تردد پرشمار خودروها با توجه به عبور آزاد راه تهران – کرج – قزوین از هسته مرکزی شهر کرج در کنار استقرار صنایع سنگین و نیروگاه منتظر قائم در اطراف و نزدیکی چهارمین کلانشهر کشور سبب شده تا این شهر در بسیاری مواقع با پدیده آلودگی هوا دست و پنجه نرم کند.
این استان به ویژه کلانشهر کرج در معرض آلاینده های متعدد قرار دارد که در دهه های اخیر تغییر اقلیم، گسترس مناطق بیابانی و خشک شدن تالاب صالحیه برمیزان آلاینده های منطقه افزوده است.
دود سیاه و خاکستری ناشی از فعالیت صنایع جنوب و غرب استان البرز گاهی از هسته مرکزی استان عبور و به کرانه ها و ارتفاعات البرز می رسد؛وجود معادن شن و ماسه در غرب استان البرز یعنی شهرستان های نظرآباد و ساوجبلاغ عامل دیگری است که آلایندگی استان را تشدید و با وزش باد دامنه گرد و خاک از کرج و تهران فراتر می رود.
فصل پائیز و زمستان با شروع بارش ها گاهی مواقع هوای البرز سالم و گاهی خاکستری و دودآلود است؛ پدیده وارونگی دمایی پس از هر بارش در آسمان البرز و کرج حاکم می شود و ذرات معلق و خطرناک در گستره شهری کرج و مناطق دیگر استان حالت فشردگی به خود می گیرند و دراین شرایط تنفس برای مردم به ویژه افراد سالخورده ، بیماران قلبی، ریوی و کودکان دشوار می شود.
در این میان وجود ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده و قدیمی در چند سال اخیر به عامل دیگری برای تشدید آلایندگی هوای کرج تبدیل شد هرچند که بخش عمده اتوبوس های فرسوده کرج به تدریج از چرخه فعالیت خارج و تعدادی خودرو جدید جایگزین آنها شد.
طبق آمار تعداد اتوبوس های عمومی کلانشهر کرج تا اوایل دهه 90 حدود یک هزارو500 دستگاه بود که با تشدید تحریم ها در عمل مانع بزرگی برای نوسازی این ناوگان به وجود آمد و بخش عمده این خودروها به علت فرسودگی و دودزا بودن از این ناوگان کنار گذاشته شدند.
اینک طبق آمار حدود 550 دستگاه اتوبوس در کلانشهر کرج فعالیت دارد که قرار است تا پایان امسال حدود 150 دستگاه دیگر به آنها اضافه شود.
اقداماتی برای حمل ونقل آسان و پاک در کرج
آلودگی و ترافیک روز افزون هوای کرج سبب شد تا مسوولان اجرایی و مدیریت شهری این کلانشهر از اوایل دهه 80 با جدیت طرح ها و برنامه های متعددی مانند احداث پروژه قطار شهری،نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی را درکنار توسعه معابردردستور کار قرار دهند اماموانع و مشکلات مالی اجازه نداد تا پروژه به خوبی پیش رود به طوریکه پروژه خط 2 قطار شهری کرج به طول 27 کیلومتر با 27 ایستگاه که از سال 1395 عملیات احداث آن آغاز و قرار بود درسال 1390 بهره برداری شود اما به علت کندی اجرا به دولت سیزدهم رسید.
با این اوصاف مدیریت شهری کرج در دور ششم شورایی خود بخش عمده بودجه این کلانشهر را به توسعه حمل ونقل عمومی از ریلی گرفته تا نوسازی خودروهای عمومی و احداث بزرگراه ها اختصاص داد و فعالیت های عمرانی بیشترحول این حوزه متمرکزاست.
گشایش قطعه نخست قطار شهری کرج در اسفندماه سال 1401 نقطه عطفی در خارج شدن این پروژه عظیم ملی استانی به شمار می رود که حمایت های دولت سیزدهم در راه اندازی اولین قطعه این پروژه بی تاثیر نبود و موجب شد تا مسیر برای توسعه و تکمیل قطار شهری کرج باز شود.
این پروژه که تاکنون در مجموع 15 کیلومتر از تونل آن حفاری شده است، قرار است تا 2 سال آینده بخش عمده آن تکمیل و فعال شود.
طبق بررسی ها توسعه متروی کرج بخشی از پازل زیست محیطی برای مقابله با آلودگی هوا و تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه عمومی ارزان و پاک است و تا پایان امسال ایستگاه چهار راه طالقانی به ایستگاه شهید سلطانی کرج متصل می شود.
برنامه دیگر مدیریت شهری کرج نوسازی اتوبوس ها و تاکسی هاست که از 2 سال پیش توجه به این بخش بیشتر از گذشته شده است به طوریکه در 2 سال اخیر حدود 230 دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان حمل ونقل عمومی کرج اضافه و خودروهای فرسوده از این ناوگان خارج شدند.
خرید تعداد زیادی تاکسی جدید از جمله حدود 100 دستگاه خودرو "ون" اقدام دیگری است که برای خارج کردن ناوگان عمومی کلانشهر کرج از فرسودگی بی تاثیر نبوده است هرچند که اکنون بخش عمده تاکسی های این کلانشهر که تعداد آنها حدود 13 هزار دستگاه برآورده شده نیاز به جایگزینی دارند.
اتوبوس های برقی گزینه دیگر مدیریت شهری
بهره مندی از فناوری نوین برای از کاستن غبار آلودگی کرج برنامه دیگری است که مدیریت شهری این کلانشهر به تازگی پرونده آن را برای نخستین بار در استان البرز گشوده است و طبق گزارش ها برخی شهرهای کشور مانند تهران و کرج در این بخش پیشگام هستند.
آمدن اتوبوس های برقی به حوزه خدمات شهری کرج و سایر مناطق نیازمند زیرساخت های لازم است که مدیران شهری کلانشهر کرج تصمیم خود را برای عملیاتی کردن احداث زیرساخت ها قطعی کرده اند و تامین این زیر ساخت ها بنا به گفته مسوولان اجرایی کلید خورده است.
اگر چه ورود اتوبوس های برقی به چرخه ناوگان حمل ونقل عمومی کرج به تنهایی نمی تواند مشکل آلودگی هوای استان البرز و کرج را به میزان زیادی تقلیل دهد اما رویکردی موثر برای بهره مند از فناوری جدید و مقابله آلودگی ها با روش های نوین به شما می رود.
طبق گزارش اداره کل حفاظت محیط زیست البرز 62 درصد آلودگی هوای استان البرز مربوط به تردد خودروها است که استفاده از خودروهای برقی به صورت فراگیر تجربه بهتری برای زدودن آلودگی از سیمای غبارگرفته شهرهایی مانند کرج است.
بنا به گفته کارشناسان حفاظت محیط زیست ، استفاده خودروها و تجهیزات صنعتی از انرژی پاک دایره آلایندگی ها را محدود خواهد کرد.
انعقاد تفاهمنامه خرید 40 اتوبوس برقی برای کرج
شهردار کرج به تازگی در جریان بازدید از یک شرکت سازنده اتوبوس های برقی ، تفاهم نامه خرید 40 دستگاه اتوبوس را برای آلودگی زدایی از این کلانشهرو بهبود خدمات عمومی آن را امضا کرد.
مهرداد کیانی، در حاشیه این خرید با اشاره به اینکه از سال گذشته تاکنون قراردادهای متعددی برای خرید اتوبوس و تاکسی با شرکتهای پیشرو در این حوزه منعقد شده است، گفت: توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله موضوعاتی است که در دوره ششم شورای شهر و مجموعه مدیریت شهری به آن توجه ویژه شده است .
وی در ادامه با بیان اینکه کرج و تهران جزو اولین بهرهبردارِان اتوبوسهای برقی در کشور خواهند بود ، افزود: یکی از شاخصهای عدالت اجتماعی تحول در حوزه حمل و نقل عمومی است که خوشبختانه با همراهی اعضای شورا و 2 برابر شدن ظرفیتهای حمل و نقل این مهم در حال محقق شدن است.
حمایت مالی دولت از خرید اتوبوس های برقی
کیانی خاطرنشان کرد: بخشی از هزینه خرید اتوبوسهای برقی کلانشهر کرج از طریق وزارت کشور و حمایت مالی دولت سیزدهم تامین شده و مابقی از محل بودجه شهری اختصاص یافته است.
شهردار کرج لزوم توجه به حفظ محیط زیست را از موضوعات مهم کلانشهرها عنوان کرد و یادآور شد: در کنار توسعه ناوگان حمل و نقل، کمک به حفظ محیط زیست از دیگر جنبههایی بود که شهرداری کرج را بر آن داشت به سمت استفاده از ناوگانِ حمل و نقل با سوخت پاک حرکت کند.
همچنین پس از انقعاد تفاهم نامه خرید اتوبوس های برقی ، طرح تجهیز مسیرهای شهری کرج به امکانات مناسب برای فعالیت اتوبوس های برقی در کرج کلید خورد.
به گفته شهردار کرج ، توسعه امکانات برای فعالیت اتوبوس های برقی به عنوان اولویت این کلانشهر دنبال خواهد شد.
همچنین مسوولان مدیریت شهری از جمله مسعود محمدی رییس شورای شهر کرج معتقد هستند که ناوگان حمل و نقل عمومی این کلانشهر در 2 سال اخیر متحول شده و روند توسعه آن شتاب گرفته است.
نکته پایانی
خرید اتوبوس های برقی برای کرج و تهران می تواند آغازی برای بهره مندی از یک فناوری برای جایگزینی خودروهای گازوئیل سوز یا بنزینی در تمام سطوح عمومی و خصوصی باشد به ویژه آنکه اکنون هزینه تامین سوخت فسیلی برای کشور گران تمام می شود و از سوی دیگر دایره آلایندگی آن بالا است .
توسعه خطوط تولید خودروهای برقی کشور درکنار فراهم کردن زیر ساخت ها به طور قطع تجربه اساسی و راهکاری موثر در شرایط تغییر اقلیم،افزایش گرمایش زمین و کثرت ذرات معلق است.
همچین گسترش دامنه فعالیت ناوگان حمل ونقل عمومی پاک وارزان موجب خواهد شد تا مردم به جای استفاده از خودروهای شخصی از این ناوگان بهره گیرند و شاهد روان سازی ترافیک در کلانشهری همچون کرج باشیم .