سرمایه گذاری بیشتر، راهکار تویوتا برای رقابت با چین

 رئیس بخش هیدروژن شرکت تویوتا طی اظهاراتی هشدار داد که چنانچه سایر کشورها مبادرت به افزایش میزان سرمایه‌‌‌گذاری در فناوری خودروهای سوخت هیدروژنی نکنند، این گروه از وسایل نقلیه نیز ممکن است سرنوشتی مشابه خودروهای برقی باتری‌‌‌دار پیدا کنند. این امر به این معناست که گروه‌‌‌های تولیدی چینی به سرعت بر زنجیره‌‌‌های تامین و صادرات این حوزه تسلط یافته و سایر رقبا را از میدان به در خواهند کرد.

خودروهای هیدروژنی، که با نام خودروهای برقی پیل سوختی (FCEV)  نیز شناخته می‌‌‌شوند، خودروهای برقی هستند که برق مورد نیاز خود را در داخل خودرو و با استفاده از یک پیل سوختی که با هیدروژن کار می‌کند، تولید می‌کنند. این خودروها تنها بخار آب و گرما را به عنوان خروجی تولید می‌کنند و هیچ آلایندگی از لوله اگزوز ندارند. در حالی که این خودروها برای کاهش آلایندگی امیدوارکننده هستند، تولید سوخت هیدروژن به خودی خود ممکن است بسته به منبع هیدروژن، آلایندگی داشته باشد.

بر اساس گزارشی از فایننشال تایمز، میتسوماسا یاماگاتا، رئیس بخش هیدروژن شرکت خودروسازی ژاپنی تویوتا، گفت که کشور چین در زمینه زیرساخت‌‌‌های مورد نیاز برای کامیون‌‌‌های هیدروژنی پیشتاز بوده و توانسته است هزینه‌‌‌های سوخت را به یک سوم هزینه‌‌‌های موجود در ژاپن کاهش دهد. او همچنین اشاره کرد که چین با سرعت قابل‌‌‌توجهی در حال احداث ایستگاه‌‌‌های سوخت‌‌‌گیری هیدروژنی است و در حال حاضر بخش عمده‌‌‌ای از فروش خودروهای تجاری هیدروژنی در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. به گفته یاماگاتا: «همکاری همزمان همه ذی‌نفعان، مهم‌‌‌ترین عامل برای کاهش هزینه هیدروژن است. چین در زمینه کامیون‌‌‌های هیدروژنی پیشرفته‌‌‌ترین کشور جهان است. دلیل این پیشرفت این است که دولت چین دستور داده است مسیرهای لجستیکی اصلی به بزرگراه‌‌‌های هیدروژنی تبدیل شوند.»

بر اساس این گزارش، سلول‌‌‌های سوختی هیدروژنی، که از طریق واکنش شیمیایی با اکسیژن الکتریسیته تولید کرده و تنها بخار آب منتشر می‌کنند، پتانسیل بالایی برای حمل‌ونقل در مسافت‌‌‌های طولانی دارند. این امر به آن دلیل است که باتری‌‌‌ها برای استفاده در خودروهای تجاری سنگین وزن بسیار زیادی دارند و نیازمند دفعات شارژ متعدد هستند. خودروسازان آسیایی، از جمله تویوتا و هیوندای کره‌جنوبی، با وجود پیشرفت روزافزون خودروهای برقی باتری‌‌‌دار و محدود شدن فرصت‌‌‌های بازار برای گاز بی‌‌‌رنگ هیدروژن، روی این سوخت به عنوان سوخت آینده سرمایه‌‌‌گذاری کرده‌‌‌اند.

با این حال، تحقق همزمان تولید سوخت هیدروژنی ارزان و پاک، احداث ایستگاه‌‌‌های سوخت‌‌‌گیری و تولید خودروهای هیدروژنی با هزینه پایین، چالش‌‌‌برانگیز بوده است. آینده پروژه‌‌‌های زیرساختی بزرگ به دلیل افزایش هزینه‌‌‌ها و ناکافی تلقی شدن یارانه‌‌‌های دولتی در ابهام قرار دارد. در ایالات متحده، بودجه تخصیص یافته به پروژه‌‌‌های هیدروژنی تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ در معرض خطر کاهش قرار دارد. برنامه‌‌‌های دولت ژاپن برای ایجاد بزرگراه‌‌‌های هیدروژنی و یارانه‌‌‌های مربوط به واردات این سوخت با کندی پیش می‌رود. همچنین، حسابرسان، هدف اتحادیه اروپا برای تولید و واردات ۱۰ میلیون تن هیدروژن تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ را «غیرواقعی» دانسته‌‌‌اند.

فناوری‌‌‌های دوره گذار

با این وجود، حتی در چین نیز، جایگاه هیدروژن در حمل‌ونقل تجاری قطعی نیست. بر اساس گزارش شورای بین‌المللی حمل‌ونقل پاک، فروش کامیون‌‌‌ها و اتوبوس‌‌‌های برقی باتری‌‌‌دار با سرعت چشمگیری در حال افزایش بوده و به رشد دو برابری فروش خودروهای تجاری با آلایندگی صفر و رسیدن آن به رکورد ۲۳۰هزار دستگاه در سال ۲۰۲۴ کمک کرده است. به گفته یاماگاتا خودروهای باتری‌‌‌دار و هیدروژنی هر دو فناوری‌‌‌هایی در «دوره گذار» محسوب می‌‌‌شوند. با این حال، خودروهای برقی باتری‌‌‌دار می‌توانند شبکه‌‌‌های برق را با چالش مواجه کرده و برای حمل بارهای سنگین در مسافت‌‌‌های طولانی مناسب نیستند.

از این رو، برای کربن‌‌‌زدایی در بخش حمل‌ونقل، نیاز به راهکارهای متعددی وجود دارد. بر اساس داده‌‌‌های ارائه‌‌‌شده توسط اینتراکت آنالیسیس، میزان فروش اتوبوس‌‌‌ها و کامیون‌‌‌های با پیل سوختی هیدروژنی در چین در سال ۲۰۲۴ به ۷هزار و ۶۹ دستگاه رسید که این رقم از مجموع فروش این نوع خودروها در تمام مناطق دیگر جهان بیشتر بوده است.رسانه‌‌‌های دولتی چین در ماه گذشته از افتتاح نخستین مسیر کامیون هیدروژنی بین‌‌‌منطقه‌‌‌ای این کشور به طول ۱هزار و ۱۵۰ کیلومتر، بین چونگ کینگ و بندر‌جنوبی چینژو، خبر دادند. یاماگاتا گفت که هزینه تولید هیدروژن در چین بین ۵۰۰ تا هزاریوآن (معادل ۳.۵۰ تا ۷ دلار) به ازای هر کیلوگرم است، در حالی که این رقم در ژاپن دوهزار یوآن است. 

البته، بخشی از این مزیت قیمتی به دلیل تولید این سوخت به عنوان محصول جانبی در فرآیند فولادسازی در چین است.رئیس بخش هیدروژن تویوتا با تاکید بر لزوم اقدام فوری، اظهار کرد که پیشتازی چین در این زمینه غیرقابل جبران نیست. او گفت: «زمان زیادی نداریم؛ تسریع در این زمینه اهمیت بسزایی دارد.» شرکت تویوتا، به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز جهان از نظر میزان فروش، برجسته‌‌‌ترین حامی فناوری خودروهای هیدروژنی در خودروسازی بوده و بیش از ۳۰ سال است که در زمینه توسعه این فناوری فعالیت می‌کند. این شرکت از زمان عرضه خودروی «میرای» در سال ۲۰۱۴، موفق به فروش ۲۸‌هزار دستگاه از این خودروی پیل سوختی شده است. 

شرکت‌های بی‌‌‌ام‌‌‌و و هوندا نیز به دنبال توسعه این فناوری هستند. در حالی که تویوتا با افزایش چشمگیر فروش خودروهای برقی باتری‌‌‌دار، از انتظارات پیشین خود مبنی بر تحول قریب‌‌‌الوقوع بازار خودرو به وسیله فناوری هیدروژن کاسته است، این گروه خودروسازی ژاپنی تمرکز خود را بر موفقیت فناوری پیل سوختی در بازار کامیون و اتوبوس معطوف کرده است. این شرکت اخیرا از سومین نسل پیل سوختی هیدروژنی خود رونمایی کرده است که از نظر دوام با موتورهای دیزلی قابل مقایسه بوده و می‌تواند به صورت یک واحد منفرد در خودروهای تجاری نصب شود که این امر به کاهش هزینه‌‌‌ها کمک خواهد کرد. تویوتا بر این باور است که سرمایه‌‌‌گذاری این شرکت روی فناوری هیدروژن، مشابه تلاش‌‌‌های چند دهه‌‌‌ای آن در زمینه خودروهای هیبریدی، در نهایت به نتیجه مطلوب خواهد رسید. 

در کشور چین، این شرکت قصد دارد از طریق مشارکت‌‌‌های تجاری با شرکت‌های داخلی برای کسب سهم بازار رقابت کند. سال گذشته، تویوتا با همکاری شرکت سینوهایتک، کارخانه‌‌‌ای در پکن افتتاح کرد که ظرفیت تولید سالانه تا ۱۰هزار سیستم پیل سوختی را داراست. یاماگاتا اظهار کرد که تویوتا از بازار چین به عنوان یک «دوجو» (محل تمرین) برای توسعه و بهبود فناوری‌‌‌های خود پیش از عرضه آنها به سایر نقاط جهان بهره خواهد برد.وی افزود:«با ارتقا‌ی کیفیت محصولات خود در فضای رقابتی و دشوار بازار چین، قادر خواهیم بود محصولات رقابتی را در بازارهای ژاپن، اروپا و ایالات متحده عرضه کنیم. »