به گزارش صنعت ماشین، موضوع واردات خودرو بهصورت سیبییو (محصول نهایی) و واردات بهصورت سیکیدی (قطعات منفصل) برای مونتاژکاری در حالی مطرح شده که صنعت و اقتصاد کشور با مشکلات بسیاری مواجه است. واردات سیبییو چند ماهی است که قرار است انجام شود، اما همچنان آییننامه آن نوشته یا هنوز منتشر نشده است. در این بین، برخی معتقدند به دلیل شرایط ارزی اصولا امکان واردات خودرو وجود ندارد و دولت بهدنبال گشایش ارزی بدینمنظور است. این در حالی است که در بخش واردات فولسیکیدی یا همان اسکیدی (قطعات نیمهمنفصل) شاهد رشد بودهایم. یعنی برای این بخش ظاهرا ارز کافی وجود دارد؛ آنهم درحالیکه سیکیدیکاری به داخلیسازی بالا ختم نشده و محصول آن نیز بهصورت محدود تولید و عرضه میشود و سپس جای خود را به محصولات جدید میدهد. درخصوص واردات خودرو و همچنین افزایش واردات سیکیدی به کشور با اصغر خسروشاهی، فعال صنعت قطعهسازی و نایبرئیس هیاتمدیره انجمن صنفی سازندگان قطعات و مجموعههای خودرو به گفتوگو پرداختیم.
بحث واردات خودرو هم بهصورت سیکیدی و هم بهصورت سیبییو این روزها داغ شده است. ضمن اینکه واردات قطعه هم ظاهرا افزایش یافته، چرا واردات تا این حد اهمیت پیدا کرده است؟
در رابطه با واردات خودرو چند وقتی است که مجلس و دولت سیاست واردات بهصورت سیبییو را در دستور کار قرار دادهاند. کسانی هم که دنبال واردات خودرو بودند، ظاهرا بهدنبال این مساله هستند که در این عرصه رقابت ایجاد کنند. یعنی خودروسازان داخلی در این رقابت کیفیت محصولات خود را افزایش دهند و به لحاظ تکنولوژیکی هم رقابتی ایجاد شود و خودروسازان وارد این رقابت شوند. هدف اصلی برای واردات بحث رقابت بود که بیشتر موردتاکید نمایندگان مجلس قرار گرفت.
پس چرا تاکنون واردات بهصورت سیبییو آغاز نشده است؟ چه مشکلاتی در این بخش وجود دارد؟
به نظر من دو مشکل بزرگ در این ارتباط وجود دارد. یکی اینکه کشور ما در شرایط تحریمی قرار دارد؛ کشوری که در شرایط تحریمی است و درآمدهای ارزی محدودی دارد، طبیعتا واردات خودرو جزو اولویتهایش نیست. اولویتهای بسیار بزرگتری برای کشور و مردم وجود دارد و دولت باید آنها را مدنظر قرار دهد تا مردم تحت فشار قرار نگیرند.
خودرو جزو کالاهای اساسی نیست. ضمن اینکه خودرو در داخل تولید میشود. اگر تولید داخلی وجود نداشت، باید این محصول را بهصورت وارداتی تامین میکردیم. درحالحاضر ما ظرفیت کافی برای تولید داخل داریم، اما بهدلیل مشکلات ارزی و ریالی، خودروسازان ما به اندازه کافی نمیتوانند تولید داشته باشند.
ازسویدیگر، با این شرایط اقتصادی و کمبود ارز برخی افراد تحت تاثیر شرایط، به دنبال واردات خودرو هستند. مجلس هم در این زمینه طرحی را مصوب کرد. اما مشکل بزرگ دیگر این است که اصولا دولت ارزی برای واردات خودرو ندارد. دولت اگر بهوفور دارای ارز بود همانطور که در دولت نهم و دهم خودرو وارد شد؛ در این دولت هم خودرو وارد شده بود. بنابراین چون دولت ارزی در اختیار ندارد، وارد مسیری شده است تا به دلایل مختلف واردات خودرو را به تعویق بیندازند تا زمانی که احتمالا شرایط ارزی کشور بهبود پیدا کند. بر این اساس، تا وقتی که شرایط ارزی کشور بهبود پیدا نکرده، صحبت از واردات خودرو کمی غیرواقعی است.
بحث دیگر در این زمینه، به واردات سیکیدی از سوی خودروسازان مربوط است. گفته میشود به دلایل مختلف بحث داخلیسازی دیگر جذابیتی ندارد و خودروساز به سمت واردات سیکیدی تمایل پیدا کرده است. این مساله را چگونه ارزیابی میکنید؟
در رابطه با واردات سیکیدی، یک مشکل بزرگ وجود دارد و آن بحث تعرفههاست. دهه 70 و اوایل دهه 80 قانون جدید نوشته شد و از ساخت داخل حمایت کردند. آن موقع ساخت داخل مورد حمایت قرار گرفت و برخی قطعهسازان هم به وجود آمدند. اما بعدها این قانون خودرو کنار گذاشته شد و بهطور کلی ساخت داخل دیگر مورد حمایت قرار نگرفت. به همین دلیل، مونتاژکاران از تعرفه 20درصدی استفاده کرده و طی این سالها فقط قطعات فولسیکیدی کار کردند. یعنی هیچگاه آن انگیزه لازم را برای ساخت داخلی کردن محصولات نداشتند. این یک اشکال قانونی و تعرفهای است. پیشنهاد من این است که وزارتخانه باید در این زمینه تجدید نظر کند. یعنی باید در بحث تعرفه گمرکی سیکیدی و فولسیکیدی معادل تعرفه سیبییو در نظر بگیرد. به نظر من سیکیدی کاری برای کشور ارزش افزوده ایجاد نمیکند. سیکیدی مسیری است که باید از آن وارد و تبدیل به خودروساز شد. اگر بخواهید در سیکیدیکاری درجا بزنید و وارد مرحله خودکفایی و توسعه نشوید، هیچ ارزش افزودهای هم ایجاد نمیشود.
به لحاظ قیمتی چه تفاوتی بین فولسیکیدی و سیبییو وجود دارد؟
تجربه نشان داده است معمولا فولسیکیدیکاری گرانتر از سیبییو تمام میشود. یعنی یک محصول گرانتر وارد میکنید و در اینجا هم هزینهای روی آن انجام میدهید و به مردم میفروشید. اما از رانت تولید آن استفاده شده و تعرفههای پایینتر پرداخت میشود. به نظر من این یک روند اشتباه است و وزارتخانه باید در بحث تعرفهها تجدیدنظر کند.
یعنی وزارت صمت باید در تعرفههای سیکیدی طرح تشویقی قرار دهد و شرکتهایی که ساخت داخل را افزایش میدهند، تعرفه کمتری بپردازند و شرکتهایی که تمایلی به داخلیسازی ندارند، تعرفه بالایی بپردازند و تعرفه اینها را به سمت سیبییو ببرد. صحبت من این نیست که سیکیدیکاری را متوقف کنند. اما اگر کسی میخواهد سیکیدی کاری کند و درجا بزند، معادل تعرفه گمرکی سیبییو پرداخت کند. بههرحال یک تولیدی راه افتاده است و تعدادی هم مشغول هستند، اما به لحاظ اقتصادی هیچ ارزش افزودهای ندارد و صرفا بهرهمندی از تعرفههای ارزانی است که چند سال است به اینها اعطا شده است.
شرکتهای مختلف سالهاست از این تعرفه استفاده میکنند و بسیاری معتقدند که قیمت این خودروها هم به دوبرابر بالاتر از آنچه باید باشد، رسیده است. ضمن اینکه به دلیل تیراژ پایین اصولا صرفه اقتصادی برای داخلیسازی آنها وجود ندارد. چه راهکاری برای این بخش وجود دارد؟
اشکال همین است؛ وقتی چنین قانونی در کشور وجود دارد، خودبهخود شرکتها را تشویق به واردات محدود فولسیکیدی برخی محصولات میکنید. بعد خودرو و محصول را عوض میکنند و یک یا دوسال بعد خودرو دیگری تولید میکنند. یعنی این سیاست غلط باعث میشود کارخانجات هم به سمت تولید بالاتر یک محصول و داخلیسازی آن اقدام نکنند. شرکتهایی هستند که تقریبا ۱۰ تا ۱۵سال است در فولسیکیدیکاری باقی ماندهاند. چرا که میدانند در این روند منافع آنها بیشتر تامین میشود. این برای کشور ارزش افزودهای ایجاد نمیکند.