«موتوریار شدن» ۷۰ هزار تخلف به جای رفتن به پارکینگ

به گزارش صنعت ماشین، کاور پلیس بر تن دارد؛ راکت ایست را در دستش گرفته و کنار خط ویژه ایستاده است. نیم‌نگاهی به افسر پلیس دارد و نیم‌نگاهی به موتورسواری که در خط ویژه می‌ راند. با تأیید مأمور پلیس راکتش را به نشانه ایست جلوی موتورسوار می‌گیرد. موتور می ایستد و افسرپلیس شروع به صحبت با موتورسوار متخلف می‌کند.  مدارکش را گرفته و درباره تخلفش که تردد در خط ویژه است سخن می‌ گوید.

در همین حین موتورسوار دیگری که در خط ویژه است با دیدن پلیس بر سرعتش می افزاید و با لایی کشی رد می شود.

چند دقیقه بعد دوباره سر و کله یک موتوری دیگر از راه می‌رسد. کلاه بر سر ندارد. این تخلف در نگاه اول مشهود است. افسر جلو آمده و نگهش می دارد. بعد از کمی گفت‌وگو کاور پلیس و راکت ایست هم به او داده می‌شود.

حالا سه چهار نفری می‌شوند که کاور پوشیده کنار مأموران پلیس ایستاده‌اند. سن و سالشان با هم فرق دارد؛ جالب است در بین شان از کاسب و بیکار و تحصیلکرده و دانشگاهی هم حضور دارند.

مأمور دیگری موتورهای این افراد را در گوشه‌ای قرار می‌دهد. صحبت افسر که تمام می‌شود، هرکدام یکطرف می‌ایستند. قرار است به آنهایی که مثل خودشان قانون را نقض کرده‌اند تذکر بدهند؛همین!

***

مجید نگهبان یک شرکت خصوصی است. خودش می‌گوید نیم ساعتی می‌شود که راکت به دست سرچهارراه ایستاده است. آرام می‌گوید: اولش عصبانی بودم. راستش را بگویم؛ دیرم شده بود. خواب مانده بودم. اصلا حواسم نبود. تند تند لباس پوشیدم. مدارکم توی کیفم در خانه جا ماند.کلاه را هم دم در خانه گذاشتم. داشتم از خط ویژه می‌رفتم که سریع‌تر به شرکت برسم که پلیس جلویم را گرفت.

باورنمی‌کنید قلبم ریخت؛ فکر اینکه موتورم توقیف شده و به پارکینگ برود و یک هفته‌ای درگیر باشم مرا تا مرز سکته پیش برد. آخر این موتور همه وسیله ارتزاق زندگی من است. درست است که نگهبان هستم اما بعد از پایان ساعت کارم با همین موتور کار می‌کنم. مسافر می‌زنم. بار حمل می‌کنم. خودتان می‌دانید با این اوضاع گرانی مگر می‌شود به حقوق 3 تومانی نگهبانی قائل بود. پس خرج اجاره و خورد و خوراک و زن و بچه را چطور در بیاورم؟

می‌پرسم حالا چه شد. موتورت کجاست؟

به سه چهار موتوری که آن گوشه کنار هم چیده شده‌اند اشاره می‌کند و می‌گوید:همان موتور آبی وسطی رخش زیبای من است.

می‌پرسم حالا چرا اینجا ایستاده‌ای؟ قرار است چه انجام دهی؟

بادی به غبغب می اندازد و می‌گوید: الان من حکم یک موتوریار را دارم یعنی همراه پلیس هستم. به  مأمور پلیس کمک کرده و به آنهایی را که تخلف کرده‌اند تذکر می ‌دهم.

می‌پرسم پس احساس پلیس بودن داری؟

مجیدکه دیگر دیر رسیدن به اداره را فراموش کرده سری تکان داده و می‌گوید: واقعا همین حس را هم اما جدای از شوخی، یکی دو ساعت ایستادن در خیابان و نگاه کردن به همنوعانی مثل خودم که برای رسیدن به مقصد همه چیز را زیرپا می‌گذارند از یکطرف خوب است و از یکطرف جای تأسف دارد. وقتی که اینجا می‌ایستی تازه می‌بینی برای مقاصد خودت چقدر چهره شهر را زشت کرده‌ای!

همین الان خود شما آنطرف چهارراه را ببینید. چراغ قرمز است اما موتوری‌ها مثل مور و ملخ آن وسط تردد می‌کنند. هم جان خودشان را به خطر می‌اندازند و هم دیگران را دچار زحمت می‌کنند.

می‌پرسم یعنی در این یک ساعت به این همه نتیجه رسیدی؟

می‌خندد و می‌گوید همه اینها را تمام موتوری‌ها می‌دانند اما شاید الان تلنگری باشد برای فکر کردن به کارهایی که می‌کنیم.

مجید راکتش را نگاه می کند و می‌گوید: راستش ‌پلیس‌ بودن حتی برای یکی دو ساعت هم نمایشی باور کنید خیلی هم سخت است. همین یکی دو ساعتی که ایستاده‌ام با شدت تابش آفتابی که وجود دارد زبانم خشک شده. تازه شما در نظر بگیر‌‌ که یک مامور پلیس 7 تا 8 ساعت یکجا روی پا می ایستد؛ الان می‌فهمم که  مأموران پلیس راهور چقدر سخت خدمت می‌کنند.

***

محمدامین 15 سال است که موتورسوار‌ است. خودش می‌گوید همیشه کلاه کاسکت را بر سر می‌گذارد. زمستان و تابستان هم نداردچرا که  می‌ داند که ‌‌ داشتن ‌کلاه برای پیشگیری از آسیب به سر در تصادفات احتمالی چقدر مهم و ضروری است. اما با این همه قانونمداری دو بار قبل از این موتورش را توقیف کرده‌اند.

کارنامه جریمه‌هایش هم سنگین است. البته خودش می‌گوید برخی از جریمه‌ها را «الکی» شده! مثلا یکبار برایش پیامک آمده به دلیل عدم روشنایی چراغ موتور جریمه شده آن هم در ساعت 7 صبح.

با ناراحتی ادامه می‌دهد: آخر خود ماشین‌ها هم 7 صبح چراغشان را روشن نمی‌کنند که من را به این دلیل جریمه کرده‌اند.

همان طور که مشغول درد و دل در مورد مدل جریمه هایی که شده است کاور فسفری رنگی را که تنش هست صاف و صوف می‌کند.

می‌پرسم: شما که ادعای قانونمند بودن  داری و می‌گویی که نصف جریمه هایت الکی صادر شده‌اند پس برای چه اینجا ایستاده‌ای؟

با چهره حق به جانب می‌گوید: درست است کلاه بر سرم می‌گذارم اما بعضی وقتها یک خلاف‌های کوچکی هم می‌کنیم دیگر. موتور است و وسیله کوچک و جمع و جوری که از هر جایی می‌تواند عبور کند.

می‌پرسم از خط ویژه عبور کردی؟

می‌گوید: نه. خیلی ترافیک بود دیدم توی پیاده‌رو کسی نیست. چرخی زدم و وارد پیاده‌رو شدم. به خاطر همین هم آقای پلیس جلویم را گرفت.

می‌گویم قرار است چه کنی؟

پاسخ می‌دهد یکسری آموزش‌های گفتاری به ما دادند. مورد تخلف و نوع جریمه‌مان را تذکر دادند. گفتند حتی اگر دوست ندارید اینجا بایستید عیبی ندارد، موتورتان را توقیف می‌کنیم خودتان بروید.

خب چرا نرفتید؟

چرا بروم وقتی با این طرح فقط چند ساعت در محل می‌مانی و بعدهم موتورت را پس می‌گیری چرا باید خودم را به دردسر بیاندازم و چند روز درگیر توقیف موتور و ترخیصش باشم.

نهایتاً چند ساعتی می‌ایستیم و به موتوری‌هایی که مثل خود من ادعای زرنگی دارند تذکر می‌دهم. برای خودش هم فال است و هم تماشا. تازه الان می دانم که کدام خلاف ها در تیررس پلیس است،خب‌ حواسم را جمع می کنم تا خلاف نکرده و گرفتار نشوم اگرچه تعهد هم داده ام که دیگر از پیاده‌رو و معابر تردد نکنم.

***

برخورد با موتورسیکلت‌سواران متخلف سابقه دیرینه‌ای دارد اما هیچ وقت این برخوردها باعث نشد تا موتورسیکلت سوار متخلف متنبه شوند؛ به همین منظور پلیس با همکاری دستگاه‌های مختلف مجازات‌های جایگزینی را به جای توقیف و انتقال به پارکینگ در نظر گرفته‌است. مجازات جایگزینی که برای موتورسوار متخلف در نظر گرفته شده، این است که او کاور پلیس را پوشیده و با کمک به پلیس سر چهارراه‌ها انجام وظیفه می‌کند. موتورسواری که 5 تخلف را مرتکب شود، موتورش «همان جا» توقیف می‌شود؛ ماموران بر تن او لباس پلیس می‌پوشانند و به نوعی این فرد کمک مأمور پلیس می‌ کند تا به نحوی فرهنگ سازی شود.

طرح موتوریار که از سال گذشته آغاز به کار کرده با آمدنش بساط بحث، درگیری ،توقیف، دعوا و شاخ ‌و شانه کشیدن موتور سواران متخلف با پلیس را منتفی کرده و جایش را به یک کاور، راکت و آموزش و همراهی چند ساعته راکبان با پلیس داده است.

این طرح که «موتوریار» نام دارد، ابتدا در 10 نقطه از تهران اجرا شد و بعد به نقاط دیگر گسترش یافت و در صورت نتیجه مطلوب، احتمالاً در شهرها و نقاط دیگر هم اجرا می‌شود.

چگونگی اجرای طرح موتوریار، معایب و محاسن و ویژگی‌های این طرح  از جمله سوالات خبرگزاری فارس از سردار محمدحسین حمیدی رئیس پلیس راهور پایتخت است؛سوالاتی که با جواب های کارشناسی‌ و دلایلی همچون عدم کارآیی طرح‌های سنتی گذشته و ادامه دار بودن نارضایتی مردم و بی انضباطی اجتماعی همراه بود.

*چرا موتوریار اجرا شد؟

** در سال‌های گذشته پلیس راهور برنامه و طرح‌های متفاوتی برای برخورد با تخلفات موتورسواران به مرحله اجرا گذاشت، آیا اقدامات ‌گذشته کارایی نداشت؟ چطور شد‌که پلیس به فکر اجرای طرح موتور یار افتاد؟

اقداماتی از گذشته صورت گرفته بود که با تحلیل بر آن اقدامات و مشکلات و مسائلی که وجود داشت به خصوص عدم کارایی، ما را بر آن داشت که طرحی نو را درنظر بگیریم، چرا که سالیان سال موتورها به صورت سنتی توقیف و در پارکینگ‌ها دپو می‌شدند اما متأسفانه انضباطی در شهر حاکم نمی‌شد.

انضباط ترافیکی و اجتماعی یکی از موضوعاتی است که به شدت تحت‌تأثیر آسیب موتورسیکلت بوده و نارضایتی عمومی را به دنبال داشت.

در سالهای گذشته با اقدامات سلبی، توفیقی هم دربر نداشتیم و بخش زیادی از مردم هم از طرح‌های پلیس اظهار نارضایتی کرده و با توجه به عدم کارآیی و توفیق برخوردهای سلبی، پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ با یک اقدام ابتکاری با توجه به آنکه بخش زیادی از آسیبها در حوزه شهر متوجه موتورسیکلتها است از مجازتهای جایگزین به جای درگیری کف خیابانی و توقیف و اعزام به پارکینگ و هزینه‌های جانبی استفاده کرد؛ مواردی که برای بسیاری از خانواده‌های موتورسواران تحملش سخت بود.

با هماهنگی با مراجع قضایی و بیمه‌ها و تقبل بخشی از هزینه‌ها و ضوابط و انجام اصلاحاتی، طرح موتوریار برای ارتقای انضباط شهری و خدمت به شهروندان در حال ‌اجرا است با این نگاه که اقدامات ایجابی و بازدارنده، اثرگذار، کم‌هزینه و خودبازدهی را داشته باشیم.

*اجرای طرح موتوریار در 200 نقطه

**طرح موتور یار در چند تقاطع یا میدان اجرا می شود؟ آیا در اجرای این طرح نهادی پلیس را همراهی می‌کند؟

از سال گذشته طرح موتوریار را در 10 نقطه به صورت پایلوت اجرا کردیم و بعد از بازخوردگیری و استقبال خوب شهروندان تعداد این نقاط را به 60 نقطه تسری دادیم.

بعد از اینکه در شورای شهر این طرح به تصویب رسید و شهرداری تهران حمایت خوبی از این طرح کرد و موتوریار جزو مصوبات شورای ترافیک در سال 1400 قرار گرفت، 60 نقطه به 200 نقطه تبدیل شد.

علاوه بر پلیس، شهرداران مناطق مختلف و همچنین معاونت اجتماعی شهرداری تهران نیز به عنوان یکی از اولویت‌های کاری خود طرح موتوریار را در دستورکار قرار داده و اقدامات فرهنگی خوبی نیز اعم از نمایش‌های خیابانی، توزیع گل و برجسته کردن رفتار موتورسواران خوب و تشویق آنها در کنار طرح موتوریار قرار گرفت.

در حال حاضر طرح موتوریار را پلیس راهور با کمک شهرداری تهران بنا بر مقدورات خود انجام می‌دهد.

*تعداد تقاطعهای چراغ‌دار تهران چقدر است؛ آیا در تمام تقاطع‌ها طرح موتوریار انجام می‌شود؟

الان در تهران 5 هزار تقاطع چراغ زماندار داریم. استعداد ما با پتانسیل نیروی انسانی و به کارگیری همکاران در شیفت استراحت در حال حاضر پوشش 200 نقطه است. البته امید به افزایش آن داریم.

*عدم توقیف 70 هزار موتورسیکلت با اجرای طرح موتوریار

** با اجرای طرح موتوریار چه تعداد موتور توقیف نشدند؟

از ابتدای اجرای طرح موتور یار در سال گذشته تاکنون حدود 70 هزار موتورسیکلتی که باید طبق ضوابط و قوانین گذشته و حال توقیف شده و به پارکینگ می‌رفتند نه توقیف شدند نه به پارکینگ رفتند.

البته باید بگویم تعداد محدودی موتورسیکلت هم توقیف شدند. آنهایی که اصرار به تخلف داشته و همچنین راکبانی که تمایل به همکاری و شرکت در طرح موتوریار را نداشتند طبق قوانین و ضوابط موتورشان توقیف و به پارکینگ فرستاده شد.

* موتورسواران متخلفی که در طرح موتوریار شرکت می‌کنند چه مراحلی را می‌گذرانند؟

موتورهایی که باید توقیف شوند در طرح موتوریار راکبانشان باید چند ساعت در سطح خیابان حضور داشته باشند البته با کاور، راکت ایست و آموزش‌های مقدماتی که در همان محل به آنها ارائه می‌شود.

موتورسواران متخلف همانجا آموزش دیده و برای هدایت دیگرموتورسواران به کار گرفته می شوند.

*5 تخلف راه ورود به طرح موتوریار!

** تخلفاتی که باعث می‌شود موتورسواران در طرح موتوریار به کار گرفته شوند، از چه قرار است؟

171 کد تخلفاتی وجود دارد اما به دلیل شیوع خیلی از تخلفاتی که از گذشته تا به حال وجود داشته است در نگاه اول پنج تخلف خیلی برجسته را که هم حادثه‌ساز است و هم انضباط اجتماعی را به خطر می‌اندازد، در دستورکار قرار دادیم؛ عبور از چراغ قرمز، تردد در خط ویژه، حرکت در پیاده‌رو و نداشتن کلاه ایمنی و حرکت خلاف جهت.

*راکبان متخلف در طرح موتوریار چند ساعت باید در کنار افسر پلیس در چهارراه‌ها حضور داشته باشند؟

میزان زمانی که راکب موتورسیکلت در طرح موتوریار شرکت می‌کند بسته به عملکرد خود موتورسوار دارد. اگر همراهی‌اش خوب باشد معمولا حدود یک ساعت اما اگر نه، تخلف موتورسوار تخلف حادی باشد دو تا سه ساعت باید در طرح شرکت کند، هر چند قانون این مجوز را به پلیس داده تا 12 ساعت راننده متخلف را در جاهای مختلف به کار گیرد. البته تا به حال به اینجا نرسیده‌ایم.

*استقبال موتورسواران از این طرح چگونه بوده است؟

خوشبختانه تمامی موتورسواران تاکنون استقبال خوبی از این طرح داشته‌اند چرا در صورت تخلف طبق ضوابط باید موتور به پارکینگ برود؛در حالیکه با اجرای طرح موتوریار موتورشان توقیف نمی‌شود و فقط چند ساعتی در کنار مأمور پلیس ایستاده و آموزش می بینند؛ خوشبختانه با اجرای این طرح و تعامل بین پلیس با راکبان تنش‌ها به حداقل رسیده است.

*آیا سابقه حضور رانندگان متخلف در طرح موتوریار ثبت می‌شود؟

در همان ابتدا که راکب متخلف وارد طرح موتوریار می‌شود مشخصات و اطلاعاتش از جمله کدملی، شماره موتورسیکلت، داشتن گواهینامه و یکسری اطلاعات ثبت و در بانک اطلاعاتی درج می‌شود.طبق همین اطلاعات می‌توانیم متوجه شویم که موتورسیکلت فوق چندبار حتی در طرح موتوریار متوقف شده است.

موارد محدودی که به اندازه انگشتان  دو دست هم نمی‌رسد وجود داشته است که دو تا سه بار در طرح موتوریار به واسطه تخلف انجام داده شرکت کرده‌اند.

البته 99 و نیم درصد از افرادی که در طرح موتوریار شرکت کرده‌اند برای بار اولشان بوده و بعد از آن تخلف نداشته‌اند.

* آیا طرح موتوریار موفق بوده است؟

هم‌اکنون از جمع آماری که دراختیار داریم در حال انجام تحقیقات میدانی هستیم. جامعه آماری هم موتورسواران هستند. منتظریم تا تحقیق را انجام داده و نتیجه را به ما اعلام کنند. اما با توجه به بازخورد گیری می توان گفت که این طرح از سوی موتورسیکلت سواران پذیرفته شده و توانسته از تنش های موجود در هنگام اعمال قانون، توقیف و انتقال موتورسیکلت به پارکینگ جلوگیری کند.