تولید مشترک خودرو از جمله توافق های صنعتی ایران و چین

به گزارش صنعت ماشین،  رئیس جمهور در سفر سه روزه به چین سفر کرده بود. برای بررسی دستاورد‌های سفر هیأت ایرانی به چین در بخش‌های صنعتی، معدنی و تجارت مهمان برنامه "صف اول" بود.

* اول یک سؤال بپرسیم درباره خودرو این ماجرایی که پیش آمد و رئیس جمهور تذکر دادند درباره تخلف خودروسازان، آخرین اتفاقی که افتاده و رسیدگی که شده به کجا رسیده؟

 از خودرو شروع کردید، من خیلی اصرار دارم که وزارت صنعت، معدن و تجارت یک حوزه بسیار وسیعی است، نزدیک 30 درصد از تولید کشور در این بخش انجام می‌شود و خودرو یکی از این موضوعات است، ولی این قدر موضوعش پرجاذبه است که به آن پرداخته می‌شود، گزارش‌هایی دریافت شد، منتقل کردیم خدمت رئیس جمهور، یک تأکیدی ایشان داشت؛ خودرو‌هایی که قرعه کشی می‌شوند خارج از قرعه کشی اتفاق نیفتد. متأسفانه چندین سازمان آمده بودند با یکی دو شرکت خودروسازی به ویژه یکی از آنها، به نظرم می‌آید، چون مراحل در حال بررسی نهایی است مسجّل شده این کار صورت گرفته، برخی سازمان‌ها برای کارکنان شان یک قراردادی با آن شرکت بستند و برای کارکنان شان خودرو گرفتند که این را جناب رئیس جمهور تذکر ویژه دادند، ما هم بررسی کردیم، گزارش در حال نهایی شدن است و قطعاً با آن برخورد خواهد شد، چون خودرو‌هایی که در قالب قرعه کشی باید عرضه شوند نباید از آن خارج باشند که این ان شاء الله نهایی و پیگیری خواهد شد.

* فقط این برخورد؛ یک برخورد احتمالاً با خودروساز خواهد بود؟ چگونه خواهد بود؟

باید دو جانبه باشد قاعدتاً.

*آیا خودرو‌ها از دستگاه‌ها می‌شود پس گرفته شود یا نه؟

 آن‌ها خریداری شده، احتمالاً استفاده شده، شاید برگشتش موضوعیت نداشته باشد، اما این که خارج از ضابطه این کار انجام شده، قطعاً قابل پیگیری است که این کار هم انجام می‌شود و جلو می‌رود.

* از چین چه خبر؟ به خصوص در حوزه تجارت؟

 اول بگویم چین چرا مهم است، بعد به یک سری نکات اشاره خواهم کرد. چین یک اقتصاد بسیار بزرگ دارد، نزدیک شش هزار و 300 میلیارد دلار حجم تجارت خارجی اش است. 17 هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی اش است. نکته بسیار مهم این است که در انواع و اقسام رشته‌های صنعتی و فناوری ورود کرده و یک تنوع محصول بسیار بالا دارد، این خیلی اهمیت دارد، بعضی کشور‌ها مقیاس اقتصادی شان کوچک است یا حتی مقیاس بزرگ دارند، اما در دو سه حوزه تخصص دارند و پیشرفت کردند، اما چین در یک طیف وسیعی از رشته فعالیت‌ها متخصص شده، تولید، صادرات، واردات و فناوری دارد؛ این نکته بسیار مهمی است بنابراین ما یک جا‌هایی که نیاز به چالشی در صنعت و حوزه‌های مختلف و بحث فناوری داریم، این همکاری بین ما و چین برای ما می‌تواند خیلی ارزشمند باشد. ممکن است ما با خیلی از کشورها، با بلاروس، عراق، عمان و کشور‌های آفریقایی که اگر فرصت شد اشاره خواهم کرد، حجم تجارت ما رو به افزایش و بسیار روند خوبی دارد، اما چین این ویژگی را دارد که از معدود کشور‌هایی است که یک تنوع رشته فعالیتی و تخصص دارد، پس یک جا‌هایی که ما حلقه مفقوده و خلأ داریم می‌تواند به ما کمک کند و آن نقص را برای ما حل کند؛ این یک اهمیت ویژه‌ای دارد. نکته دوم این است که چین برای خود یک جایگاه و شأن مستقلی قائل است، به طور مشخص روی تمدن چینی تمرکز دارند. نه تنها دنباله روی کشور‌های اروپایی، غربی و آمریکایی نیستند بلکه خود مدعی اند.

* فرصتش چیست برای ما؟

 فرصت این است که ما دشمنان مشترک داریم، این فرصت بسیار مهمی است که باز با کمتر کشوری این رابطه وجود دارد، کشور‌های دیگری هستند، ما دشمن مشترک داریم. اما نه خیلی کشور‌ها بالأخره در یک فضای دیگری حرکت می‌کنند پس ما خیلی نمی‌توانیم روی آن‌ها حساب باز کنیم. این دو ویژگی؛ این که اگر تنوع بسیار زیادتر، رشته فعالیت و صنایع و بخش‌های مختلف دارند و این که برای خودشان یک هویت مستقل و شأنیت قائلند، به دنبال یک تبلور و ایجاد یک تمدن چینی هستند؛ این دو برای ما مزیت ایجاد می‌کند. در این سفر، البته کار‌هایی که با چین داریم مال امروز، دیروز و این سفر نیست، از سالیان پیش بوده، اما شتاب گرفته. این را شما هم در سازمان همکاری شانگ‌های می‌توانید نمونه اش را ببینید، ایران از 10 تا 15 سال گذشته دنبال این بود که به عضویت این سازمان در بیاید، دو بار هم درخواست داد و رد شد که اخیراً یعنی آخرین بار سال گذشته درخواست داد، این کشور‌ها پذیرفتند که خود آن سازمان شانگ‌های که بسیار اهمیت دارد ی. ما به طور ویژه در یک سال گذشته به طور مشخص از اوایل امسال در حوزه‌های مختلفی، در حوزه‌های معدنی مثل فولاد، مس؛ وقتی می‌گویم این حوزه‌ها اعم از ماشین آلات مثل نورد یا صنایع فناوری مس تا تجهیزات معدنی مثل دام تراک و بحث‌های دیگر می‌شود. پس یک حوزه؛ حوزه معدنی بود، از چندین ماه قبل ما کار را شروع کرده بودیم، ما در حوزه مس پروژه‌های بسیار بزرگی را داریم جلو می‌بریم. داخل پرانتز اشاره کنم ما وقتی می‌گوییم معدن عقب مانده یعنی آن رشد را نداشته در چند محور این عقب ماندگی وجود دارد، یکی از این محور‌ها این است که ما در بخشی از مواد معدنی که زمینه داریم حرکت جدی نداشتیم، مثل موضوع مس که متأسفانه خیلی کمتر از ذخایرمان تولید می‌کنیم. یک پروژه بسیار بزرگی را که ظرفیت تولید را از 280 هزار تن به یک میلیون تن در شش سال آینده می‌رساند را یک پروژه‌ای تعریف شده، 15 میلیارد دلار ارزش این پروژه است. این پروژه ماشین آلات، دامپ‌تراک و شاول می‌خواهد که در بحث معدن به کار می‌رود. مذاکراتی را در همین که برای ما بسیار اهمیت دارد، چون اگر بتوانیم بحث مس را، آن ظرفیتی که اشاره کردم ایجاد کنیم تا یک میلیون تن؛ بیش از 12 میلیارد دلار برای ما درآمد صادراتی ایجاد خواهد کرد یعنی می‌تواند یک محور صادرات کشور باشد.

* ما در بحث معدن وقتی وارد می‌خواهیم شویم داریم در مورد خام فروشی صحبت می‌کنیم یا نه درباره صنایعش صحبت می‌کنیم؟

 ما خوشبختانه تقریباً خام فروشی نداریم؛ 600 میلیون تن ماده معدنی برداشت می‌کنیم، اما یک و هفت دهم درصدش را خام صادر می‌کنیم واقعاً ناچیز. یعنی سنگ و خاک، شمش فولاد را کسی خام حساب نمی‌کند یا مثلاً کاتد مس را کسی خام حساب (نمی کند). می‌توانیم بگوییم نیمه خام است، بله این حرف درست است، می‌توانیم بگوییم ما 7 تا 8 میلیارد دلار فولاد صادر می‌کنیم باید برویم به سمت ورق، آلیاژ‌ها که این کار را کردیم اخیراً، خبر دارید فولاد زنگ نزن برای اولین بار در کشور در چند ماه گذشته تولید شد که ان شاء الله ما سال آینده 70 درصد نیاز کشور را تأمین خواهیم کرد؛ ارزش آن پنج برابر قیمت ورق معمولی است.

* ما در متالوژی و مهندسی مواد پیشرفت‌های خوبی داشتیم و اتفاقاتی افتاده که اگر ما کمی از این ظرفیت استفاده کنیم دیگر نیاز نیست که ما شمش مس، آلومینیوم یا هر چیز دیگری صادر کنیم.

 پس ما در معدن خام فروشی یک و هفت دهم درصد از مواد معدنی خام صادر می‌شود و اتفاقاً ما کلی مواد خام وارد می‌کنیم ما خاک سرب و روی، آلومینا و بوکسیت وارد می‌کنیم؛ یعنی بیش از این که صادرات داشته باشیم واردات مواد خام داریم پس در خام فروشی می‌توانیم بگوییم وضعیت بسیار مناسبی داریم، اما بله شمش صادر می‌کنیم که نباید این کار را کنیم، باید تبدیل به ورقش کنیم نه ورق معمولی؛ ورق زنگ نزن و الکتریکی که، چون موضوع جلسه نیست خیلی به آن نمی‌پردازم. این کاری که با چین انجام می‌دهیم برنامه خودمان را تکمیل می‌کنیم که یکی از این برنامه ها؛ مس است، ابعاد پروژه بزرگ است، فولاد است، در مورد صنعت خودرو و تولید مشترک است. یک سرمایه گذاری‌هایی کشور چین در ایران داشته، شرکت‌هایی هستند که سهامش را چینی‌ها دارند، این را داریم تعمیق و گسترش می‌دهیم، اشاره شد در بحث موتور مذاکرات خوبی انجام شد، موافقتنامه و قرارداد‌هایی امضا شد، در حوزه لوکوموتیو و واگن‌های مترو هست و همه آن‌ها بحث ساخت داخل است. مثلاً یک تعداد لوکوموتیو امضا شد قراردادش که 20 تای اولش لوکوموتیو کامل می‌آید، اما دیگر از بعدی انتقال فناوری و ساخت داخل صورت می‌گیرد. البته ما در مورد لوکوموتیو ساخت داخل هم داریم یعنی ماهی دو عدد تولید می‌شود، اما این نیاز به افزایش ظرفیت است. در حوزه‌های معدنی، ریلی، خودرو و بخش‌های مختلفی مذاکره شد؛ مذاکرات را هم شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های چینی انجام دادند. ولی اتفاقی که در این سفر افتاد این بود که از چند ماه قبلش شرکت‌های ایرانی رفته بودند با شرکت‌های چینی مذاکره کرده بودند و تفاهمنامه‌هایی که امضا می‌شد البته 19 تفاهمنامه بین دولت‌ها امضا شد، آن در بخش رسمی، اما موافقتنامه ها، تفاهمنامه و قرارداد‌هایی بین شرکت‌های ایرانی و شرکت‌های چینی امضا شد که بنده هم حضور داشتم به عنوان این که حمایت و پشتوانه‌ای باشد.

* شرکت‌ها دولتی اند یا خصوصی؟
 

خصوصی، البته بودند شرکت‌هایی که بخشی از سهامش مال دولت است، ولی شرکت‌های خصوصی هم بودند که قرارداد را امضا کردند؛ بنابراین این سفر از این جهت که عملیاتی بود، آنجا هم آقای رئیسی؛ رئیس جمهور جلسه داشتند با شرکت‌های بزرگ چینی، خود من هم یک اجلاسی داشتیم، مثلاً یکی از این جلسات با حضور 40 شرکت ایرانی و صد شرکت چینی بودند و آن 40 شرکت ایرانی برگزار شد. باهم جلسات بی تو بی مذاکره انجام دادند و همان جا قراردادی امضا شد.

* این مدل تا حالا سابقه داشته؟

 بله، من خیلی از سفر‌هایی که می‌روم معمولاً، چون اتفاقی که باید در مبادلات بین المللی بیفتد، چند راهبرد داریم که فرصت شود اشاره می‌کنم، ​ یکی از آن‌ها این است که بین کسب و کار‌های ایرانی و کسب و کار‌های آن کشور خارجی باید ارتباط برقرار شود چرا؟ این پایدار است. ممکن است مثلاً دولت در ایران عوض شود، دولت در آن کشور عوض شود، این دولت‌ها باهم روابط شان تغییر کند ما اتفاقاً برای تعمیق روابط سیاسی و فرهنگی باید روابط اقتصادی را تعمیق و گسترش دهیم.

* بخش خصوصی هم ببرید.

 بله، مثلاً در یک سفری که اوایل امسال به بلاروس داشتم، چندین شرکت ایرانی آن جا رفتم و اتفاقاً یک شرکت ایرانی آن جا در سفری که ما داشتیم سرمایه گذاری خودش را در آن کشور آغاز کرد و این سرمایه گذاری در مورد تجهیزاتی بود که مواد اولیه و قطعاتش در ایران ساخته می‌شود و آن جا مونتاژ می‌شود یعنی این تغییر رویکرد ماست به عنوان یک کشور مونتاژ کننده که از قبل شناخته می‌شدیم برویم به سمت کشوری که محصولات پیچیده و به نوعی مهم تولید می‌کند و کشور دیگر مونتاژ کننده محصولات ما هستند.

*درباره تجهیزات معدنی که قرار است از چین کمک بگیریم برای استخراج معدن و بالا بردن ظرفیت حوزه معدن، ما تولیدات خوبی هم در حوزه تجهیزات و ماشین آلات معدنی داریم. احیاناً این توافقات که مانع آن استفاده از تجهیزات ایرانی بود؟

 نه، من یک خبر خوب بدهم؛ تولید ماشین آلات معدنی و راه سازی امسال نسبت به سال گذشته 100 درصد رشد داشته؛ یکی از این بنگاه‌های بارز «هپکو» است که همیشه درباره اش شنیدیم یک بنگاهی بود که مشکل داشت، امسال سه برابر سال گذشته تولید داشته یعنی ما در این مبادلاتی که با کشور‌های مختلف داریم، تأکید اصلی این است که ما وارد کننده نباشیم. صادرات و تجارت خارجی به چند لحاظ اهمیت دارد. خوشبختانه ما امسال برنامه ریزی کرده بودیم که 50 میلیارد دلار صادرات داشته باشیم؛ الآن این اطلاعات نشان می‌دهد که این از 50 میلیارد دلار بیشتر خواهد شد. سال گذشته هم 45 میلیارد دلار پیش بینی شده بود که به 48 میلیارد دلار رسید. صادرات ما امسال نسبت به سال گذشته 17 و هفت دهم درصد افزایش به لحاظ مبلغ دلاری دارد، در حالی که واردات مان به لحاظ ارزی وزنی هفت درصد کاهش داشته، به لحاظ مبلغی 16 و 9 دهم درصد افزایش داشته، یعنی رشد صادرات ما بیش از رشد واردات بوده و تازه در واردات ما به لحاظ وزنی کاهش وزن هم داشتیم. یعنی کالا‌هایی وارد کردیم که به عبارتی گران‌تر بوده از قیمت‌های جانبی یا کالا‌های مهم تری بوده. نکته مهم این جاست که در این مبادلات بین المللی تمرکز ما بر ماشین آلات و سرمایه گذاری بوده.

* یعنی خودکفاتر شدیم؟

نکته مهم اینجاست. یعنی واردات کالا‌های مصرفی منهای هشت درصد کاهش داشته، واردات کالا‌های سرمایه‌ای که می‌شود ماشین آلات؛ 51 درصد رشد داشته، واردات مواد اولیه 16 درصد.

* منظور از صادرات هم که اینجا صادرات نفت نیست؟

نه، ​ این غیرنفتی است. ما اگر با نفت بخواهیم حساب کنیم؛ تراز تجاری کشور با نفت و فراورده‌های نفتی؛ 30 میلیارد دلار مثبت است یعنی مجموع صادرات رسمی ما از مجموع واردات رسمی ما؛ 30 میلیارد دلار بیشتر است که البته یک بخشی قاچاق وارد کشور می‌شود که این تراز مثبت را به نوعی کاهش بدهد، اما نکته مهمتر این است که این بخش واردات هم که رشد داشته، اما کمتر از صادرات عمدتاً در بخش تولید مواد اولیه بیشتر وارد شده، ماشین آلات بیشتر وارد شده، ماشین آلات وارد شدن یعنی سرمایه گذاری و امید به آینده.

 خبر‌ها را احتمالاً شنیده باشید ما در شش ماه اول امسال بخش صنعت چهار و 9 دهم درصد رشد داشت. سرمایه گذاری در ماشین آلات 15 درصد رشد داشت که در هشت سال گذشته بی سابقه بوده. این آمار باهم می‌خواند. یک آماری را بانک مرکزی محاسبه کرده که در شش ماه اول امسال سرمایه گذاری 15 درصد رشد داشته، یک آماری را گمرک اعلام می‌کند که ماشین آلات و تجهیزات؛ کالای سرمایه‌ای 50 درصد رشد واردات داشتیم

* یعنی هم رشد اقتصادی سال آینده به نظر می‌رسد بیشتر خواهد شد و هم اشتغال و تولید و خودکفایی.

 سال‌های آینده. آمار اشتغال را در پاییز امسال سه بخش می‌شود؛ یک بخش اش این است، یک دسته بندی می‌گویند کشاورزی، خدمات و صنعت، اشتغال بخش صنعت آماری که مرکز آمار داده همه صنایع؛ پتروشیمی، فولاد، خودرو، نساجی؛ همه باهم، بیش از هشت میلیون و 300 هزار نفر ما شاغل داشتیم در بخش صنعت که این در سال‌های گذشته بی نظیر است، یعنی این عدد و ارقام که می‌گویم تولید رشد دارد، سرمایه گذاری رشد دارد، آمار اشتغال، صادرات. وقتی ما صادرات را افزایش می‌دهیم یعنی تولید می‌کنیم. خوشبختانه آمار کلان یک هم گرایی و یک جهت مثبت را دارند نشان می‌دهند.

* حالا، چون می‌گویید بی نظیر بوده یعنی مثلاً یک سال پیش یا دو سال پیش چقدر بوده؟

 برای اولین بار است که اشتغال در بخش صنعت گفتم سه بخش کشاورزی، خدمات، صنعت؛ هشت میلیون و 300 هزار نفر شده که این رکورد سال‌های گذشته است. یکی از نکاتی که خیلی برای ما اهمیت دارد، افزایش تجارت با کشور‌های همسایه است. من چند عدد عرض کنم؛ ما مثلاً در حوزه عراق 23 درصد رشد صادرات داریم، این‌ها 10 ماهه است؛ این 10 ماه اول امسال نسبت به 10 ماه سال قبل، ترکیه 46 درصد ما رشد صادرات داریم. در مورد افغانستان منفی بوده؛ منهای 13 درصد، پاکستان 13 درصد رشد داریم. عمان 63 درصد رشد داریم. عمان پارسال یعنی 1400 نسبت به 99، هفتاد درصد رشد داشتیم، امسال نسبت به سال قبل که رشد داشته دوباره 63 درصد رشد داریم. روسیه 23 درصد، آذربایجان 26 درصد ما رشد صادرات داریم. امسال بیش از 20 درصد ما رشد صادرات به آفریقا داریم، کشور‌های اوراسیا همین طور. این‌ها نشان دهنده حرکت کشور در بخش صادرات است.

* در واقع همان باز منتج می‌شود به اشتغال دیگر؟

 هدف و نکته سوم؛ این است که ما نه فقط برای این که بتوانیم واردات را تأمین کنیم، نه فقط برای این که بتوانیم قدرت بدست بیاوریم بلکه به این خاطر سوم که بتوانیم برای تولیدکنندگان ایرانی یک بازاری فراهم کنیم این‌ها تولید کنند، وقتی تولید کنند اشتغال ایجاد می‌شود، وقتی اشتغال ایجاد شد، تقاضا ایجاد می‌شود و آن تقاضا تولید را تقویت می‌کند، پس این جا صادرات یک اهمیت سومی برای شرایط خاص کشور ما دارد که بتواند ما را از این دامی که در آن افتادیم و 10 سال تقریباً راکد بودیم خارج شویم.

*باز همه این‌ها در شرایطی اتفاق افتاده که همچنان ما تحریم هستیم، تحریم‌ها کمتر نشده، بیشتر شده، همچنان محدودیت‌های تبادل مالی بین بانک‌ها برقرار است، بین ایران و کشور‌های دیگر؛ در این شرایط.

 بله، البته این شرایط را ما الآن بهبود دادیم. ما یک صندوق ضمانت صادرات داریم که در این یک سال با 12 کشور قرارداد بسته که این می‌تواند تا یک حدی آن نقش LC یا اعتماد اسنادی را جبران کند. بین بانک‌های ایرانی و روسی اخیراً رابطه مالی برقرار شد و LC هم اتفاق افتاد. در بحث صادرات و تجارت خارجی چند اصل داریم؛ یکی بحث انتقال پول است که ما این را با تهاتر و روش‌های مختلفی که انجام شده تقریباً شکست دادیم تحریم‌ها را یعنی الآن ما هر کالایی که بخواهیم وارد می‌کنیم و هر کالایی که بازارش را بتوانیم به دست بیاوریم صادر می‌کنیم. تحریم‌ها در کوتاه مدت فشار می‌آورند کشور را دچار مضیقه می‌کنند، اما خود اتکایی و توجه به درون را در ما تقویت می‌کنند و این الحمدلله این اتفاق دارد می‌افتد.

جریان صادرات که اشاره کردم از سال گذشته رشد داشت، امسال هم تقویت می‌شود با اقداماتی که انجام می‌شود، این اقداماتی که انجام شده، ولی نتایجش را سال آینده و سال‌های بعد خواهیم دید. یکی از این‌ها بحث اتحادیه اوراسیا است. ما در یک سال گذشته بیش از 10 تا 12 بار مذاکره کردیم و الآن به مراحل نهایی رسیده.    مذاکرات ما نهایی شد برای هفت هزار کالا، سود بازرگانی می‌شود صفر، یعنی ما می‌توانیم خیلی مزیت در بازار این کشور‌ها داشته باشیم. این مذاکرات تقریباً نهایی شد و به مرحله دولت‌ها و مجالس رسیده است.

* در چند قلم گفتید؟

 هفت هزار قلم کالا. الآن 700 تاست، تخفیف به ما می‌دهند وقتی ما صادر می‌کنیم به روسیه، مثلاً ما در ارمنستان ما 52 درصد رشد صادرات داریم الآن برای 700 قلم کالا فقط به ما تخفیف می‌دهند تا به حال، در قزاقستان دو درصد رشد صادرات داشتیم، در روسیه 23 درصد رشد صادرات داشتیم. پیش بینی کنید که آن 700 قلم کالا که به ما تخفیف می‌دهند بشود هفت هزار کالا و سود هم صفر شود، البته آن‌ها هم به ما واردات خواهند کرد و دوطرفه خواهد بود.

* معنی این حرف‌ها را بهتر از مردم عادی، تجار و بازرگانان لمس می‌کنند.

یعنی این حرف‌ها برای عموم مردم عزیز و سربلند ایران این است که ما در یک سال و نیم گذشته صادرات مان رشد خوبی داشته، این یعنی اشتغال برای کشور، واردات مان کمتر از صادرات رشد کرده، اما چیزی که وارد کردیم بیشتر مواد اولیه و ماشین آلات بوده؛ این یعنی تولید برای کشور و در ادامه ارتباطات بانکی، آن صندوق ضمانت صادرات، این بحث‌های موافقتنامه‌های بین المللی، عضویت در سازمان همکاری شانگهای، عضویت در اتحادیه اوراسیا؛ این‌ها درآمد‌هایی است که دیگر از سال آینده محقق می‌شود و صادرات کشور را جهش می‌دهد.

* منظور از این که گفتم معنی این حرف‌ها را بازرگانان بیشتر می‌فهمند، آن‌ها خیلی الآن خوشحال می‌شوند یعنی به وضوح می‌دانند که می‌توانند در یک سال آینده در چه حوزه‌هایی فعال‌تر شوند، توسعه دهند و رقبای سابق را نخواهند داشت.

نکته مهم این جاست که هیأت‌های تجاری زیادی دارند به ایران می‌آیند. از اول سال تا الآن 60 هیأت از آفریقا آمدند به ایران، فقط از آفریقا و حالا یک سفری خودم در یکی دو ماه آینده به آفریقا خواهم داشت به چند کشور برای صادرات، آفریقا خیلی برای ما مزیت دارد. باید کشور‌هایی را برویم کار کنیم که بکر هستند یعنی هم با کشوری مثل روسیه که به لحاظ فناوری بالاست، هم در بلاروس که به لحاظ فناوری بالاست و هم کشور‌هایی مثل کشور‌های آفریقایی.

مجری: خبر‌های خوبتان تمام شد؟
فاطمی امین: نه، هنوز خبر‌های خوب داریم. یکی از کار‌های دیگر که مهم است؛ بحث رایزن‌های بازرگانی است، ما قبل از این دولت در پنج کشور رایزن داشتیم، الآن شده 18 کشور، این‌ها زیرساخت‌ها هستند.

* وقتی رایزن زیاد می‌شود مردم سابقه‌های منفی از این چیز‌ها در ذهنشان هست.

 رایزن اقتصادی ما مثلاً در پکن، رایزن اقتصاد بازرگانی ما در روسیه، هند، بلاروس، پاکستان و کشور‌های آفریقایی کارش چیست؟ این نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت است در آن کشور مستقر می‌شود که چه کار کند؟ کار تجار ایرانی را راه بیندازد. اگر یک تاجر ایرانی رفته آن جا دچار مشکل شده، کارش را پیگیری کنند. علاوه بر این‌ها ما 18 مرکز تجاری را در خارج از کشور فعال کردیم در یک سال و نیم و دارد به 30 می‌رسد؛ این یعنی چه؟ مرکز تجاری دیگر خود یک کسب و کار و شرکت است.

* برویم سراغ شناسه کالا؟ که موضوع مهمی است

 ما چرا رفتیم دنبال این کار؟ ما با دو معضل مواجه هستیم؛ یکی کالا‌های تقلبی، یکی کالا‌های قاچاق. در مورد قطعات خودرو که مطرح شد؛ بیش از 300 میلیون قطعه کد رهگیری دارند. در مورد لوازم خانگی؛ 18 میلیون لوازم خانگی کد رهگیری دارند؛ این یعنی چه؟ مثلاً در همین قطعات یدکی ما مواجه شدیم با یک واحدی در اراک که می‌آمد کمک فنر‌های دست دوم را مرتب می‌کرد، رنگ می‌زد و بسته بندی شکیل می‌فروخت. با جان مردم دارد بازی می‌شود، کالای تقلبی است. یا کالای قاچاق، در مورد دخانیات، لوازم خانگی و بحث‌های مختلفی که وجود دارد. حالا کد رهگیری چکار می‌کند؟ اصالت آن کالا را مشخص می‌کند. این کار را ما سه مرحله برایش پیش بینی کردیم، مرحله اول این بود که با تولید کنندگان تعاملاتش شروع شد، این کار از آن کار‌هایی است که از اول سال جاری، البته سال قبل هم بود، ولی از اول امسال به طور جدی‌تر و کامل‌تر برای گروه‌های مختلف کالا عمدتاً البته دخانیات، لوازم خانگی و قطعات یدکی در مرحله اول و بعد سایر محصولاتی که با بحث قاچاقشان عموماً مسأله داریم، کار را شروع کردیم.

*بحث این است که چرا هنوز به سرانجام نرسیده؟

 گام دوم این است که ما بیاییم با اصناف مذاکره کنیم، چون بالأخره باید این کالا‌ها فروخته شود. این کار از اوایل تابستان آغاز شد با بخش‌های مختلف، به هر حال تعداد اصنافی زیاد هستند و خوشبختانه جای تشکر هم دارد، اصناف در این قضیه با ما خیلی همکاری کردند. کار سوم این است که ما یک سامانه شفاف فروشگاهی راه اندازی کردیم برای تعدادی فروشگاه، این به طور آزمایشی اجرایی شده، این دیگر وقتی شما آن کالا را می‌خرید بارکد آن را هم در واقع برداشت می‌کند و این را باطل می‌کند و کار کاملاً الکترونیکی می‌شود.

مجری: این کی به نتیجه می‌رسد؟
فاطمی امین: از اوایل مهر و آبان آغاز کردیم با یک سری فروشگاه‌ها کار جلو رفته، دیروز هم ابلاغیه نهایی این توسط معاون اول رئیس جمهور؛ آقای مخبر ابلاغ شد ..

* کی فکر می‌کنید به سرانجام برسد؟

 این یک زمان چهار تا پنج ماهه می‌خواهد.

مجری: در چند ثانیه می‌توانید بگویید که تا الآن آیا اجرای طرح شناسه تأثیر ملموسی بر کاهش قاچاق داشته؟ چند درصد است؟
فاطمی امین: بله، قطعه سازان در صنعت خودرو درصدش را الآن محاسبه و حضور ذهن ندارم، ولی مکرر قطعه سازانی را داشتیم که می‌گفتند این کار شما باعث شد که فروش ما افزایش پیدا کند.