تصویر خودروسازان خصوصی در ۱۴۰۱

به گزارش صنعت ماشین، آنچه مشخص است به دلیل موانع و چالش‌های داخلی و خارجی که شرکت‌های خصوصی طی سه‌سال گذشته با آن مواجه بودند، این بخش نتوانست از توقف «واردات خودرو» در این سال‌ها بهره‌برداری کند. در سال‌های گذشته خودروهای وارداتی به عنوان رقیب محصولات بخش خصوصی شناخته می‌شدند، حال آنکه با توقف واردات، خودروسازان این بخش در گردونه تحریم و خروج شرکای خارجی نه‌تنها قادر به تامین قطعه برای محصولات تولیدی خود نبودند، بلکه از سهم آنها در بازار نیز به‌طور چشمگیری کاسته شد.

با این حال با توجه به پیش‌بینی تحقق برخی از وعده‌ها از سوی ‌ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور همچون آزادسازی واردات خودرو، خصوصی‌سازی دو شرکت بزرگ خودروساز و رشد تولید از یک‌طرف و همچنین توافق احیای برجام و به دنبال آن لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از سوی دیگر، به نظر می‌رسد سال ۱۴۰۱، سالی متفاوت برای ادامه فعالیت شرکت‌های خودروساز خصوصی باشد. به این ترتیب سال آینده اگر توقف واردات خودرو لغو شود و شرکای خارجی نیز به‌واسطه توافق برجام و لغو تحریم‌ها به کشور بازگردند، خصوصی‌ها در فضای متفاوتی نسبت به سه سال گذشته، ۱۴۰۱ را آغاز خواهند کرد.

آنچه مشخص است در یک‌سال گذشته خصوصی‌ها، رویکرد جدیدی در تولید محصولات خود داشته‌اند؛ از این جهت که محصولات این شرکت‌ها بیشتر به سمت خودروهای گران‌قیمت سوق پیدا کرده و به نوعی جانشین محصولات وارداتی شده است. سوالاتی که در این میان مطرح می‌شود این است که با پیش‌بینی آزاد‌سازی واردات، خصوصی‌ها همچنان رویکرد خود  را نسبت به تولید محصولات گران‌قیمت حفظ خواهند کرد یا با لغو تحریم‌ها و اجرای قرارداد ۲۵ساله ایران و چین، شرکت‌های چینی همچنان شرکای اول مونتاژکاران داخلی خواهند ماند؟ در نهایت اینکه با اضافه شدن بازیگران جدید عرصه تولید خودرو، بخش خصوصی در سال ۱۴۰۱ موفق به تصاحب سهم از دست‌رفته خود در بازار خودرو خواهد شد؟ پاسخ به این سوالات به نوعی سمت و سوی شرکت‌های خصوصی را در سال آینده ترسیم خواهد کرد.
عوامل اثرگذار بر وضعیت خصوصی‌ها


افزایش نقدینگی این امکان را برای دو خودروساز بزرگ کشور فراهم می‌کند تا به سمت تولید محصولات باکیفیت‌تر حرکت‌کنند. یکی از دلایل اصلی افزایش تقاضا برای محصولات مونتاژی خودروسازان خصوصی کیفیت بالاتر آنها به نسبت محصولات تولیدی ایران‌خودرو و سایپا بود. بنابراین چنانچه خودروسازان بزرگ بتوانند از مسیر خصوصی شدن علاوه بر گسترش سبد محصولاتی خود، خودروهایی به مراتب با‌کیفیت‌تر از محصولات فعلی تولید کنند این اتفاق می‌تواند محصولات گران‌قیمت خصوصی‌ها را به حاشیه ببرد‌. همچنین خصوصی‌سازی دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا می‌تواند خصوصی سازان را با رقبایی قدر در بازار خودروی کشور روبه‌رو کند.


کارنامه بهمن ماه

حال به سراغ وضعیت تولید خصوصی‌ها در پایان بهمن ماه سال‌جاری می‌رویم تا ببینیم در شرایط حاضر چه وضعیتی بر خودروسازان خصوصی حاکم است. از ۱۵ شرکت خودروساز خصوصی حاضر در کشور ۱۰ شرکت توانستند طی ۱۱ ماهی که از سال‌جاری گذشت کج‌دار و مریز خطوط تولید خود را فعال نگه دارند.آمارهای منتشرشده توسط وزارت صمت نشان‌می‌دهد خودروسازان خصوصی در پایان بهمن ماه سال‌جاری در قیاس با بازه زمانی یادشده در سال گذشته رشد تولید بیش از ۲۰درصدی را در کارنامه خود به ثبت رساندند. سال گذشته خودروسازان خصوصی تا پایان دومین ماه از فصل زمستان توانستند تولید بیش از ۴۷‌هزار و ۸۲۰ دستگاه انواع محصول سواری را در خطوط تولید خود نهایی کنند. خصوصی‌ها تا پایان بازه زمانی یاد شده در سال‌جاری توانستند حدود ۱۰‌هزار و ۱۰۰ دستگاه به نسبت سال گذشته بیشتر خودرو تولید کنند. این رشد سبب شده تا تولید خودرو در شرکت‌های خودروساز خصوصی در پایان یازدهمین ماه از سال‌جاری به حدود ۵۸‌هزار دستگاه برسد. به‌رغم این رشد تولید اما خودروسازان خصوصی همچنان از برنامه تکلیفی توسط سیاستگذار خودرویی عقب هستند. ابتدای سال‌جاری وزارت صمت تولید ۱۵۰‌هزار دستگاه خودرو را به خودروسازان خصوصی تکلیف کرد. اما با توجه به آمارهای منتشر شده توسط خودروسازان خصوصی آنها همچنان حدود ۶۲‌درصد از برنامه تکلیفی وزارت صمت عقب هستند. با توجه به فرصت یک ماهه باقی‌مانده تا پایان سال‌جاری بعید است آنها بتوانند به تکلیف خود در این زمینه عمل کنند.

در میان شرکت‌های خودروساز خصوصی مانند ۱۱ ماه گذشته مدیران خودرو صدر جدول تولید را به خود اختصاص داده است. این خودروساز خصوصی در پایان بهمن ماه امسال تولید بیش از ۳۳‌هزار و ۵۶۰ دستگاهی را تجربه کرد. این تیراژ تولید در مقابل تولید حدود ۳۴‌هزار و ۱۴۰ دستگاهی سال گذشته در همین بازه زمانی از افت تولیدی نزدیک به ۵/ ۱‌درصد حکایت دارد. بعد از مدیران خودرو دیگر خودروساز کرمانی یعنی کرمان موتور با تیراژ تولید حدود ۱۶‌هزار و ۴۱۰ دستگاهی رتبه دوم جدول تیراژ تولید را به خود اختصاص داده است. کرمان موتوری‌ها سال گذشته در همین بازه زمانی تولید نزدیک به ۱۰‌هزار و ۷۲۰ دستگاهی را به خود دیدند. بنابراین آنها توانستند تیراژ تولید خود را حدود ۵۳‌درصد رشد دهند. بهمن موتور نیز جایگاه سوم تیراژ تولید خودرو را در بازه زمانی یاد شده در سال‌جاری به قرق خود درآورده است. این خودروساز خصوصی تولید بیش از ۶‌هزار و ۳۶۰ دستگاهی را در کارنامه خود ثبت کرد. با توجه به عدد پایه تولید کم سال گذشته، بهمن موتوری‌ها رشد تولیدی در حدود ۳۱۵‌درصد را به خود دیدند. این خودروساز خصوصی سال گذشته در همین بازه زمانی حدود‌ هزار و ۵۳۰ دستگاه خودرو تولید کرد. با توجه به تولید نزدیک به ۵۶‌هزار و ۳۵۰ دستگاهی توسط سه خودروساز یاد شده شاهد هستیم که ۷ خودروساز خصوصی دیگر در مجموع حدود ‌هزار و ۶۰۰ دستگاه از عنوان محصولات خود را در بازه زمانی یاد شده در خطوط تولید نهایی کردند. به عبارت دیگر مدیران خودرو، کرمان موتور و بهمن موتور بیش از ۹۷‌درصد تولید خودروسازان خصوصی کشور را به خود اختصاص داده‌اند.