بررسی تاثیر واردات بر روی قیمت خودرو در بازار

 خودروهای وارداتی طی چند سال اخیر همواره محل بحث میان خریداران و دولت بوده است. از سوی دیگر حباب قیمتی این خودروها نیز دست خریدار واقعی را بسته و محدودیت‌های مالی قابل توجهی ایجاد کرده است. خودروهای داخلی نیز با وجود کیفیت پایین کماکان شاهد صف خریدارانی هستند که تحت تاثیر سیاست‌های متعدد دولت در زمینه قیمت‌گذاری دچار چالش در زمینه انتخاب خودرو هستند. در این بین گسترش بازارهای دلالی نیز آشفتگی خرید و فروش و قیمت‌های خودروهای داخلی را بیشتر کرد. اقدامات دولتی طی این سال‌ها نه تنها موجب بهبود وضعیت بازار خودرو نشده بلکه تنها خریدار واقعی را از خرید آسان خودروی با کیفیت دور کرده است. احسان گائینی کارشناس بازار خودرو توضحاتی را در این خصوص ارائه کرد.

آیا واردات خودروهای صفر کیلومتر تاثیری بر قیمت خودروهای وارداتی قدیمی‌تر خواهد گذاشت؟
به نظر می‌رسد اگر خودروهای چینی را در مورد خودروهای وارداتی و تاثیر آن بر قیمت های موجود کنار بگذاریم، قیمت سایر ماشین‌های وارد شده، افزایش داشته است که در واقع تاثیر مثبتی بر کاهش قیمت خودروهای قدیمی‌تر نداشته است. در همین زمینه حتی می‌توان گفت که با توجه به قیمت‌های ارائه شده (واردات خودروهای جدید)، به احتمال زیاد نه تنها قیمت قدیمی‌ها کاهش نخواهد داشت، بلکه رو به رشد هم باشند. به طور مثال طی یک ماه گذشته (آذرماه 1402)،  بازار خودرو نزدیک به 10 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد و پیش بینی می‌شود با توجه به نزدیک شدن به پایان سال، قیمت‌ها خودروها همچنان افزایشی باشد. بر این اساس معتقدم در حال حاضر عملا نمی‌توانیم واردات محدود فعلی و آپشن‌های معمولی فعلی روی برخی خودروها را بر قیمت خودروها تاثیر گذار بدانیم. همچنین اگر واردات با حجم سال 95 و 96 داشته باشیم و به نوعی اکثر برندها در بازار فعال باشند، آن زمان است که روند کاهش قیمت را شاهد خواهیم بود.

حباب قیمت‌های بازار خودروهای وارداتی چه زمانی خواهد شکست؟
درباره حباب قیمت‌های وارداتی با یک مثال صحبت می‌کنم؛ قیمت کرولا برای واردات، حدود 2 میلیارد تومان اعلام شد؛ اما در حال حاضر قیمت بازار این خودرو چهار میلیارد تومان است. من معتقدم که شکستن این حباب‌ها با واردات خودرو، تا حدی امکان پذیر است. اما اگر واردات خودرو محدود باشد، قیمت ماشین‌ها بالاتر می‌رود. منظور من از باز بودن درب‌های واردات خودرو، ورود سالانه 70 هزار خودرو از برندهای مختلف به بازار خودروی کشور است. اگر خاطرتان باشد، در سال های 94، 95 و 96 قیمت بازار خودرو با قیمت اعلام شده از سوی کمپانی‌ها تفاوت زیادی نداشت و شاید تنها تفاوت آن، دستیابی سریع‌تر مردم به خودروها بود. اما آنچه از بازار سال‌های اخیر مشاهده می‌کنم، با ادامه روند محدود واردات خودرو؛ حباب‌ قیمت‌ها سر جای خود باقی است.

کدام سگمنت خودرویی در بازار خرید و فروش متقاضی بیشتری دارد؟
به نظر می‌رسد سگمنت ماشین‌های ایرانی با این وضعیت پرمتقاضی باقی خواهند ماند. متاسفانه کم‌کیفیت ترین ماشین‌هایی که می‌تواند در سال 2024 تولید کرد، اکنون در کشور ما تولید و عرضه می‌شود و جالب است که حتی مردم برای خرید آن‌ها صف می‌کشند. با این کیفیت مردم پولشان را در جایی صرف می‌کنند که مدام با نوسان همراه است. اگر بازار خودروهای داخلی را کنار بگذاریم، خودروهای مونتاژی و چینی‌ها نسبت به محدودیت انتخابی که بین چند سال اخیر وجود داشته رشد خوبی داشتند.  در همین زمینه، فروش خودروها به صورت شرایطی و از طریق سامانه‌ها، باعث شد تا سال گذشته حواله‌ فروشی حتی تا چندصد میلیون تومان رشد کند. البته با وجود رشد قیمت‌ها، زیان قابل توجهی نیز نصیب برخی از مردم شد و با وجود گذشت یکسال از آن زمان، هنوز قیمت‌ها به آن دوره نزدیک هم نشده است. با توجه به طولانی شدن عمر ماشین‌ها و قیمت‌های نجومی مدل‌های خاص آن‌ها سگمنت کوچک‌تری دارند و مردم کمتری می‌توانند استفاده کنند. بازار خرید و فروش در دسته خودروهای داخلی و وارداتی‌ها و ماشین‌های چینی از نظر تعداد معاملات جریان دارد. سگمنت معاملات هم با توجه به حضور بیشتر چینی‌ها در بازار، تعداد خرید و فروششان هم رشد داشته است.

پنج خودروی بد فروش بازار کدامند؟
در مورد خودروهای بدفروش بازار معتقدم که باید خودروها را در چند دسته نگاه کنیم. به طور مثال خودروهای وارداتی چینی، داخلی و وارداتی‌ سایر برندها! برخی از خودروهای وارداتی که اکنون دیگر خدمات پس از فروش قابل توجهی ندارند؛ برخی خودروهای داخلی همچون انواع سمند، کوییک RS، برلیانس و برخی دیگر از خودروها که طی سال گذشته بازار چندان خوبی از خود نشان ندادند. برخی خودروهای وارداتی همچون دایون، لیفان، هاوال، ام جی، دی اس،  فلوئنس، زوتی و هوندا که معامله آن‌ها داغ نیست و حتی در مواقعی بد بازار هم هستند.

آیا قیمت گذاری خودروهای تولید داخل توسط شورای رقابت تاثیری بر تعدیل قیمت‌ها در بازار داشته است؟
با توجه به اینکه نیمه دوم سال گذشته قیمت خودرو افزایشی شد، نیاز به کنترل بازار و تعدیل قیمت‌ها بیش از پیش نیاز بود؛ به گونه‌ای که راهکارهای ارائه شده برای بازار خودرو بیشتر از خبردرمانی، نیاز به اجرا داشت. فرایندهایی همچون ورود خودرو به بورس کالا، شرط فروش خودروی صفر توسط سامانه یکپارچه و مشکلات آن؛ بازار را با محدودیت‌ها و چالش‌های فروش همراه کرد. از این رو، طی مدت ذکر شده، بیش از آن که بازار رو به تعدیل قیمت‌ها و کنترل حرکت کند با امید به واردات خودروهای صفر و کارکرده دست و پنجه نرم کرد.

از این رو پیش بینی می‌شود، همانطور که قیمت خودروها از حدود دو ماه گذشته در برخی مدل‌ها به صورت شناور بین 10 تا 20 درصد رشد داشتند یعنی به صورت میانگین می‌توان گفت که نرخ رشد حدود 15 درصد بوده است. در این میان اگر قیمت‌گذاری دستوری خودروها ادامه داشته باشد نیز، اختلاف قیمت درب کارخانه و مصرف کننده به دلیل وجود واسطه‌های متعدد که گاها خود مردم هستند، بیش از پیش خواهد شد؛ به عبارتی قیمت خودرو به دلیل وجود واسطه‌های متعدد، هیچ گاه تعدیل نخواهد شد. اما درصورت واردات خودرو و تنوع در بازار، فضا رقابتی خواهد شد.