقلیه برقی از طرف سیاستگذاران و سازندگان خودرو، می‌تواند مهم‌ترین صنعت آلمان را به مخاطره بیندازد. در واقع سخنان او را می‌توان به عنوان نوعی پیش‌بینی بروز رکود تقاضا برای خرید خودروهای برقی در بزرگ‌ترین بازار خودروی اروپا تفسیر کرد.

اما زیپس سال‌هاست همین نکته را مطرح کرده و از خطوط تولید انعطاف‌پذیر برای خودروهای احتراقی، هیبریدی و حتی هیدروژنی دفاع می‌کند. اما راهبرد محتاطانه او به عقیده منتقدان برای به چالش کشیدن رهبر تولید خودروهای برقی یعنی شرکت تسلا، به اندازه کافی تهاجمی نبود. هرچند اکنون به نظر می‌رسد زیپس آینده را درست پیش‌بینی کرده است و با کاهش میل و اقبال برای خرید خودروهای برقی و بازگشت خودروهای هیبریدی پلاگین از حاشیه به متن، رویکرد محتاطانه شرکت «بی‌ام‌و» دیگر چندان ایده بدی به نظر نمی‌رسد. به گفته یان بورگارد، رئیس شرکت مشاوره بریلز در آلمان، تقاضا برای خرید خودروهای برقی امسال شرایط مطلوبی ندارد. پس از سال‌ها رشد فزاینده، فروش خودروهای برقی هر روز دشوارتر می‌شود. پرداخت مشوق‌های سخاوتمندانه دولتی در اروپا به‌تدریج کمتر می‌شود و حتی در ایالات متحده آمریکا نیز وسایل نقلیه کمتری واجد شرایط برخورداری از این مشوق‌ها شناخته می‌شوند.

موانع اصلی

در‌حالی‌که طیف وسیعی از مدل‌های جدید و گزینه‌های آسان لیزینگ توجه علاقه‌مندان به این حوزه را جلب کرده‌اند، با گذشت چند سال از انقلاب خودروهای برقی، زیرساخت‌ها و قیمت همچنان موانع اصلی بر سر راه استقبال وسیع و گسترده برای استفاده از این نوع خودروها محسوب می‌شوند. طبق گزارش گروه لابی‌گری «وی‌دی‌ای» در آلمان، در واکنش به کاهش یارانه‌های دولت در ماه دسامبر، که اولین کاهش در نوع خود از سال ۲۰۱۶ محسوب می‌شود، پیش‌بینی می‌شود فروش این دست خودروها ۱۴درصد کاهش یابد. همچنین در سطح جهانی، ناظران بازار با توجه به این واقعیت که این قبیل خودروها در مقایسه با خودروهای احتراقی گران‌تر هستند، در پیش‌بینی‌های خود تجدیدنظر کرده‌اند.

رویداد برلین تلاشی بود برای تزریق کمی خوش‌بینی به شرایط نگران‌کننده و نه چندان رضایت‌بخش صنعت خودرو در آلمان. ویزینگ از خودروسازان آلمانی تمجید کرد و فناوری آنها را که در خارج از کشور از آن تجلیل می شود، ستود. ولی هنگامی که از وزیر حمل و نقل سوال شد، دولت برای تقویت بازار خودروهای برقی آلمانی، چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد، او به کمک دولت در زمینه توسعه زیرساخت‌ شارژ این خودروها اشاره کرد. با این حال، برلین در این جبهه عقب مانده است. در اکتبر سال ۲۰۲۲، ویزینگ یک راهبرد جاه‌طلبانه برای سرمایه‌گذاری رقمی در حدود ۶.۸۵میلیارد دلار در حوزه زیرساخت‌های سراسری ارائه کرد. طرح اصلی از این قرار بود که تعداد ایستگاه‌های شارژ در آلمان را به یک‌میلیون واحد در سال ۲۰۳۰ افزایش می‌دهد. اما طبق گزارش اداره زیرساخت‌های آلمان، تا سپتامبر گذشته، تنها حدود صد و پنج هزار ایستگاه شارژ عمومی قابل‌استفاده در آلمان راه‌اندازی شده است.

به گفته «وی‌دی‌ای» با سرعت فعلی ساخت‌وساز، اگر آلمان بخواهد به هدف خود در سال ۲۰۳۰ برسد، باید سرعت ساخت‌و ساز و تجهیز این ایستگاه‌های شارژ را سه برابر کند. با‌این‌حال، معمای شارژ خودروها و اینکه چه کسی هزینه آن را پرداخت می‌کند، سال‌ها پس از گذار به خودروهای برقی لاینحل باقی مانده است. در‌حالی‌که سیاستگذاران و نمایندگان صنعت خودرو در رویداد برلین توافق کردند که حل معضل شارژ خودروهای برقی در واقع کلید ترغیب مصرف‌کنندگان به استفاده از این خودروهاست، هیچ‌کس نمی‌خواست بگوید تامین مالی برای توسعه زیرساخت‌های مرتبط توسط کدام نهاد و چگونه باید انجام شود. بر اساس یادداشت تحلیلگر دویچه بانک، افزایش قیمت برق تقاضا برای استفاده از این خودرو را حتی بیشتر کاهش داده است.

چالش مهم دیگر برای ترویج استفاده از خودروهای برقی، موضوع قیمت است. آلمان باید به هدف خود برای رساندن تعداد خودروی‌های برقی در جاده‌ها به ۱۵میلیون دستگاه تا سال ۲۰۳۰ دست یابد، در غیر این صورت نمی‌تواند وعده‌های خود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را عملی کند. اما تا ماه نوامبر، تنها حدود یک‌میلیون یا دو‌درصد از کل خودروها در جاده‌های آلمان کاملا برقی بودند. به اعتقاد برخی تحلیلگران بدون اختصاص یارانه بیشتر، رسیدن به هدف ۲۰۳۰ یک چالش جدی خواهد بود. بورگارد، مشاور صنعت خودرو، در این زمینه می‌گوید، با چشم‌انداز فعلی دستیابی به هدف ورود ۱۵میلیون خودروی برقی به جاده‌های آلمان تا سال ۲۰۳۰ غیرواقعی به نظر می‌رسد.

در همین راستا، برند آئودی که وابسته به فولکس‌واگن است تولید خودروهای برقی در خط تولید خود را کاهش داده و فولکس‌واگن نیز از طرح قبلی خود برای عرضه سهام واحد تولید باتری خودروهای برقی عقب‌نشینی کرده است. اگر کاهش روند تولید خودروهای برقی منجر به رکود طولانی‌مدت شود، می‌تواند سرمایه‌گذاری در صنعت را تضعیف کند و این بدان معنی است که خودروسازان نمی‌توانند با الزامات جدید در مورد کاهش آلایندگی همگام شوند. به گفته موسسه «دات» که داده‌های مرتبط با صنعت خودرو را گردآوری می‌کند، در حال حاضر مسیر طولانی برای همگانی شدن خودروهای برقی، رانندگان را تشویق می‌کند به استفاده از خودروهای قدیمی خود که هوا را آلوده می‌کنند، ادامه دهند.