پرواز وعده‌ها به سمت خودرو هوشمند

 وزیر صمت در جدیدترین وعده تحول صنعت خودرو از حرکت به سمت خودروهای هوشمند پس از خودروهای برقی خبر داده است. وعده های جذاب همگام با پیشرفت بین المللی و حتی فراتر از آن بدون شک نمی تواند جای نقد داشته باشد و قطعا جای خوشحالی دارد که وزیری روی کار است که رویداد های روز جهان را می داند و یا به او گزارش می کنند و او نیز امیدوار است که همسو با علم روز جهان موجب پیشرفت صنعت خودرو ایران شود اما این وعده مشمول نقاط تاریک بسیاری است که بدون روشن شدن آن ها نمی توان امید به پرواز ناگهانی از وضعیت کنونی صنعت خودرو به سمت آرمان‌صنعت‌خودرو برقی و هوشمند را داشت.

وزیر 61 ساله صمت، چهارده سال قبل به صدر پایتخت برقی سازی صنعت خودرو ایران رسید و در مپنا بیش از یک دهه صرفا روی پروژه های برقی تمرکز کرد و به همین دلیل به محض رسیدن به مقام وزارت، همان مسیر را بدون حواس پرتی نسبت به میزان مشکلات و عقب ماندگی چهاردهه گذشته صنعت واقعی خودرو ایران ادامه داد. در حقیقت علی آبادی که مدرس کارکشته موتورهای درون سوز به دانشجویان مکانیک بوده از حدود 14 سال قبل، فقط از خودرو های برقی در محیط دانش محور و نسبتا دانشگاهی مپنا شنیده و حامی پروژه های مفهومی و پروتوتایپ برقی بوده و اکنون به مرحله عمل در وزارت صمت رسیده و با این تغییر جایگاه به دنبال تغییر پروژه های تحقیقات دانشگاهی و دانش محور مپنا به مرحله عملی در صنعت خودرو است. از طرف دیگر صنعت خودرو ایران در شرایطی زخم خورده از تحریم های خارجی و کم لطفی های داخلی با زیان انباشته قابل توجهی مواجه است و عامل این زیان انباشته یعنی قیمت گذاری دستوری نه تنها سایه اش از سر صنعت کم نشده بلکه به صنعت خودروسازی خصوصی و حتی خودروهای وارداتی نیز سرایت کرده است.

صنعت خودرو ایران هنوز پتانسیل پایدار و رقابتی قابل قبولی برای صادرات ندارد و تیراژ تولید علی رغم وعده ها روند صعودی مستمری ندارد. کیفیت خودروها از نگاه عموم جای تعریف ندارد و تنوع بخشی جدید به محصولات صرفا با زور اسلحه استاندارد صورت می گیرد و محصولات به بهانه عدم هماهنگی با استاندارد از خطوط تولید حذف می شوند وبا یک «پلاس» بار دیگر به چرخه تولید باز می گردند. خودروهای جدید نیز عمدتا نمونه های تغییر یافته همان خودروهای قدیمی هستند (که البته از حجم تلاش برای رساندن خودروها به الزامات استانداردی توسط مهندسان نمی توان بدون قدردانی گذشت) و در نهایت حتی طی 5 سال اخیر که به گفته میرسلیم، متفاوت از 40 سال گذشته است محصولی از صنعت خودرو ایران خارج نشده که مشتریان بگویند: واو! این شد یک خودرو خوب و جدید! در همین حین که در حال درجا زدن روی خودروهای مجهز به موتورهای درون سوز هستیم، وزیر صمت با تئوری برقی سازی کل صنعت زیان ده و عجیب خودرو ایران را وارد فضایی دانشگاهی کرده است که ناگهان منجر به بیرون آمدن گزینه های برقی از انبار خودروسازان می شود و صنعتی که برای نصب چراغ روشنایی در روز روی سپر یک خودرو نیازمند زمان طولانی و بودجه های سنگین است به شرکت دانش محوری تبدیل می شود که می تواند مرز های علمی خودروهای برقی و هوشمند را در دنیا جابجا کند. حقیقت آن است که هیچ متخصص یا فعال صنعت خودرو از همگام شدن با جهان و توسعه خودروهای برقی فراری نیست و به شدت از حرکت به این سمت استقبال می کند اما چگونگی این موضوع در وعده های فعلی جانمایی و عارضه یابی نشده است و بدون تحقق وعده اول مسیر وعده دوم ترسیم می شود!

یک راه میان بر وجود دارد و آن پذیرش فناوری از شرکت ها و کشورهای مالک این دانش است و با کاهش میزان تاکید بر بومی سازی و داخلی سازی می توان با خیال راحت و خرید تکنولوژی، فعلا گام اول را برداشت و در این مسیر و به موازات به توسعه بومی خودروهای الکتریکی و در ادامه خودروهای هوشمند پرداخت. پس گام نخست پذیرش واقعیت و آغاز راه به صورت واردات یا قطعات منفصله و تامین دانش به صورت وارداتی است تا استارت این بخش در بازار خودرو ایران بخورد و با ایجاد فرهنگ لازم و توسعه کافی زیرساخت ها، به مرور با نگاه بومی و حتی صادراتی به این مسیر بنگریم.

وزیر صمت نباید فراموش کند که چه بودجه هایی برای توسعه خودروهای به اصطلاح ملی در صنعت خودرو خرج شده که در نتیجه آن محصولی مانند رانا طراحی و عرضه شده که به زور حذف پژو های 30 ساله از خط تولید باید مشتری را مجبور به انتخاب آن کنند.

حال در این میان موضوع هوشمند سازی خودروها مطرح می شود که سوژه ای علمی و بدون انتها است اما نکته مهم عدم توجه صنعت خودرو به کوچکترین جزئیات این موضوع تاکنون بوده و تنها در حد چند پروژه به اصطلاح دانش محور پیش رفته است. هوش مصنوعی به طور کلی به معنای حذف نقش راننده در خودروهای شخصی و حمل و نقل عمومی است چرا که این موضوع می تواند خطرات رانندگی و حمل و نقل را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.

هوشمند سازی خودروها از گام نخست تا پیشرفته ترین نمونه ها به معنای افزودن تکنولوژی های کمک راننده تا رسیدن به تکنولوژی های خودران کامل خودروها است. هوشمند سازی خودروها از مدت ها قبل آغاز شده و حتی ترمز ضد قفل ABS نیز بخشی از این توسعه بی انتها به حساب می آید. ترمز کمکی ، سیستم کنترل الکترونیکی پایداری و بسیاری دیگر از تکنولوژی هایی که پس از سه دهه عرضه در خودروهای جهان برای صنعت خودرو ایران تازگی دارد قدم های اولیه هوشمند سازی خودروها هستند به گونه ای که سنسور ها وضعیت خودرو را تشخیص می دهند و در صورت نیاز با کنترل گازو ترمز خودرو، مسیر حرکت را اصلاح و از حادثه جلوگیری می کنند.

سطح بعدی هوشمند سازی به سیستم های کمک راننده ای مانند سیستم های کمکی حرکت بین خطوط مربوط می شود و با همان رادار می توان تکنولوژی ترمز خودکار را فعال کرد تا راننده بدون نیاز به فشردن پدال گاز یا ترمز، با حفظ فاصله با خودرو روبرو صد ها کیلومتر مسیر را به سادگی طی کند و در صورت نیاز به ترمزگیری، هوش مصنوعی سیستم کروز کترل فعال و ترمز خودکار ضعف زمانی تصمیم گیری انسان و سرعت بالاتر واکنش انسانی را جبران کند تا در نهایت امنیت سرنشینان به لطف هوش مصنوعی تضمین شود.

پارک خودکار، اتصال خودرو به شبکه خدمات پس از فروش برای بررسی لحظه ای مشکلات احتمالی فنی، اطلاع رسانی سرویس ها، کنترل هوشمند نوربالای چراغ ها ، پایش لحظه ای شرایط راننده و اخطار خستگی، حواس پرتی و ... همه تنها بخشی ساده از حضور هوش مصنوعی در خودروها است که در نهایت به حذف کامل نقش راننده در خودرو منجر خواهد شد و هر گونه خطای انسانی از سیستم حمل و نقل در سراسر جهان حذف خواهد شد.

در دنیای حمل و نقل به سبک هوش مصنوعی علاوه بر هوشمندی هر وسیله نقلیه، تمامی وسایل با یکدیگر در ارتباط خواهند بود و احتمال هر گونه حادثه به این وسیله تقریبا به صفر خواهد رسید. لذا هوش مصنوعی دو هدف ایمنی و تسهیل حمل و نقل را دنبال خواهد کرد.

وزیر صمت در صورت ملموس سازی وعده هایش در زمینه خودروهای برقی و هوشمند از طریق واردات برای عموم مردم می تواند شرایط مطلوبی برای تخصیص بودجه و زمان بر شدن پروژه خودروهای بومی برقی را فراهم کند تا در آن هم مردم همگام با توسعه به روز صنعت خودرو جهان این تحولات را لمس کنند و هم برنامه های وزارت صمت با مقبولیت عمومی پیش برود.