جهش صادراتی اژدهای زرد با خودروهای برقی

 آلمان و ژاپن برای دهه‌ها عنوان بزرگ‌ترین صادرکنندگان خودرو در جهان را یدک می‌کشیدند، اما اکنون به ‌نظر می‌رسد این زوج به پایان سلطه خود بر بازار نزدیک می‌شوند. اکونومیست در گزارشی ویژه به این موضوع پرداخته است که چین در‌حال‌حاضر بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در جهان است و پیشی گرفتن از رقبای خود در صادرات را هدف قرار داده است.

پیش از این، تلاش‌های خودروسازان چینی برای گسترش به سوی بازارهای خارجی به بن‌بست خورده بود. صادرات خودروی چین در سال 2015 حدود 375هزار دستگاه بوده است، که حتی از هند کمتر بوده و به‌سختی می‌توانست به آمار صادرات آلمان و ژاپن در یک ماه برسد. اما از 2020، ورق برگشته و چین توانسته است زمین بازی را به گونه‌ متفاوتی بچیند. این کشور توانست در سال 2021 نزدیک به 6/ 1میلیون خودرو صادر کند، تا سال 2022 این عدد به مرز 7/ 2میلیون دستگاه رسید و انتظار می‌رود فروش جهانی در 2023 از ارقام پیشین فراتر رود. داده‌های گمرک نشان می‌دهد این کشور در شش‌ماهه اول سال نزدیک به 2میلیون خودرو یا بیش از 10هزار دستگاه در روز صادر کرده است.

عمده مشتریان صنعت خودروی نوپای چین کشورهای فقیر بوده‌اند، اما اکنون بسیاری از مصرف‌کنندگان غربی برای اولین بار خودروهای ساخت چین را خریداری می‌کنند. صادرات به استرالیا در نیمه اول 2023 سه برابر شده است و به بیش از 100هزار دستگاه رسیده است. فروش به اسپانیا نیز 17برابر شده و به حدود 70هزار دستگاه افزایش یافته است. البته نکته قابل‌تامل این ا‌ست که بسیاری از خودروهای صادرشده متعلق به برندهای غربی هستند. 10درصد از کل صادرات خودروی چین در 2022 را تسلا، برند مطرح آمریکایی در خودروهای برقی، به خود اختصاص داده است. از طرفی دیگر ام‌جی کارز که در ابتدا به عنوان شرکت انگلیسی شروع به کار کرد و ولوو، خودروساز سوئدی، اکنون در مالکیت شرکت‌های چینی هستند. مدل‌های مختلف این شرکت‌ها نیز بخش بزرگی از خودروهای صادراتی را تشکیل می‌دهند.‌تسلط چین بر بازار خودروهای برقی (EVS) یکی از پایه‌های افزایش صادرات است. چین حتی با استفاده از تمام توان تولیدی خود، هرگز نتوانست آن‌گونه که شایسته است به موتورهای درون‌سوز که صدها قطعه متحرک دارند و مونتاژ آنها دشوارتر است، تسلط پیدا کند.

رونق بازار خودروهای برقی که از نظر مکانیکی ساده‌تر هستند و ساخت آنها آسان‌تر است، به چین کمک کرد تا پیشرفت کند. سرمایه‌گذاری دولتی در فناوری خودروهای برقی که در فاصله سال‌های 2009 تا 2019، حدود 676 میلیارد یوان (100میلیارد دلار) بوده است، جایگاه چین در این صنعت را قوت بخشید. امروزه خودروهای باتری‌دار سهم 20درصدی از فروش خودرو در چین و 30درصدی از صادرات را تشکیل می‌دهند. در ژاپن و آلمان تنها 4 و 20درصد از صادرات مربوط به خودروهای برقی است.

اقتصاد جنگ روسیه نیز تاثیر شگرفی بر اوج گرفتن صادرات چین داشته است. پس از آغاز درگیری‌ها با اوکراین در فوریه 2022، اکثر خودروسازان غربی فروش به روسیه را متوقف کردند. خروج آنها به رقبای چینی این اجازه را داد تا به‌راحتی بازار را تصاحب کنند. در نیمه اول سال 2023، روسیه نزدیک به 300هزار خودروی چینی به ارزش 5/ 4میلیارد دلار وارد کرد که رشدی 6برابری نسبت به سال 2022 داشت. طبق گزارش اتوستات، شرکت تحلیلی حوزه خودرو، در ژوئیه گذشته خودروهای چینی نزدیک به 80درصد از واردات روسیه را به خود اختصاص دادند. با تمام این اوصاف بعید به نظر می‌رسد سرعت صادرات چین به‌زودی کاهش یابد. شرکت مشاور و تحلیلگر بازارهای مالی AlixPartners، تخمین می‌زند که فروش خارجی خودروهای چینی تا سال 2030 به 9میلیون دستگاه برسد که دو برابر صادرات ژاپن در 2022 است.