فروش خودرو به تولید نرسید

 بر اساس این آمار در هشت ماه سال جاری سه خودروساز بزرگ کشور در مجموع ۶۳۶هزار و ۲۰۹ دستگاه محصول به فروش رسانده‌اند. این در حالی است که این رقم برای مدت مشابه سال گذشته ۷۲۰هزار و ۹۶۱ دستگاه بوده است. بنابراین غول‌‌های خودروسازی ایران در هشت ماه امسال ۸۴‌هزار و ۷۵۲ دستگاه محصول کمتری را به فروش رسانده‌اند که نشان از افت بیش از ۱۳درصدی نسبت به هشت ماه سال ۱۴۰۱ دارد.

بر اساس این آمار، نسبت فروش به تولید خودروسازان نیز افت داشته است. در هشت ماه سال 1401 سه خودروساز بزرگ کشور حتی بیشتر از تولید خود در آن بازه فروخته بودند که نشان می‌داد آنها برای فروش به سراغ بخشی از دپوی خود هم رفته بودند. از ابتدای سال گذشته تا انتهای آبان همان سال خودروسازان بزرگ کشور 669هزار و 93 دستگاه خودرو تولید کرده بودند، اما فروش آنها 720هزار و 961 دستگاه بوده است. این آمار، نسبت فروش به تولید برای این خودروسازان را به 103درصد می‌رساند.

امسال اما میزان فروش خودروسازان از میزان تولید آنها کمتر شد. طبق آمار، سه خودروساز بزرگ کشور در هشت ماه امسال 647هزار و 995 دستگاه خودرو تولید کرده‌اند، اما از این میزان 636هزار و 209 دستگاه را به فروش رسانده‌اند. بنابراین در مدت‌زمان مذکور نسبت فروش به تولید این محصولات 98درصد بوده است.

دلایل افت فروش خودروسازان

افت فروش خودرو در حالی است که دو مرحله فروش بزرگ خودرو را پشت سر گذاشته‌ایم (یک مرحله در انتهای سال گذشته بوده و یک مرحله نیز در اردیبهشت‌ماه امسال اجرایی شد). افت فروش ثبت‌شده در آمار و اطلاعات شرکت‌های بزرگ خودروساز در سامانه کدال در عین این دو مرحله پیش‌فروش بزرگ خودرو نشان می‌دهد که اجرای فروش یکپارچه نتوانسته باعث شود که خودروسازان محصولات خود را با سرعت بیشتری به دست مشتریان برسانند. این روند می‌تواند حاوی پیام هشداری باشد که اگر سرعت فروش خودرو با همین منوال ادامه پیدا کند، احتمالا تعهدات معوق زیادی برای خودروسازان ایجاد خواهد شد.

البته تا حد زیادی می‌توان گفت که این افت فروش ناخواسته نبوده و خودروسازان طی ماه‌های گذشته سعی داشتند که محصولات خود را تا زمان اعلام رشد رسمی قیمت محصولاتشان دپو کنند. در واقع بعد از 18ماه فریز قیمتی خودرو که از آذرماه 1400 آغاز شد، خودروسازان متحمل زیان‌های انبوهی شدند و این موضوع سبب شد رشد 10 تا 49درصدی قیمت که اردیبهشت‌ماه امسال توسط شورای رقابت اعلام شد، نتواند رضایت کامل تولیدکنندگان خودرو را به همراه داشته باشد. آنها معتقد بودند که این میزان افزایش به هیچ عنوان متناسب با تورمی که در این مدت‌زمان ایجاد شده نیست. با‌این‌حال به صورت غیررسمی (مسیری غیر از روال رسمی افزایش قیمت) برخی از محصولات آنها عملا رشد قیمت را تجربه کردند. این اتفاق از مسیر عرضه خودروهای به اصطلاح جدید رخ داد که با اضافه کردن چند آپشن توانستند عملا به بخشی از خواسته خود - افزایش قیمت - برسند.

با همه اینها، کمبود نقدینگی کار را برای خودروسازان سخت کرده است. طبق اطلاعات شامخ که توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌شود و همچنین بنابر آمار پژوهشکده پولی و بانکی، خودروسازان در مرداد‌ماه و شهریور‌ماه امسال اقدام به دپوی خودرو کردند، به امید آنکه شورای رقابت با رشد رسمی قیمت خودرو موافقت کند. با‌این‌حال شورای رقابت با این موضوع موافقت نکرد. در ادامه نیز نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور به موضوع دپوی خودرو ورود کردند و در مهر و آبان خودروسازان شروع به عرضه محصولات دپوشده کردند. بر همین اساس است که ایران‌خودرو و سایپا در آبان‌ماه نسبت به ماه ابتدایی پاییز فروش بیشتری داشته‌اند؛ به طوری که آبی‌پوشان جاده‌مخصوص در آبان‌ماه 35درصد بیشتر از ماه پیش از آن محصولات خود را به فروش رسانده‌اند و سایپا نیز در همین مدت‌‌زمان 4.6درصد فروش بیشتری داشته است.
جزئیات تولید و فروش خودرو

هر سه خودروساز بزرگ کشور در هشت‌ماهه سال جاری فروش کمتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشتند. برای شروع به سراغ ایران‌خودرو برویم. این خودروساز بزرگ کشور از ابتدای سال جاری تا انتهای آبان‌ماه 341هزار و 306 دستگاه خودرو تولید کرده است، اما فروش محصولات این تولیدکننده خودرو به 342هزار و 360 دستگاه می‌رسد؛ بنابراین ایران‌خودرو هزار و 54 دستگاه بیشتر از آنچه در سال جاری تولید کرده به فروش رسانده است. باید توجه کرد که فروش این خودروساز در مدت مشابه سال 1401، 375هزار و 440 دستگاه بوده است. بنابراین این شرکت در این مدت‌زمان 33هزار و 80دستگاه، معادل 9درصد، کمتر فروش داشته است. نسبت فروش به تولید ایران‌خودرو نیز در هشت‌ماهه امسال 100.3درصد بوده که نشان می‌دهد 0.3درصد بیشتر از تولید خود فروخته است.

اما آمار ماهانه این شرکت نشان از رشد قابل‌توجه در فروش خودرو داشته است. ایران‌خودرو در مهر‌ماه امسال 40هزار و 653 دستگاه خودرو فروخته بود که این رقم در آبان به 55هزار و 35 دستگاه رسیده است و نشان از رشد 14هزار و 382دستگاهی و 35درصدی دارد. سایپا اما در هشت ماه امسال کمتر از تولید خود فروخته است. از ابتدای سال جاری تا انتهای آبان سایپایی‌ها 233هزار و 147 دستگاه خودرو تولید کرده‌اند اما از این میزان 222هزار و 461 دستگاه را به فروش رسانده‌اند که آمار 95درصدی را برای نسبت فروش به تولید آنها رقم زده است. در هشت ماه سال 1401 فروش سایپا 253هزار و 351 دستگاه بود که نشان می‌دهد در هشت ماه امسال، این شرکت 12درصد، معادل 30هزار و 890 دستگاه، کمتر از مدت مشابه سال گذشته فروش داشته است. همچنین سایپا نیز در آبان‌ماه فروش بیشتری نسبت به مهر داشته است. فروش این خودروساز از مهر تا آبان هزار و 194 دستگاه، معادل 4.6درصد، رشد را نشان می‌دهد و از 25هزار و 546 دستگاه به 26هزار و 740 دستگاه رسیده است.

پارس‌خودرو اما چه در آمار ماهانه و چه در آمار تجمعی افت فروش را ثبت کرده است. سومین خودروساز بزرگ کشور در هشت‌ماهه سال جاری 71هزار و 388 دستگاه خودرو را به فروش رسانده است، این در حالی است که این آمار برای مدت مشابه سال گذشته 92هزار و 170 دستگاه بود. بنابراین در این مدت زمانی پارس‌خودرو 20هزار و 782 دستگاه، معادل 20درصد، کمتر فروش داشته است. برخلاف ایران‌خودرو و سایپا، پارس خودرو در آمار ماهانه نیز کاهش را نشان می‌دهد، به طوری که در مهرماه این خودروساز 9هزار و 138دستگاه خودرو فروخته بود اما در آبان این رقم به شش‌هزار و 829 دستگاه رسید که حاکی از افت 25درصدی این خودروساز در آمار فروش ماهانه است.