بازگشت خودروهای ناقص

در گزارشی که هفته گذشته منتشر شد، مشخص شد خودروسازان ۱۶هزار دستگاه از محصولات تولیدی خود در نیمسال ۱۴۰۳ را نفروخته و دپو کرده‌اند.

در آن گزارش عنوان شد دپوی خودروها، یا عمدی (به واسطه فروش با قیمت های جدید) است یا سهوی بوده و ریشه در مسائلی مانند کسری قطعات و البته توقف شماره‌گذاری دارد.

اتفاقا چندی پیش تصاویری از هزاران خودرو در پارکینگ خودروسازان منتشر شد تا بار دیگر شائبه دپوی عمدی خودروها مطرح شود. با‌این‌حال، خودروسازان اعلام کردند دلیل عرضه نشدن خودروها، توقف شماره‌گذاری از سوی راهور ناجاست.

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران، ضمن تایید توقف شماره‌گذاری برخی خودروها، گفته که براساس آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی صنعت خودرو، میزان مصرف سوخت خودرو‌های تولیدی باید بر مبنای سبد تولیدات هر محصول محاسبه و مطابق با این آیین‌نامه از خودرو‌های پرمصرف جریمه اخذ شود، اما الزام خودروسازان به اجرای معیار جدید محاسبه مصرف سوخت، سبب توقف شماره‌گذاری خودرو‌های تولید داخل شده است.

هرچند توقف شماره‌گذاری می‌تواند واقعا یکی از دلایل دپوی خودروها باشد، اما به دلایلی، قطعا همه داستان نیست.

دلیل نخست اینکه هر سه خودروساز بزرگ کشور محصول کمتری نسبت به آنچه تولید کرده‌اند، فروخته‌اند؛ حال آنکه تنها یکی از خودروسازان (ایران‌خودرو) از وجود مشکل شماره‌گذاری صحبت به میان آورده است. بنابراین این پرسش مطرح است که اگر دلیل دپوی خودروها، توقف شماره‌گذاری است، چرا مسوولان سایپا و پارس‌خودرو در این زمینه اظهارنظری نمی‌کنند؟

نکته دیگر اینجاست که خودروسازان از ۱۷ماه پیش با فریز نسبی قیمت دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از چندین هفته قبل صحبت از ابلاغ قیمت‌های جدید در میان است. تجربه نشان می‌دهد خودروسازان در چنین مواقعی دست به دپوی عمدی محصولات خود می‌زنند تا آنها را با قیمت‌های جدید عرضه کنند. بنابراین احتمال اینکه خودروهای موجود در پارکینگ خودروسازان (یا حداقل بخشی از آنها) به‌عمد دپو شده باشند، منتفی نیست. از همین رو بعید به نظر می‌رسد تمام خودروهای دپویی مشکل شماره‌گذاری داشته باشند.

اما دلیل مهم‌تر دیگر که ثابت می‌کند مشکل تمام‌و‌کمال خودروهای دپویی، توقف شماره‌گذاری نیست، سندی است که خودروسازان مبنی بر کسری قطعات در خودروهای تولیدی، منتشر کرده‌اند. در گزارش ایران‌خودرو (مربوط به تولید شش ماه امسال) به‌صراحت از وجود خودروهای سواری تجاری خبر داده شده است.

ایران‌خودرو گزینه‌ای به نام «خودروهای تولیدی تجاری‌نشده سایت‌ها» دارد که در ستون مربوط به تولید شش‌ماهه، عدد دو‌هزار و ۶۵دستگاه به ثبت رسیده است. در واقع ایران‌خودرو اعلام کرده بالغ بر دوهزار دستگاه از محصولات تولیدی‌اش در نیمه نخست امسال، تجاری نشده‌اند که دلیل آن کسری قطعات است. این خودروها درواقع به دلیل کمبود قطعات، ناقص هستند و امکان عرضه آنها به بازار تا زمان تکمیل قطعات نیست.

تعداد خودروهای تجاری‌نشده در انتهای مرداد، بالای شش‌هزار دستگاه بوده اما در انتهای شهریور به دو‌هزار و ۶۵دستگاه رسیده که نشان از روند نزولی این خودروها دارد.

به‌هر‌حال، هرچند توقف شماره‌‌گذاری در دپوی خودروها نقش دارد، شواهد و قرائن نشان می‌دهد این مساله دلیل تام و مطلق دپو نیست.