کارنامه تولید و فروش خودرو و قطعه‌ در فروردین

 جدید‌ترین گزارش منتشرشده درباره عملکرد خودروسازان در تولید و فروش نشان می‌دهد آنها در تولید دچار افت مطلق شده‌اند، اما در فروش افت‌و‌خیز نسبی داشته‌اند. طبق آماری که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در قالب گزارش «پایش حقیقی اقتصاد ایران در فروردین امسال» منتشر کرده، شاخص تولید و فروش خودرو و قطعات به جز یک آیتم در دیگر بخش‌ها منفی بوده است. بر این اساس، تولید خودرو و قطعات در هر دو بخش ماهانه و نقطه‌به‌نقطه افت کرده است. این در حالی است که فروش خودرو و قطعه در بخش ماهانه کاهش پیدا کرده، اما در حالت نقطه‌به‌نقطه بالا رفته است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید تولید خودرو و قطعات در فروردین امسال نسبت به اسفند نزدیک به ۴۷درصد افت کرده است. به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل این افت سنگین، تعطیلات نوروز است که سبب شده تولید خودرو و قطعات تقریبا در نصف این ماه صفر باشد. البته شاید بتوان دلایل دیگری را درباره افت تولید خودرو و قطعه برشمرد؛ از جمله مشکلات نقدینگی. خودروسازان مدت‌هاست به دلیل فریز قیمت، با چالش تامین نقدینگی لازم و کافی برای رشد تولید مواجه هستند. از طرفی، به دلیل همین مشکلات نقدینگی، خودروسازان نمی‌توانند مطالبات قطعه‌سازان را سر‌وقت پرداخت کنند، از همین رو قطعه‌سازها هم در تولید به مشکل می‌خورند. با وجود اصرار خودروسازان و قطعه‌سازان بر اصلاح قیمت و تاکید آنها بر این موضوع که رشد تولید نیازمند اصلاح قیمت در راستای تامین مستمر نقدینگی است، فعلا واکنشی در زمینه تغییر قیمت کارخانه‌ای خودروها از سوی سیاستگذار  مشاهده نمی‌شود.

این در حالی است که طبق اعلام وزیر صمت، قرار است امسال ۱۵درصد به تولید سال گذشته خودرو اضافه شود. بدون تردید تحقق این هدف نیاز به تامین نقدینگی لازم و کافی دارد؛ در غیر این صورت، نه‌تنها رشد تولید مدنظر سیاستگذار محقق نمی‌شود، بلکه احتمال افت تیراژ هم هست.   طبق آنچه در آمار مرکز پژوهش‌های مجلس آمده، در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۲ تولید خودرو و قطعات کاهشی بوده است. طبق آمار، تولید خودرو و قطعات در نخستین ماه امسال و نسبت به فروردین سال گذشته، حدود ۲۴درصد افت را نشان می‌دهد.  اتفاقا اینجاست که نقش مشکلات نقدینگی در افت تولید خود را نشان می‌دهد. به‌هر‌حال در فروردین پارسال نیز خودروسازان و قطعه‌سازان تقریبا نیمی از ماه را تعطیل بوده‌اند (درست مثل امسال)؛ بنابراین اگر تنها پای تعطیلات نوروزی در میان بود، تولید خودرو و قطعه نباید افت ۲۴درصدی را ماه نخست امسال تجربه می‌کرد. از همین رو افت نقطه‌به‌نقطه را می‌توان ناشی از مشکلات نقدینگی در خودروسازی و قطعه‌سازی (به عنوان دلیل اصلی) دانست.

نگاهی هم به آمار مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در بخش فروش خودرو و قطعات بیندازیم. هرچند آمار فروش فروردین امسال نسبت به ماه مشابه پارسال رشد داشته، اما در مقایسه با اسفند ۱۴۰۲ افت سنگینی کرده است. طبق آمار منتشره، فروش خودرو و قطعات در فروردین امسال نسبت به اسفند پارسال حدود ۶۱درصد افت کرده است. این در حالی است که فروش در ماه ابتدایی امسال نسبت به فروردین سال گذشته رشد بیش از ۹درصدی را نشان می‌دهد. در فروردین پارسال خودروسازان مطمئن بودند که سیاستگذار به‌زودی قیمت کارخانه‌ای محصولاتشان را اصلاح خواهد کرد و این اتفاق در اواخر فروردین پارسال رخ داد. این در حالی است که در فروردین امسال با وجود گمانه‌‌زنی‌ها مبنی بر اصلاح قیمت کارخانه‌ای خودروها، خودروسازان چندان نسبت به رخ دادن این اتفاق مطمئن نبودند. در حال حاضر هم با وجود گذشت دو ماه از سال، خبری از اصلاح قیمت کارخانه‌ای خودروها نیست.

خودروسازان معمولا در مواقع نزدیک به اصلاح قیمت کارخانه‌ای محصولاتشان، دست به دپوی بخشی از خودروهای پیش‌فروش‌شده می‌زنند تا آنها را با قیمت جدید عرضه کنند، اتفاقی که با توجه به افت فروش نسبت به اسفند، ممکن است بار دیگر رخ داده باشد. اما در بخشی دیگر از آمار مرکز پژوهش‌های مجلس، مشخص شده تولید و فروش قطعات (به‌تنهایی و بدون در نظر گرفتن آمار خودرو) در فروردین امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته افت داشته است. بر این اساس، تولید قطعات در بازه زمانی تحت بررسی بالغ بر ۱۰ درصد افت کرده است. میزان افت فروش قطعات در فروردین امسال نسبت به ماه مشابه پارسال، کمتر از میزان کاهش تولید بوده است. در آمار منتشره مشخص است سهم افت تیراژ خودروهای سواری از افت کلی تولید خودرو و قطعه، بیش از سهم قطعات بوده است. به عبارت بهتر، افت تولید خودروهای سواری سهم اصلی را در وقوع افت ۲۴درصدی نقطه‌به‌نقطه مجموعه خودرو و قطعه داشته است.