اندازه خودرو در ایمنی آن نقش دارد؟

به گزارش صنعت ماشین، تردیدی نیست که خودروهای جدیدتر، ایمن ترند. نگاهی به آمار مرگ‌و‌میر سالانه ۲۰۱۹ [آخرین آمار تاکنون] از موسسه بیمه برای ایمنی بزرگراه موسوم به IIHS نشان می‌دهد که احتمال مردن در تصادف نسبت به سال ۱۹۸۰ نصف شده است. به بیان دقیق‌تر در سال ۱۹۸۰ به ازای ۱۰۰ هزار نفر ۵/ ۲۲ مرگ به ثبت می‌رسید در حالی که در سال ۲۰۱۹ به ازای ۱۰۰ هزار نفر ۵/ ۱۱ نفر به ثبت رسیده است. کاهش چشمگیر در میزان مرگ‌ومیر انسان‌ها در اثر تصادف به عوامل مختلفی بستگی دارد و در سه دهه گذشته، با بهبود زیرساخت‌ها، سیاستگذاری‌ها و رفتارهای رانندگان میزان مرگ‌و‌میر در اثر تصادف کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

 رسانه‌ها معمولا ایمن‌ترین خودروها ‌یا ایمن‌ترین شاسی بلندهای بازار را معرفی می‌کنند، اما آیا می‌توان دسته‌بندی‌ها یا سگمنت‌های مختلف بازار را از لحاظ مرگ‌و‌میر با هم مقایسه کرد؟ مخصوصا که انرژی جنبشی رابطه مستقیمی با وزن خودرو دارد.  به قدری عوامل مختلف در آمار مرگ‌ومیر در اثر تصادف دخالت دارند که نمی‌شود ارزیابی این تصادف‌ها را به یک عامل نسبت داد. از جمله این عوامل می‌توان به این موارد اشاره کرد: سرعت، سن راننده، جنسیت، نوع جاده یا خیابانی که مردم در آن می‌رانند، سن خودرو، فناوری‌های به کار رفته در خودرو، تاثیر مواد مصرف شده [الکل و مواد مخدر] و هزاران عامل دیگر.

اما این ادعا هم نمی‌تواند درست باشد که ایمنی یک خودروی جمع‌وجور در سگمنت A با ایمنی وانت‌ها یا شاسی بلندهای تمام قد برابری می‌کند.  بنابراین این سوال همچنان باقی است که آیا هر چه خودرو بزرگ‌تر باشد، ایمنی بهتری ارائه می‌کند؟ یا این نظریه اصلا با آمار و ارقام جور در می‌آید؟

در ماه مه سال ۲۰۲۰ موسسه بیمه برای ایمنی بزرگراه گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌داد مرگ راننده در خودروهای کوچک بالاتر است. البته در این گزارش داده‌های خودروها به دسته‌بندی‌های جداگانه‌ای تقسیم شده بود از جمله مینی‌ون، شاسی‌بلند، وانت پیکاپ و هر دسته‌بندی بر اساس سایز طبقه‌بندی شده بود.

در دسته‌بندی خودروهای سدان چهار در و هاچ‌بک‌ها آمار به این شکل بود که به ازای هر ۱۰ میلیارد مایل پیموده شده، بزرگ‌ترین خودروهای این دسته ۳۶ مرگ‌ومیر و کوچک‌ترین خودروهای این دسته ۷۸ مرگ‌ومیر به ثبت رسانده‌اند یعنی مرگ‌ومیر در خودروهای کوچک‌تر این دسته دو برابر خودروهای بزرگ‌تر این دسته بوده است.

در دسته‌بندی خودروهای شاسی‌بلند هم سایز آنها مانند دسته‌بندی سدان‌ها مهم بوده به‌طوری که مرگ‌ومیر در شاسی بلندهای جمع‌وجور چهار برابر شاسی‌بلندهای تمام قد بوده است. یعنی هر چه سایز خودرو بزرگ‌تر باشد، مرگ‌ومیر در آن کمتر است.  تقریبا در تمام سگمنت‌ها وقتی با خودشان مقایسه می‌شوند، این یافته که خودروهای کوچک‌تر مرگ‌ومیر بیشتری دارند، در آمار مشخص شده است (البته به جز وانت‌هایی که نیروی قوای محرکه به محور عقب اعمال می‌شود و خودروهای دو‌ در).  در بررسی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ معلوم شده است که ۲۰ خودرو به ازای هر میلیون دستگاه پلاک شده فقط ۹ مرگ‌ومیر راننده به ثبت رسانده‌اند. از این ۲۰ خودرو فقط ۴ تای آن در دسته‌بندی خودروهای کوچک یا جمع‌وجور دسته‌بندی می‌شوند (که عبارتند از لندرور اوک، فولکس گلف، نیسان لیف و میتسوبیشی آوت لندر) در حالی که ۱۶ خودروی دیگر در دسته‌بندی متوسط یا تمام قد قرار می‌گرفتند.  از ۲۰ مدل که بالاترین میزان مرگ‌ومیر را نشان داده‌اند، ۱۵ مدل تحت عنوان مینی یا کوچک دسته‌بندی شده‌اند. بله آمارها یک ترند کاملا واضح را نشان می‌دهند که راننده‌ها در خودروهای بزرگ‌تر کمتر جان خود را از دست می‌دهند.  حالا این سوال پیش می‌آید که آیا شاسی‌بلندها و پیکاپ‌ها از سایر خودروهای سواری ایمن‌تر هستند یا نه؟ داده‌ها و آمار نشان می‌دهند که به ازای ۱۰ میلیارد مایل پیموده شده مرگ‌و‌میر در خودروهای سواری به‌طور متوسط ۳۶ بوده در حالی که در شاسی‌بلند ۱۹ و در پیکاپ ۱۸ مورد بوده است.  بالاترین میزان مرگ‌ومیر ثبت شده در خودروهای سگمنت کوچک یا مینی‌های چهار در ثبت شده است که به ازای ۱۰ میلیارد مایل ۷۸ مورد مرگ‌ومیر بوده است. همچنین، بدترین‌ها در سگمنت شاسی‌بلند (لاکچری‌های کوچک تک دیفرانسیل) با ۴۰ مرگ‌ومیر به ازای ۱۰ میلیارد مایل و خطرناک‌ترین پیکاپ‌ها (تمام قدهای دو دیفرانسیل) هستند که ۲۳ مرگ‌ومیر به ثبت رسانده‌اند.  پایین‌ترین میزان مرگ‌و‌میر در بین سگمنت‌های مختلف خودرو «مینی ون» هستند، که در حقیقت خودروی خانواده هم به حساب می‌آیند. به ازای ۱۰ میلیارد مایل پیموده شده فقط ۱۵ راننده مینی ون جان خود را از دست داده‌اند. فیزیکدان‌ها آن را به وزن این خودروها نسبت می‌دهند اما واقعیت این است که معمولا راننده مینی ون‌ها همیشه این را در نظر دارند که در صندلی عقب، کودکان نشسته‌اند.  جدا‌ از آمارهایی که منتشر می‌شود و سوای آنکه هر چقدر اندازه خودرو بزرگ‌تر باشد، خودرو ایمن‌تر است در این نکته شکی نیست که موارد مهم‌تری وجود دارند و آن نگهداری صحیح خودرو از لحاظ فنی، رفتار خوب رانندگی، عدم مصرف مواد، رعایت سرعت بهینه، رانندگی با هوشیاری بالا عوامل مهم‌تری نسبت به سایز خودرو هستند.