پشت پرده توقف تولید چهار خودروی پرطرفدار ایرانی

به گزارش روزنامه ایران، از زمانی که خودروسازان به بلوغ نسبی رسیدند، تنها دو خودرو (منهای خودروهایی که به جهت تحریم امکان تولید آن در کشور وجود ندارد) از خط تولید خارج شده که اولین آن پیکان و دومی پراید بود. این خودروها که زمانی لقب ارزان‌ترین خودروها را یدک می‌کشیدند به سختی از خطوط تولید حذف شدند چرا که خودروسازان تمایلی برای کنار گذاشتن گاو شیرده خود نداشتند. اما به اصرار سازمان ملی استاندارد و فشارهایی که برخی دیگر از بخش‌ها وارد کردند، بالاخره خودروهای پراید و پیکان به تاریخ پیوستند. حال نوبت به 4 خودروی دیگر رسیده، خودروهایی که امکان ارتقای کیفیت ندارند و تکنولوژی آنها بسیار قدیمی شده است. گفته شده که خطوط تولید خودروهای سمند و ساینا، (خط تولید این خودروها تنها برای پاسخ به تعهدات فعالیت دارد) تعطیل شده و تا پایان ماه جاری آخرین تیبا تولید خواهد شد و از سویی پژو 405 که همواره جزو پرفروش‌های بازار بوده به تدریج با کاهش و توقف تولید روبه‌رو خواهد شد.

احتمال افزایش قیمت وجود دارد

اما این توقف تولید، بازار را با چه رخدادهایی مواجه می‌کند؟ اگر بخواهیم واقع‌بینانه به این مسأله نگاه کنیم، احتمال دارد که بازار خودرو بعد از حداقل یک‌ماه و نیم ثبات قیمت که طی سه سال اخیر بی‌سابقه بوده، با رشد نسبی قیمت‌ها مواجه شود. این امر از دو جنبه قابل بررسی است؛ یک آنکه بازار با کمبود خودرو مواجه خواهد شد و دیگر آنکه برخی‌ از این فرصت برای افزایش قیمت خودروها استفاده می‌کنند. لذا در این خصوص سه نکته وجود دارد؛ یک آنکه جای خودروهایی که حذف می‌شود خودروهای جدید و به روزتری تولید می‌شود و دوم اینکه خودروهای فعلی با تیراژ بیشتری تولید خواهد شد و سوم اینکه مردم نباید سراغ خودروهایی بروند که تکنولوژی آن بسیار قدیمی است.

اگر مردم خواهان این‌گونه خودروها شوند بسرعت سودجویان فضایی را فراهم خواهند کرد که قیمت خودروهای حذف شده بسرعت افزایش پیدا کند. در تمام کشورها این‌گونه است که وقتی خط تولید یک خودرو متوقف می‌شود قیمت آن در بازار شکسته می‌شود و دیگر فردی متقاضی آن نیست و به شرطی هم به فروش می‌رسد که قیمت آن بیش از 40 درصد کمتر شود. اما در ایران اینچنین نیست، وقتی خط تولید یک خودرو آن هم با فشار وزیر صمت و سازمان‌های مرتبط متوقف می‌شود، تقاضا برای خرید آن خودرو بیشتر می‌شود و در نهایت قیمت این‌گونه خودروها بالا می‌رود.

کنار گذاشتن خودرو‌های قدیمی

عمده‌ترین دلیلی که باعث شده 4 خودرو، کنار گذاشته شوند به کیفیت بر‌می‌گردد. این خودروها را سازمان ملی استاندارد مطابق با استاندارهای 85 گانه نمی‌داند و چندی پیش درخواست کرد که شماره‌گذاری آن متوقف شود.

ابهام در توقف تولید برخی خودروها

جهان صنعت نوشت: یکی از برنامه‌های وزارت صمت برای تحول کیفی خودروها، خارج کردن مدل‌هایی نظیر تیبا، ساینا، سمند و پژو ۴۰۵ از خط تولید است؛ مدل‌هایی که عموما جزئی از خودروهای پرتقاضا از سوی مصرف‌کنندگان محسوب می‌شوند اما از لحاظ کیفی در درجه مناسبی قرار ندارند. این اقدام نیز در شرایط کنونی یک اقدام تحول‌آفرین و حتی به گفته برخی از تحلیلگران تصمیمی شجاعانه تلقی می‌شود. با این حال در این رابطه نیز چند نکته و ابهام وجود دارد. نخست اینکه با حذف این خودروها از فرآیند تولید با توجه به اینکه تولید جوابگوی تقاضا نیست، چگونه قرار است خلاء آنها در بازار جبران شود؟

آیا در این رابطه سرمایه‌گذاری برای ایجاد پلتفرم‌های جدید صورت گرفته یا اینکه قرار است با افزایش تولید سایر محصولات جای خالی این مدل خودروها پر شود؟ هر دوی این اقدامات نیاز به سرمایه‌گذاری و گسترش زنجیره تامین دارد که قاعدتا با توجه به وضعیت مالی خودروسازان و قطعه‌سازان، امکان چنین سرمایه‌گذاری‌ای توسط آنها وجود ندارد؛ مگر آنکه در این شرایط دولت مبادرت به تزریق سرمایه برای ایجاد پلتفرم‌های جدید کند که آن نیز به واسطه کسری بودجه و مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها، چندان کار آسانی نخواهد بود.

به همین دلیل است که برخی از ناظران هشدار می‌دهند ممکن است حذف این مدل خودروها سرنوشتی مانند توقف تولید پراید پیدا کند؛ توقفی که چند سال است صورت گرفته اما همچنان این خودرو در بازار عرضه شده و قیمتش نیز از ۲۰۰ میلیون تومان فراتر رفته است. این مورد در خصوص سمند نیز قابل مشاهده بود؛ چراکه چند ماه قبل وقتی سازمان استاندارد اعلام کرد که این خودرو شماره‌گذاری نخواهد شد، قیمت سمند در بازار به یکباره تا ۳۰ میلیون تومان نیز افزایش پیدا کرد.

مطابق با آماری که تا آخر خرداد ماه امسال منتشر شده است گروه صنعتی ایران‌خودرو در بهار امسال ۱۸ هزار و ۶۱۸ دستگاه خودروی سمند تولید کرده که تقریبا ۱۵ درصد از ۱۲۳ هزار و ۸۸۷ هزار دستگاهی است که ایران‌خودرو در بهار سال جاری تولید کرده است.

از سوی دیگر مطابق سامانه کدال، سایپا نیز در بهار امسال ۵۹ هزار و ۹۲۰ دستگاه خودرو از خانواده ایکس ۲۰۰ (مشتمل بر تیبا، کوئیک و ساینا) تولید کرده و این در حالی است که کل تولید این کارخانه به ۷۵ هزار و ۳۰۴ دستگاه رسیده است. بنابراین با حذف پژو ۴۰۵، سمند، تیبا و ساینا از فرآیند تولید خودروسازان بخش مهمی از عرضه محصولات متوقف خواهد شد. به همین دلیل باید منتظر ماند و دید آیا وزارت صمت یک برنامه تحولی جدی برای پوشش و جایگزین کردن این خودروها در راستای تحول در کیفیت در دستور کار دارد یا اینکه مانند سایر برنامه‌های اعلامی از دستور کار خارج شده و مانند روال سابق به تولید چنین خودروهایی ادامه داده می‌شود.