عقب‌ماندگی تولید تجاری‌ها از فرسودگی‌ ناوگان

 آمار منتشر‌شده از طرف وزارت صمت نشان می‌دهد که تولید خودروهای تجاری در ۱۱ ماه امسال نسبت به بازه زمانی مشابه با رشد ۲۰درصدی همراه بوده است، با این وجود نگاهی دقیق‌تر به آمار منتشره حاکی از آن است که رشد محقق شده بیشتر مرهون تولید خودروهای تجاری توسط خودروسازان خصوصی بوده است، چراکه دو تولیدکننده بزرگ نیمه‌دولتی در همین مدت زمانی با افت تولید خودروهای تجاری مواجه بود‌ه‌اند. مقایسه آمار تولید خودروهای تجاری با نرخ فرسودگی این دست از خودروها نشان می‌دهد که این میزان تولید به‌سادگی نمی‌تواند باعث نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل شود.

 بر این اساس کل خودروسازان کشور از ابتدای سال جاری تا انتهای بهمن‌ماه ۲۱هزار و ۹۰۷دستگاه محصول تجاری (شامل مینی‌بوس و میدل‌باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده) تولید کرده‌اند؛ این در حالی است که این رقم برای مدت مشابه سال گذشته ۱۸ هزار و ۱۳۵ دستگاه بوده است. اما اگر تنها تولید بهمن‌ماه را زیر ذره‌بین قرار داده و با بهمن سال ۱۴۰۱ قیاس کنیم، تولید تجاری‌ها با افت قابل‌توجه ۴۸درصدی همراه خواهد بود. خودروسازان کشور در بهمن‌ماه امسال هزار و ۳۷۲ دستگاه خودروی تجاری تولید کرده‌اند اما در یازدهمین ماه از سال گذشته این رقم دوهزار و ۶۵۹دستگاه بوده است.

در این بین ایران‌خودرو و سایپا در همه مقاطع مذکور با افت تولید مواجه بوده‌اند؛ به طوری که آبی‌پوشان جاده‌مخصوص در ماه میانی زمستان هزار و ۳۳۹ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده تولید کرده‌اند؛ این رقم برای بهمن سال گذشته هزار و ۳۷۸ دستگاه بود. بنابراین تولید تجاری‌ها توسط ایران‌خودرو در این زمان ۲.۸درصد کاهش داشته است. آمار ۱۱ماهه این شرکت نشانگر افت شدیدتری در تولید این دست از خودروهاست، به طوری که ابتدای سال ۱۴۰۱ تا انتهای بهمن همان سال ۱۲هزار و ۶۸۰ دستگاه تولید تجاری داشته است اما این رقم در مدت مشابه امسال به ۱۱هزار و ۳۴۴ دستگاه رسیده است که حاکی از افت هزار و ۳۳۶دستگاهی و ۱۰درصدی است.

سایپا نیز که عموما حضور کم‌رنگی در تولید خودروهای تجاری دارد، با افت تولید این محصولات مواجه بوده است، به طوری که تولید بهمن‌ماه امسال این شرکت برای خودروهای تجاری ۱۳۰ دستگاه بود که نسبت به آمار ۵۱۴دستگاهی بهمن سال ۱۴۰۱ افت ۷۵‌درصدی را نشان می‌دهد. همچنین آمار ۱۱‌ماهه از دوهزار و ۶ دستگاه به هزار و ۹۲۱ دستگاه رسیده است که نشانگر کاهش ۴درصدی آن است.

از بین خودروهای تجاری مورد بررسی، با توجه به مشکلات مربوط به فرسودگی ناوگان، تولید اتوبوس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طبق آمارنامه بهمن‌ماه که توسط وزارت صمت منتشر شده، ۸۲درصد از اتوبوس‌های درون‌شهری (۱۸هزار دستگاه) و ۵۷درصد از اتوبوس‌های برون‌شهری (۱۳هزار دستگاه) فرسوده محسوب می‌شوند که می‌تواند خطرات جانی جدی برای شهروندان ایجاد کند. با این وجود تولید اتوبوس طی سال جاری با افت همراه بوده است. طبق آمار وزارت صمت، خودروسازان کشور از ابتدای امسال تا انتهای بهمن تنها ۸۴۷ دستگاه اتوبوس تولید کرده‌اند. این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته هزار و ۲۶۰ دستگاه بوده است. بنابراین تولید اتوبوس در ۱۱ماه امسال ۳۳درصد کاهش را ثبت کرده است. آمار بهمن امسال نسبت به یازدهمین ماه از سال پیش نیز نشانگر افت ۸درصدی است، چراکه در مدت زمانی مذکور از ۱۳۲دستگاه به ۱۲۲ دستگاه رسیده است.

موضوع میزان تولید اتوبوس، به‌خصوص در حوزه شهری، طی هفته‌های اخیر با حاشیه‌های زیادی همراه بود؛ به طوری که تبدیل به نقطه اختلاف خودروسازان با شهرداری تهران شد. تا جایی که شهرداری تهران با اشاره به قیمت اتوبوس‌های تولیدی و میزان آنها اعلام کرد که قصد دارد راسا اتوبوس‌های شهری را از چین وارد کند.

تولید مینی‌بوس و میدل‌باس نیز طی امسال افت قابل‌توجهی داشته است. براساس گزارش مذکور، در ۱۱ماه امسال مجموعا ۶۳۳ دستگاه از این دست از خودروها در کشور تولید شده که نسبت به تولید هزار‌دستگاهی آنها در مدت مشابه سال گذشته افت ۳۷درصدی را نشان می‌دهد. همچنین در بهمن‌ماه امسال تنها ۹ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس در کشور تولید شده بود، این در حالی است که این رقم در ماه میانی زمستان ۱۴۰۱ به میزان ۱۲۲ دستگاه بوده است که نشان می‌دهد در مدت‌زمان مذکور ۹۳درصد کاهش در تولید این محصولات وجود داشته است. این در حالی است که ۸۶درصد از مینی‌بوس‌های کشور فرسوده هستند.

تولید کامیون، کامیونت و کشنده طی امسال بهترین وضعیت را در تولید تجاری‌ها داشته و حتی ۱۰درصد رشد را نیز ثبت کرده است. از ابتدای امسال تا انتهای بهمن‌ماه خودروسازان ۳۳هزار و ۶۹۲ دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده تولید کرده‌اند، این رقم در مدت مشابه پارسال ۳۰هزار و ۵۶۱ دستگاه بود. بااین‌حال با توجه به وجود ۲۵۰هزار دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده فرسوده در کشور به نظر نمی‌رسد این میزان رشد کافی باشد. البته آمار بهمن‌ماه نسبت به بهمن سال گذشته نشانی از رشد ندارد و از چهار‌هزار و ۲۹۷ دستگاه به دوهزار و ۷۱۰ دستگاه رسیده که حاکی از افت ۳۷‌درصدی است.