جنگ برقی فورد و جنرال موتورز

به گزارش صنعت ماشین، ویلیام کارپو دورانت، بنیان‌گذار جنرال موتورز، در سال ۱۹۰۹ پیشنهاد خرید شرکت فورد به مبلغ ۸ میلیون دلار را داد. هنری فورد به این پیشرفت پشت پا زد و راه را برای شدیدترین و چند بعدی‌ترین رقابت‌ها در تاریخ شرکت‌ها باز کرد. آیا کنترل تولید انبوه توسط فورد با شعار «یک اندازه برای همه» در سال ۱۹۰۸، ایده آلفرد اسلوان نابغه بازاریابی جنرال موتورز را که قول «اتومبیلی برای تمام بودجه‌ها و هدف‌ها» در دهه ۱۹۲۰ داده بود، مغلوب کرد؟ کدام‌یک بهترین موتور V۸ دیترویت است: flat head شرکت فورد یا small block از شورولت؟ آیا ظاهر فورد تاندربرد Ford Thunderbird بر کوروت Corvette در دهه ۱۹۵۰ پیشی گرفت؟ آیا شورولت کامارو یک دهه بعد موستانگ را شکست داد؟

حتی با وجود اینکه عاشقان اتومبیل پس از سال‌ها همچنان به بحث‌های خود ادامه می‌دهند، مسابقه جدیدی میان دو خودروساز نیرومند آمریکایی در جریان است که ممکن است مهم‌ترین مسابقه قرن اخیر باشد. این مسابقه‌ای است برای برقی کردن ناوگان شرکت‌ها، به ویژه پیکاپ‌ها که بزرگ‌ترین منبع سودآوری برای هر دو شرکت هستند. جنرال موتورز اعلام کرده است که تا سال ۲۰۲۵ چهار کارخانه باتری‌سازی به همراه شریک خود  LG Chem‌ که شرکت باتری‌ساز کره‌ای است، تاسیس خواهد کرد. در ۲۷ سپتامبر نیز فورد و شریک باتری‌سازی‌اش SK Innovation‌ که آن هم شرکتی کره‌ای است، برنامه خود را برای سرمایه‌گذاری ۱۱ میلیارد دلاری در سه کارخانه باتری‌سازی و یک کارخانه مونتاژ برای پیکاپ‌های برقی سری F اعلام کردند.

فورد معتقد است که تا سال ۲۰۳۰ چهل درصد از فروش این شرکت به خودروهای برقی اختصاص خواهد داشت. این تاریخ، پنج سال بعد از ضرب‌الاجلی است که جو بایدن برای برقی شدن نیمی از خودروهای جدید در آمریکا اعلام کرده است. جنرال موتورز قصد دارد تمامی خودروهای تولیدی خود را تا سال ۲۰۳۵ برقی کند. نتیجه نهایی این رقابت تعیین خواهد کرد که کدام‌یک از غول‌های دیترویت دست بالا را در بازار وسایل نقلیه برقی و رانندگی خودکار خواهند داشت. از سوی دیگر این موضوع به شکل دادن آینده اتومبیل‌رانی و انتشار دی اکسید کربن در کشوری که مخترع خودروهای پرمصرف و فرهنگ خودروست کمک خواهد کرد.

دیترویتی‌ها پس از شروع آهسته در مقایسه با رقبای اروپایی و ژاپنی چون فولکس واگن و نیسان، برنامه‌های خود را برای خودروهای برقی فعال‌تر کرده‌اند. سرمایه‌گذاری جدید توسط فورد و SK Innovation که ۷ میلیارد دلار آن از سوی خودروساز آمریکایی تامین می‌شود، بخشی از تعهدی است که این شرکت در ماه مه برای هزینه کردن ۳۰ میلیارد دلار روی برقی‌سازی تا سال ۲۰۲۵ داده بود. این مبلغ از هدف‌گذاری ۲۷ میلیارد دلاری جنرال موتورز برای آن تاریخ بالاتر است. این در حالی است که طولی نکشید جنرال موتورز نیز در ماه ژوئن با افزایش هدفش به ۳۵ میلیارد دلار، به اقدام فورد پاسخ داد.

دلیل این جهش ناگهانی در اهداف در واقع کاهش فروش در بازار داخلی برای هر دوی این شرکت‌ها بوده است. در سال ۲۰۲۰ حدود ۶۵ درصد از درآمد شرکت فورد و بیش از ۸۰ درصد از درآمد جنرال موتورز به همراه بیشتر سود این شرکت‌ها از سمت خریداران داخلی بوده است. با این حال هرچند آمریکا بر هر دوی این شرکت‌ها مسلط است، آنها دیگر بر آمریکا مسلط نیستند. غرور فورد و جنرال موتورز که حاصل سال‌ها موفقیت بدون زحمت بوده است، حالا در مقابل وسایل نقلیه‌ای کوچک‌تر، ارزان‌تر و بهتر تولید شده شرکت‌های خارجی کم آورده است. بازار ۳۰ درصدی حال حاضر فورد و جنرال موتورز سایه‌ای از بازار ۵۰ درصدی است که ۲۰ سال پیش بر آن فرمانروایی می‌کردند.

جنرال موتورز برای خروج از این روال نادرست سریع‌تر عمل کرد. از قضا تا حدی هم آن را بدهکار تلاش‌های فورد در ۲۰ سال پیش است. بیل فورد، رئیس شرکت، آلن مولالی از شرکت هواپیماسازی بوئینگ را برای زنده کردن شرکت استخدام کرد. برنامه مولالی شامل یک خط اعتباری ۲۴ میلیارد دلاری بود. زمانی که بحران مالی در سال ۲۰۰۸ رخ داد، این برنامه فورد را از حمایت ورشکستگی و یک وثیقه دولتی که برای جنرال موتورز و کرایسلر اتفاق افتاد، نجات داد. این اتفاق از آن سو البته سبب اجتناب فورد از تغییرات بنیادینی شد که جنرال موتورز مجبور به انجام آن شده بود.

نه مارک فیلدز که به عنوان مدیرعامل جای مولالی را گرفت و نه جیم هکت که در سال ۲۰۱۷ جایگزین او شد، برای ایجاد تغییرات کاری انجام ندادند. خودروهای جدید فورد ناامیدکننده بودند و شرکت اشتباهاتی چون رونمایی از خودروی سرهم‌بندی شده‌ای به نام Explorer SUV را انجام داد. اگر هکت به راستی تفکرات عمیقی نسبت به آینده داشت، در معرفی آن به سرمایه‌گذاران ناتوان بود.

در مقابل، مری بارا که در سال ۲۰۱۴ سکان هدایت جنرال موتورز را به دست گرفت، این شرکت را با تمرکز دقیق بر سود اداره کرد. بارا با هدف قطع کردن بخش‌های دارای عملکرد ضعیف از شرکت، جنرال موتورز را از روسیه و هند خارج کرد و اوپل را به گروه PSA فروخت. این اقدامات به جنرال موتورز توانایی داد تا سمت و سوی آینده خود را به سرمایه‌گذاران نشان دهد. قیمت سهام این شرکت در ۱۰ سال گذشته نسبت به فورد روند بسیار بهتری داشته است.

جیم فارلی، رئیس جدید فورد که در طول یک‌سال گذشته به این سمت منصوب شده، اولویت‌های جدیدی را اعلام کرده است. اعتبار او در حوزه خودرو غیرقابل انکار است. فارلی با افتخار ماکت‌های خودروی خود را در توییتر به نمایش می‌گذارد. عشق او به سرعت و توجهش به جزئیات در طرح‌های برقی‌سازی فورد نمایان است.

این شرکت با برنامه اخیر خودروهای برقی خود گوی سبقت را از جنرال موتورز ربوده است. جنرال موتورز می‌گوید تا سال ۲۰۲۵ سی مدل خودروی برقی خواهد داشت، ولی تنها خودرویی که در حال حاضر در جاده‌ها دارد شورولت بولت است؛ یک هاچ‌بک کوچک در بازاری که به‌شدت خواهان پیکاپ‌ها و شاسی بلندهاست. در فورد اما خودروی برقی موستانگ Mach-E یک برند رو به احتضار را دوباره زنده کرده است. در حالی‌که Chevy Silverado ممکن است تا سال ۲۰۲۴ به نمایشگا‌ه‌ها نرسد، F-۱۵۰ Lightning شرکت فورد از حالا قابل سفارش است و می‌تواند تا سال آینده به مرحله فروش برسد. فارلی با برقی‌سازی ون ترانزیت مشهور این شرکت از قدرت فورد در وسایل نقلیه تجاری نیز بهره برده است. فورد انتظار دارد درآمدهای حاصل از بخش خودروهای تجاری‌اش از ۲۷ میلیارد دلار سال ۲۰۲۰ به ۴۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ افزایش پیدا کند. این شرکت سهمی فاش نشده ولی نسبتا بزرگ در ریویان، یک استارت‌آپ خودروهای برقی دارد که برای عرضه اولیه سهامش آماده می‌شود و می‌توان آن را حدود ۸۰‌میلیارد دلار قیمت‌گذاری کرد.

اما جنرال موتورز هم آرام ننشسته است. در ژانویه واحد جدیدی به نام BrightDrop را به خودروهای برقی تحویل کالا اختصاص داد. این شرکت علاوه بر تکنولوژی‌های پایه، در ساخت باتری‌های خانگی نیز برتری دارد که مسیری مطمئن برای کاهش هزینه‌های پرهزینه‌ترین عنصر در خودروهای برقی محسوب می‌شود. باتری‌های اولتیوم این شرکت با سیستم بی‌سیم که هزینه و وزن را کاهش می‌دهد، می‌تواند برای وسیله نقلیه‌ای با برد ۴۵۰ مایل‌(۷۲۴ کیلومتر) ساخته شود. این عدد ۵۰ مایل بیشتر از طولانی‌ترین برد ماشین‌های تسلا دیگر خودروساز آمریکایی است.

اگر مسابقه برقی مسابقه‌ای تنگاتنگ باشد، رقابت پیمودن فاصله بیشتر در خودروهای خودران، سخت‌تر است. هر دوی شرکت‌ها درباره میزان پیشرفت‌شان در قسمت خودروهای خودران بسیار رازنگه‌دار هستند. به نظر می‌رسد کروز ‌که بیشتر آن در اختیار جنرال موتورز است، از آرگو ‌که در مالکیت مشترک فورد و فولکس واگن قرار دارد، جلوتر است. کروز حمایت سافت‌بانک ژاپن و یک دوره تامین مالی به ارزش بیش از ۳۰ میلیارد دلار را به دست آورده است. ولی تاکسی‌های روباتیک این شرکت که قرار است تا سال ۲۰۲۳ به جاده‌ها بیایند، چهار سال از برنامه عقب هستند. آرگو با وجود ارزش‌گذاری ۷ میلیارد دلاری‌اش آزمایش خودروهای خودران خود را آغاز کرده و در نظر دارد سال آینده آن را به بازار عرضه کند. بنابراین به نظر نمی‌رسد رقابت میان این رقبای قدیمی کاهش یافته باشد.

اما رقابت میان دو غول خودرویی آمریکا بر سر محصولات برقی و خودران در حالی است که بخش اعظم جهان خودرو درگیر این ماجرا شده است. در این بین، خودروهای برقی تنها کمی بیشتر از یک درصد از کل خودروهای جاده‌ای ایالات‌متحده آمریکا را تشکیل می‌دهند، اما با تعهد دولت بایدن به کاهش انتشار کربن تا سال ۲۰۵۰، بازار خودروهای برقی رونق زیادی خواهد گرفت.

دولت بایدن بودجه‌ای ۲تریلیون دلاری برای زیرساخت خودروهای برقی در کشور اختصاص داده است و بسیاری از غول‌های بزرگ خودروسازی سرمایه‌گذاری وسیعی برای گسترش خودروهای برقی خود در نظر گرفته‌اند. در حوزه خودروهای خودران نیز سرمایه‌گذاری‌های عظیمی صورت گرفته و غول‌های خودروسازی آینده خود را ابتدا در مدل‌های برقی و سپس خودران می‌بینند.

در حال حاضر چین علاوه بر آنکه بزرگ‌ترین بازار و تولیدکننده خودروهای برقی است، بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید باتری از نوع لیتیوم-آیون را در اختیار دارد. بر اساس «اطلاعات بهینه‌کاوی معدنی» آمریکا فقط ۴ کارخانه تولید باتری دارد، در حالی که تعداد کارخانه‌های باتری‌سازی در چین ۹۳ کارخانه است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ تعداد گیگافکتوری‌های چین به ۱۴۰ عدد می‌رسد در حالی که آمریکا فقط به ۱۰ کارخانه خواهد رسید. در لایحه پیشنهادی دولت آمریکا به سنا، تقاضا شده برای تشویق ساخت کارخانه‌های ساخت و مونتاژ باتری، به جای هفت هزار و ۵۰۰ دلار معافیت مالیاتی برای خودروهای الکتریکی، ۱۲هزار و ۵۰۰ دلار در نظر گرفته شود؛ با این شرط که این معافیت فقط به خودروهای تولید داخل تعلق بگیرد.