ایرادات رایج دسته موتور خودرو را بشناسید

به گزارش صنعت ماشین، دسته موتور قطعه ای است نگهدارنده که بین موتور و شاسی و یا بین گیربکس و شاسی خودرو قرار می گیرد. وظیفه این قطعه تحمل وزن مجموعه موتور و گیربکس و همچنین دفع ارتعاشات ناشی از عملکرد موتور و یا عبور از ناهمواری ها و البته دفع نیرو گشتاوری است که موتور به هنگام کار کردن ایجاد می کند.

به عبارت دیگر این نگهدارنده ها که در هر صورت آن ها را دسته موتور یا Engine Mount می نامند، موظف هستند هر حرکت بیش از میزان پیش بینی و طراحی شده در مجموعه انتقال نیرو خودرو را خنثی کنند تا این مجموعه به خوبی ایفا نقش کند.

انواع دسته موتور
دسته موتورها در چند نمونه مختلف ساخته می شوند که در بیشتر خودرو ها از نوع ساده و لاستیکی آن استفاده می شود و در برخی خودروهای خاص دیگر نمونه های هیدرولیکی و یا بادی نیز ممکن است به کار گرفته شود.

نمونه لاستیکی دسته موتور در حقیقت متشکل از دو صفحه فلزی است که یکی به موتور (یا گیربکس) متصل شده و صفحه دیگر به شاسی وصل می شود و همانطور که از نام آن پیدا است، قطعه پلاستیکی از نوع کاشتنی (نوعی پلاستیک با دوام با خاصیت الاستیکی و دوام طولانی مدت) میان آن ها قرار می گیرد که به دلیل داشتن حالت ارتجاعی تمام لرزه های مجموعه انتقال نیرو را در خود دفع می کند. در نمونه های هیدرولیکی یا بادی بین دو صفحه از جک هیدرولیکی یا بادی استفاده می شود.

این قطعه در دراز مدت به دلیل تحمل تکانه های شدید دچار گسستگی شده و ضمن از دست دادن خاصیت ارتجاعی خود آرام آرام متلاشی می شود که به اصطلاح این حالت را پاره شدن دسته موتور می نامند. پاره شدن دسته موتور در نمونه های بادی یا هیدرولیکی با خرابی پکینگ های داخلی جک و فرار روغن و یا هوا از درون سیلندر دسته موتور به وقوع می پیوندد و در هر صورت دسته موتور عملکرد خود را از دست می دهد.در موارد حاد بریدگی و خرابی دسته موتور ممکن است ادامه کار با خودرو غیر ممکن شود.

علائم پارگی دسته موتور
علائم پارگی دسته موتور وابسته به این که کدام دسته موتور در کدام نقطه از مجموعه انتقال نیرو پاره شده باشد می تواند تفاوت کند. در خودرو های پیشرانه جلو و متحرک عقب (مانند خودروهای اسپرت کوپه، شاسی بلندهای واقعی و ...) معمولا از 3 دسته موتور بزرگ استفاده می شود که دو تای آن زیر موتور و آخری زیر گیربکس نصب می شود.

اما در خودروهای موتور جلو و متحرک جلو (همانند پراید، 206 و بیشتر خودروهای اقصادی روز دنیا) معمولا 3 تا 5 دسته موتور به کار می رود که تنها یک دسته موتور از بالا به پوسته موتور متصل شده (در خودروهای پیشرانه جلو و متحرک جلویی که پیشرانه آن ها عرضی نصب شده است) و وظیفه دفع گشتاور تولیدی پیشرانه را بر عهده دارد و الباقی دسته موتور ها وظیفه نگهداشتن وزن سنگین و فشرده مجموعه موتور و گیربکس را بر عهده دارند.

به یاد داشته باشد که بروز صدای تلق تلق بخصوص به هنگام عبور از ناهمواری ها یکی از رایج ترین علائم خرابی دسته موتور در هر نوع خودرو است. اما در خودروهای موتور جلو و متحرک عقب پارگی یکی از دسته موتورهای زیر پیشرانه می تواند با لرزش و حرکت بیش از حد پیشرانه بخصوص به هنگام گاز دادن همراه باشد.

پارگی دسته موتور زیر گیربکس در این خودروها منجر به بد جا رفتن دنده ها و گیرکردن دنده ها درون یکدیگر (ایراد مشترک با خودروهای اتوماتیک)، برهم خوردن تنظیم پدال کلاچ در نمونه های سیمی یا اهرمی و تکان خوردن بیش از حد شیفتر دنده می شود.

در خودروهای موتور جلو و متحرک جلو این موضوع کمی حساس تر است چرا که وزن مجموعه انتقال نیرو انسجام و فشردگی بیشتری دارد و خرابی یک دسته موتور در صورت عدم رسیدگی می تواند به سرعت به بقیه دسته موتورها نیز سرایت کند.

در این خودرو ها خرابی دسته موتور بالا موجب چرخش گشتاوری بیش از حد موتور و تشدید تکانه های شدید به هنگام نیم کلاچ و یا تعویض دنده در نمونه های اتوماتیک بین دنده های جلو و عقب شود که در صورت عدم رسیدگی در دراز مدت و تحت فشار زیاد عبور پر سرعت از دست اندازها و یا شتابگیری های ناگهانی می تواند به سرعت موجب خرابی چهارشاخ پولوس ها شود و هزینه بیشتری را به جیب مالک تحمیل کند.

پارگی دسته موتور های پایین به وضوع افت ارتفاع پیشرانه و پاین تر رفتن آن را به همراه خواهد داشت. این اتفاق می تواند فشار مضاعف بر چهار شاخ پولوس های خودرو آورده و به دلیل چرخش احتمالی پیشرانه در جای خود جا رفتن یا بیرون آمدن گیربکس از دنده را دشوار و یا غیر ممکن کند.

پیشگیری
ساده ترین راه پیشگیری از بروز پارگی دسته موتور ها بررسی گاه به گاه اما منظم آن ها حداقل در هر بار تعویض روغن موتور است. دسته موتورها عمر بالایی دارند و به سادگی خراب نمی شوند. حتی در صورت خرابی نیز تا لحظه بحرانی شدن تحمل بالایی از خود نشان می دهند از این رو درصورت بازدید مداوم و منظم در صورت ترک برداشتن یا پاره شدن می توان به سرعت برای تعویض آن ها اقدام کرد.

برای تست سلامت دسته موتورها در خودروهای دنده دستی باید یک نفر خودرو را در ترمز دستی قفل کرده سپس در دنده 1 و دنده عقب (به منظور وارد آوردن فشار در جهات مختلف) نیم کلاچ کند و نفر دوم بصورت همزمان رفتار و میزان له شدگی لاستیک دسته موتور یا بازی جک دسته موتورهای روغنی و بادی را بررسی کند. این کار در خودورهای اتوماتیک با جابه جا کردن کیربکس بین دنده 1  و عقب انجام می گیرد.

توجه داشته باشید هرگونه بریدگی و ترک هرچند کوچک بر روی دسته موتورهای لاستیکی به معنای سر آمدن موعد تعویض آن ها است و پیش از ان که این مشل به معضل زمین گیر شدن شما بی انجامد نسبت به تعویض آن ها اقدام کنید.

شما از ما بپرسید!

*** گفتنی است شما مخاطبان عزیز نیز می توانید سوالات یا مشکلات فنی خودرویی خود را در این صفحه با ما در میان بگذارید.