خودروسازی جهان درتعلیق

 این نگرانی‌ها در پی ابهامات درباره مدت و گستره جنگ تعرفه‌‌‌ای جهانی دونالد ترامپ ایجاد شده است. بر اساس گزارشی از فایننشال‌‌‌تایمز، تنها دو روز پس از اینکه رئیس‌‌‌جمهور آمریکا یک دستور اجرایی برای اعمال تعرفه‌‌‌های ۲۵‌درصدی بر تمامی واردات از کانادا و مکزیک و همچنین تعرفه‌‌‌های ۱۰ درصدی بر کالاهای وارداتی از چین صادر کرد، ترامپ پس از یک گفت‌‌‌وگوی «کاملا دوستانه» با رئیس‌‌‌جمهور مکزیک، کلودیا شینباوم، تعرفه‌‌‌های واردات از مکزیک را به مدت یک ماه متوقف کرد. 

همچنین کمی بعد، جاستین ترودو، نخست‌‌‌وزیر کانادا نیز در آخرین لحظات با آمریکا به توافقی برای توقف ۳۰ روزه تعرفه‌‌‌ها دست یافت. خودروسازان در مورد ایجاد تغییرات راهبردی بااهمیت و پرهزینه در روال کاری خود تا زمان شفاف‌‌‌تر شدن جهت‌گیری بلندمدت سیاست‌‌‌های تجاری و انرژی ایالات متحده، محتاط هستند و این شرایط در عمل خودروسازی جهان را در حالت بلاتکلیفی قرار داده است.  مایکل لوه‌‌‌شلر، مدیرعامل پولستار، سازنده خودروهای برقی که زیرمجموعه جیلی چین است، در مصاحبه اخیر خود هشدار داد: «نشان دادن واکنش بیش از حد ممکن است در شرایط فعلی خطرناک باشد.»

بدترین سناریو چیست؟

برخی مدیران ارشد صنعت خودرو با توجه به تجربه دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، احتمال وقوع یک جنگ تجاری تمام‌عیار در مورد تعرفه‌‌‌ها را خیلی بالا نمی‌دانند. آنها اشاره می‌کنند که رئیس‌‌‌جمهور آمریکا در گذشته هم تهدید به اعمال تعرفه‌‌‌های بیشتر علیه شرکای تجاری خود کرده بود، اما در نهایت این تهدیدها را عملی نکرد. کارشناسان زنجیره تامین معتقدند که در بدترین سناریو، اعمال همزمان تعرفه‌‌‌های آمریکا و اقدامات تلافی‌‌‌جویانه می‌تواند باعث ورشکستگی زنجیره‌‌‌ای در میان تامین‌‌‌کنندگان ضعیف‌‌‌تر قطعات خودرو شود.  اما باید توجه کرد که امروزه زنجیره تامین جهانی خودرو آنقدر پیچیده و به هم پیوسته است که یک قطعه ساخته‌‌‌شده در مکزیک ممکن است در ابتدا به یک کارخانه آمریکایی فرستاده شود، سپس برای مونتاژ نهایی به مکزیک بازگردد و بعد مجددا به بازار آمریکا فروخته شود. این شرایط ممکن است به سناریویی منجر شود که در آن تعرفه‌‌‌ها به‌‌‌ صورت پی‌‌‌درپی اعمال شوند. 

یان هنری، متخصص تولید خودرو و مدیر مشاوره اوتو انلیسیس، در این باره می‌‌‌گوید: «پیچیدگی این فرآیند تقریبا به‌‌‌اندازه میزان تعرفه‌‌‌ها، و شاید حتی بیشتر، مشکل‌‌‌آفرین است؛ چرا که الزامات مربوط به حسابداری، مستندسازی و تطابق با مقررات بسیار گسترده و زمان‌برهستند.» هنری در این باره هشدار می‌دهد که اگر جنگ تعرفه‌‌‌ای ادامه یابد و خودروسازان نتوانند حمایت مالی کافی برای حفظ تامین‌‌‌کنندگان خود ارائه دهند، اختلال در زنجیره تامین می‌تواند حتی از دوران همه‌گیری کووید-۱۹ نیز بدتر شود. 

میکائیل برات، مدیرعامل شرکت سوئدی اوتولیو، تولیدکننده کمربند ایمنی و کیسه هوا، اعلام کرده است که در صورت اعمال تعرفه‌‌‌های بیشتر علیه مکزیک، مذاکرات برای انتقال این هزینه‌‌‌ها به مشتریان فورا آغاز خواهد شد. او در جلسه اخیر ارائه گزارش درآمدی شرکت گفت: «هیچ دلیلی وجود ندارد که ما این هزینه‌‌‌ها را متحمل شویم. در نهایت، این امر منجر به افزایش قیمت خودروهایی می‌شود که در آمریکا به فروش می‌‌‌رسند.»

آسیب‌پذیرترین‌ها کدامند؟

بر اساس گزارش فایننشال‌‌‌تایمز، سه خودروساز سنتی معروف به «سه بزرگ» که از زمان امضای توافق‌نامه نفتا در سال ۱۹۹۴ حضور خود را در سراسر قاره گسترش داده‌‌‌اند، بیشترین آسیب‌‌‌پذیری را در برابر کاهش سود دارند. تحلیلگران می‌‌‌گویند جنرال موتورز بیشترین چالش را دارد و استلانتیس، مالک کرایسلر، نیز وضعیت چندان بهتری ندارد. فورد اما بین این سه شرکت با کمترین چالش مواجه است، زیرا کمترین سهم از واردات خودرو از خارج از آمریکا را دارد. 

جنرال موتورز مدل پرفروش و بحث‌‌‌برانگیز خود، شورولت سیلورادو، را در کارخانه‌‌‌هایش در سیلائو مکزیک و اوشاوا کانادا تولید می‌کند، که این مساله میزان آسیب‌‌‌پذیری آن را افزایش می‌دهد. جیمز پیکاریلو، تحلیلگر بانک بی‌‌‌ان‌‌‌پی پاریبا، می‌گوید این خودروساز احتمالا می‌تواند تولید حدود ۳۰۰‌هزار دستگاه از ۳۵۰‌هزار دستگاه وانت پیکاپ را که در حال حاضر وارد می‌کند، به آمریکا منتقل کند. با این ‌‌‌حال، انجام این جابه‌‌‌جایی بین ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌‌‌کشد، چرا که شرکت باید محموله‌های تامین‌‌‌کنندگان را ساماندهی مجدد کرده و کارگران جدیدی استخدام کند. 

به گفته او، این تغییرات حدود یک میلیارد دلار به هزینه‌‌‌های نیروی کار اضافه می‌کند، چرا که دستمزد کارگران در آمریکا به مراتب بیشتر از مکزیک است. سود عملیاتی جنرال موتورز نیز ۷‌درصد کاهش می‌‌‌یابد، اما این رقم در مقایسه با کاهش احتمالی ۵۰ درصدی سود که ممکن است در اثر اعمال تعرفه‌‌‌های ۲۵درصدی ایجاد شود، گزینه مطلوب‌‌‌تری به نظر می‌‌‌رسد. پیکاریلو معتقد است که «در حال حاضر، یک میلیارد دلار هزینه اضافی به عنوان سناریویی قابل مدیریت به نظر می‌‌‌رسد.» وی همچنین افزود: «سرمایه‌‌‌گذاران و تحلیلگران بر این باور هستند که اعمال هرگونه تعرفه بر کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک در نهایت از طریق مذاکرات تعدیل خواهد شد، زیرا در غیر این صورت ارقام به حدی بزرگ می‌‌‌شوند که صنعت نتواند به طور موثر به فعالیت خود ادامه دهد.»

وضعیت آلمانی‌ها چگونه است؟

حتی پیش از اعمال تعرفه بر اتحادیه اروپا، خودروسازان اروپایی با خطرات جدی مواجه بودند. فولکس‌‌‌واگن در بدترین موقعیت قرار دارد، چرا که ۴۵‌درصد از فروش خود را در ایالات متحده از طریق خودروهای تولید شده در مکزیک و کانادا تامین می‌کند، هرچند بازار آمریکا سهم کوچکی از کل درآمد این گروه را تشکیل می‌دهد. با توجه به اینکه تمامی خودروهای برندهای لوکس آئودی و پورشه که در ایالات‌متحده فروخته می‌‌‌شوند، خارج از این کشور تولید می‌‌‌شوند، موسسه مودیز برآورد می‌کند که اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر مکزیک می‌تواند سود جهانی فولکس‌‌‌واگن را قبل از کسر بهره و مالیات بیش از ۱۵‌درصد کاهش دهد. گرنوت دلنر، مدیرعامل آئودی، ماه گذشته گفت: «یک کارخانه در مکزیک داریم و مستقل از اینکه کدام دولت در قدرت باشد، برنامه ما این است که در ایالات‌متحده قوی‌‌‌تر حاضر باشیم.» وی اضافه کرد: «معتقدیم که تعرفه‌‌‌ها اشتباه هستند و بر اهمیت تجارت آزاد تاکید می‌‌‌کنیم.»

از سوی دیگر، خودروساز آلمانی بی‌‌‌ام‌‌‌و کمتر در معرض خطر قرار دارد، چرا که ۶۵‌درصد از خودروهای فروخته‌‌‌شده‌‌‌اش در ایالات‌متحده به ‌‌‌صورت محلی تولید می‌‌‌شوند و در واقع این شرکت یک صادرکننده خالص از آمریکا به حساب می‌‌‌آید. یوخن گولر، عضو هیات‌‌‌مدیره بی‌‌‌ام‌‌‌و و مسوول مشتریان، برندها و فروش، می‌گوید: «ممکن است شرایط ناپایداری وجود داشته باشد که پیش‌بینی آن قدری دشوار است، اما در مورد بازار ایالات متحده خوش‌بین هستم. من فکر می‌‌‌کنم آمریکا در سال آینده یکی از بازارهای رو به رشد ما خواهد بود.»

تسلا از تعرفه‌‌‌ها می‌‌‌گریزد؟

سرمایه‌‌‌گذاران امیدوارند که روابط نزدیک ایلان ماسک با ترامپ، بتواند تسلا را از پیامدهای سیاست‌‌‌های رئیس‌‌‌جمهور مصون نگه دارد، اما بزرگ‌ترین سازنده خودروهای برقی جهان همچنان در معرض خطر قرار دارد. تسلا تمامی خودروهایی که در ایالات‌متحده می‌‌‌فروشد را به صورت محلی مونتاژ می‌کند، اما به گفته بارکلیز، ۲۰ تا ۲۵‌درصد از قطعات مورد نیاز برای مدل‌‌‌های ۳، Y و سایبرتراک از مکزیک تامین می‌شود. وایبهو تانهجا، مدیر مالی تسلا، در جلسه ارائه گزارش درآمدی هفته گذشته گفت: «در طول سال‌ها، سعی کرده‌‌‌ایم زنجیره تامین خود را در هر بازار محلی‌‌‌سازی کنیم، اما هنوز برای تمام کسب و‌کارهایمان به شدت به قطعاتی از سراسر جهان وابسته‌‌‌ایم.» وی همچنین هشدار داد که تعرفه‌‌‌های ترامپ می‌تواند به سودآوری شرکت آسیب برساند.

کدام خودروسازان کمترین آسیب را می‌‌‌بینند؟

خودروسازان کوچک‌تر ژاپنی، مانند میتسوبیشی موتورز و سوبارو، ممکن است از عدم تولید در مکزیک و کانادا سود ببرند. هوندا نیز در موقعیت نسبتا بهتری قرار دارد، زیرا به گفته بارکلیز، دو‌سوم فروش آن در ایالات‌متحده به صورت محلی مونتاژ می‌شود. تاکائو کاتو، مدیرعامل میتسوبیشی موتورز، به تازگی در جمع خبرنگاران گفت که تعرفه‌‌‌ها تاثیر چندانی بر این شرکت نخواهند داشت. وی همچنین اشاره کرد که در صورت محدود ماندن تعرفه‌‌‌ها و عدم گسترش آنها به سایر کشورهای آسیایی، افزایش صادرات به ایالات‌متحده می‌تواند یک «باد موافق» جزئی برای میتسوبیشی باشد. با این ‌‌‌حال، وی بعدا سخنان خود را تعدیل کرد و اعلام کرد که در مجموع، به نظر می‌‌‌رسد «بادهای مخالف» بیشتری وجود خواهد داشت. او توضیح داد که اگر ژاپن از هدف تعرفه‌‌‌های سنگین دور بماند، ممکن است از این شرایط سود ببرد. رنو نیز بعید است که به شدت تحت‌تاثیر قرار گیرد، زیرا هیچ فروشی در ایالات‌متحده یا کانادا ندارد. سهام این خودروساز فرانسوی روز دوشنبه تنها ۰.۶‌درصد کاهش یافت، که بسیار کمتر از کاهش قیمت سهام سایر خودروسازان اروپایی با حضور بیشتر در بازار آمریکا بود.