کد خبر: ۵۷۵۴۶
تاریخ انتشار: ۰۲ شهريور ۱۴۰۲

پارادایم شیفت بازار خودرو

دکتر فرشاد فاطمی
به گزارش صنعت ماشین،

پاسخ‌دادن به این سوال که واردات خودرو، اعم از نو یا دست‌دوم، برای صنعت خودروی ایران و همچنین برای رفاه مصرف‌کننده چه نتایجی می‌‌‌تواند داشته باشد، نیازمند مقدمه و توجه به چند نکته مهم است که در ادامه تلاش می‌شود به این موارد به‌اجمال پرداخته شود.

به‌عنوان مقدمه، لازم است به این موضوع توجه شود که با توجه به مقیاس تولید موردنیاز، صنعت خودرو به‌جز یکی دو اقتصاد بزرگ دنیا، در هیچ کشوری امکان رقابت ندارد و بازار خودرو برای رقابتی‌شدن نیازمند دسترسی به بازارهای بین‌المللی از طریق واردات و صادرات است. با این استدلال تلاش برای منع واردات یا ایجاد محدودیت قابل‌توجه برای واردات خودرو می‌‌‌تواند قدرت بازار قابل‌توجهی را برای واردکنندگان و همچنین مونتاژکنندگان خودروی داخلی به همراه داشته باشد و در نتیجه خروجی صنعت خودرو از نظر بهره‌‌‌وری و رقابت با محصولات بین‌المللی مشکل داشته و همچنین رفاه مصرف‌کننده در این میان کاهش پیدا خواهد کرد. به این ترتیب لازمه اینکه اقتصادی با ابعاد اقتصاد ایران، بازار خودروی رقابتی داشته باشد، تعامل با خودروسازی دنیاست. در این میان یکی از راه‌حل‌‌‌ها برای دستیابی به بازار رقابتی علاوه بر واردات و صادرات خودروی نو، واردات خودروی دست دوم است.

اولین نکته‌‌‌ای که در مورد واردات خودرو باید مورد توجه گیرد این است که زمانی می‌‌‌توان رقابت را در صنعت خودروی کشور تعریف کرد که تعرفه واردات خودروهای نو و دست‌دوم به صورتی تعیین شود که امکان رقابت برای بازیگران بین‌المللی وجود داشته باشد.  نکته دوم این است که کسب‌وکار نوسازی خودروهای دست‌دوم در بسیاری از کشورهای دنیا یک کسب‌وکار جاافتاده و با حضور بازیگران و بنگاه‌‌‌های بزرگ است. ساختار این بازار با نوع این فعالیت در ایران که توسط افرادی که به‌عنوان دلال خودرو شناخته می‌‌‌شوند و بیشتر به ظاهر خودرو توجه می‌کنند متفاوت است. در بسیاری از کشورها شرکت‌های بزرگی هستند که خودروهای با عمر 5 تا 10سال را از مالکان خریداری کرده و پس از بازسازی، آنها را همراه با گارانتی قابل قبول در بازارهای داخلی و خارجی کشور خود عرضه می‌کنند.

موضوع سوم آن است که آیا مصرف‌کننده ایرانی با توجه به قیمت و کیفیتی که از این خودروها دریافت می‌کند تمایلی به خرید آنها دارد یا خیر. واقعیت این است که باید اجازه دهیم در این مورد عرضه و تقاضای بازار و در حضور رقبای نو داخلی و وارداتی تصمیم‌گیری کند. به هر حال باید قبول کنیم که خودروی دست‌دوم نهایتا کیفیت خودروی نو را نخواهد داشت و البته قیمت آن به صورت قابل‌توجهی از قیمت خودروهای نو کمتر خواهد بود. اصل مهم آن است که تنوع در بازار محصولات نهایتا با ملاحظاتی که در ادامه البته به آن خواهیم پرداخت، می‌‌‌تواند به افزایش رفاه مصرف‌کنندگان منجر شود. البته در این مسیر حتما باید ملاحظاتی از جانب مقام سیاستگذار در نظر گرفته شود. اولین ملاحظه مثل هر کالایی که می‌‌‌خواهد در بازارهای بین‌المللی مبادله شود، مساله تعرفه کالاست.

اگر تعرفه به نحوی تنظیم شود که اجازه رقابت کالاها را در بازار فراهم نکند، عملا افزایش رفاه برای مصرف‌کننده محقق نخواهد شد. علاوه بر این سیاستگذار می‌‌‌تواند با هدف تامین منافع بلندمدت مصرف‌کننده، مقیاس مشخصی را برای واردات هر برند مشخص خودرو در نظر بگیرد، به نحوی که امکان ایجاد شبکه نگهداری و تعمیرات در کشور فراهم شود. دقت کنیم که این مهم می‌‌‌تواند توسط شبکه‌‌‌های موجود و تنها با تامین قطعات موردنیاز توسط قطعه‌‌‌سازان داخلی و خارجی فراهم شود.

ملاحظه آخر اینکه لازم است سازوکار واردات خودروهای دست‌دوم به صورت شفاف همراه با کلیه تمهیدات لازم برای جلوگیری از وقوع تعارض منافع طراحی شود. به‌عنوان مثال، اگر خودروسازهای موجود تمایل دارند در بازار واردات خودروهای دست‌دوم وارد شوند، سهم بازاری که در اختیار می‌‌‌گیرند و محدودیتی که می‌‌‌توانند برای رقابت توسط سایر بازیگران ایجاد کنند باید ارزیابی و از ایجاد مانع برای ورود رقبا خودداری شود. همچنین سازوکار ورود خودرو توسط اشخاص حقیقی باید به نحوی در نظر گرفته شود که از ایجاد انحصار برای شرکت‌های بزرگ جلوگیری شود.

در کنار این موارد ممکن است این سوال مطرح شود که آیا برای ایرانیان باعث سرافکندگی نیست که سوار خودروهای دست‌دوم سایر کشورها شوند؟ در پاسخ باید گفت، خودروی دست‌دوم در بسیاری از کشورهای پیشرفته بازار مختص خود را دارد و بخشی از مصرف‌کنندگان می‌‌‌توانند نیاز خود را از این بازار تامین کنند و به وجود آمدن این بازار در ایران با ایجاد تنوع برای مصرف‌کنندگان می‌‌‌تواند باعث افزایش رفاه آنها شود. علاوه بر این مصرف‌کننده ایرانی با تولید ناخالص داخلی کمتر از 5هزار دلار به قیمت‌های اسمی (و حدود 17 تا 18‌هزار دلار به قیمت برابری قدرت خرید) باید بتواند سبدی را در نظر بگیرد که به بهترین شکل ممکن رفاه او را بیشینه می‌کند. با توجه به سطح تولید ناخالص داخلی ایران و سطح درآمد ارزی کشور در شرایط فعلی اتکای صرف به بازارهای خودروهای نو هم دسترسی مصرف‌کنندگان را به خودروهای بسیار محدود خواهد کرد. در اینجا باید توجه شود که ورود خودروهای خارجی، اعم از نو و دست‌دوم، در بلندمدت می‌‌‌تواند به معنی تغییر ساختار صنعت خودروی کشور باشد.

وقتی خودروسازی ما بخشی از خودروسازی بین‌المللی شود، آنگاه در مقیاس اقتصادی قادر به تولید و رقابت با خودروسازان دیگر خواهد بود و ایجاد فشار رقابتی از طریق واردات خودرو، اعم از نو و دست‌دوم، عملا می‌‌‌تواند خودروسازی داخلی ما را هم بهره‌‌‌ورتر کند. علاوه بر اینکه قطعه‌‌‌سازهای داخلی می‌‌‌توانند در این میان سهمی از بازارهای بین‌المللی بگیرند و در تعامل با خودروسازهای بزرگ دنیا تامین‌‌‌کننده بخشی از نیازهای آنها شوند. در نهایت اینکه صنعت بازسازی خودروهای دست‌دوم می‌‌‌تواند کسب‌وکار جدیدی در ایران ایجاد کند؛ به‌طوری که خودروهای دست‌دوم به کشور وارد شوند و با استفاده از قابلیت‌‌‌های داخلی پس از بازسازی به کشورهای مقصدی که در اطراف ایران هستند و می‌‌‌توانند بازارهای خوبی برای خودروهای دست‌دوم باشند، از جمله افغانستان، عراق و پاکستان مجددا صادر شوند.

**دکتر فرشاد فاطمی

نظر شما
20:22 - 1402/07/05
واردات خودرو در دولت رییسی (315)

فولکس واگن ID.4 CROZZ الکتریکی در لیست واردات به ایران قرار گرفت + تصاویر و بروشور

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
12:39 - 1402/07/05
توسط مدیران خودرو؛

اکسید TXL به زودی روانه بازار خودرو ایران می شود +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
20:04 - 1402/07/04
واردات خودرو در دولت رییسی (314)

قیمت خام خودروی گک GS3 EMZOOM راسا موتور خاورمیانه اعلام شد

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:55 - 1402/07/03
واردات خودرو در دولت رییسی (312)

اسامی خودروهای وارداتی اپل شرکت آسیا خودرو مشخص شد

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
17:29 - 1402/07/03
در نمایندگی های مدیران خودرو به نمایش درآمد؛

فونیکس آریزو ۶ جی تی در راه بازار ایران +تصاویر و مشخصات

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
11:29 - 1402/07/01
نسخه اتوماتیک و ارتقاء یافته t8؛

قطعات CKD کی ام سی KMC T9 کرمان موتور ثبت سفارش شد

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
17:51 - 1402/06/31
واردات خودرو در دولت رییسی (311)

مزدا 3 جدید در لیست خودروهای وارداتی به ایران قرار گرفت +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
15:18 - 1402/07/06
لئوپارد 5 می آید/

کپی کاری فنگ چنگ بائو از تویوتا لندکروزر 2024 +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:29 - 1402/07/05
امکانات بسیار ویژه برای مادر و کودک/

آرک فاکس کائولا ؛ این خودرو قشر متوسط چین را حتما ببینید +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
09:03 - 1402/07/04
زیرمجموعه متعلق به گروه چری؛

جتور تراولر ؛ آفرود جعبه ای از خانواده فیدلیتی محصول احتمالی بهمن موتور ! +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
10:22 - 1402/07/03
فرمولی برای مالکیت شاسی بلند لوکس و ارزان!

محصول جذاب و لوکس هونگچی روانه بازار شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
10:15 - 1402/07/03
شاسی بلند جدید دانگ فنگ؛

فورتینگ تاندر نسخه پیشرفته لاماری بازار ایران معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
15:01 - 1402/07/02
شاسی بلند ارزان دانگ فنگ؛

کراس اووری عجیب با نام Big V DD-i معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:09 - 1401/12/14
با گذشت ۳۰ سال سن؛

بررسی مرسدس بنز کلاس G مدل 500GE +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:47 - 1401/12/10
قطعه مهم از پازل حمل و نقل آینده؛

تجربه رانندگی با بی ام و iX5 هیدروژنی باواریایی ها +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
14:21 - 1401/08/13
خبر بزرگ برای طرفداران ثروتمند آفرود؛

تجربه رانندگی با مرسدس G63 4×4² گران و شگفت انگیز! +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
09:32 - 1401/08/11
گزینه ای مناسب برای خانواده های پرجمعیت؛

تجربه رانندگی با تیارا کراس اوور هفت نفره خانوادگی مکث موتور +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
23:20 - 1401/08/04
خودرویی ساختارشکن و کاملاً جدید؛

تجربه رانندگی با فونیکس FX مدیران خودرو در پیست آزادی +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:32 - 1401/12/10
با شروع تمرین های زمستانه؛

فصل جدید فرمول یک 2023 در بحرین آغاز شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:40 - 1401/11/28
برای فصل ۲۰۲۳ فرمول یک؛

استون مارتین از خودروی AMR23 رونمایی کرد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
19:49 - 1401/08/23
مدل آفرود پورشه 911 داکار معرفی شد

اسپرت ترین خودروی آفرودی جهان +تصاویر جذاب

نام خبرنگار:
18:16 - 1401/08/21

خودروی فرمول E پورشه 99X جدید معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
14:18 - 1402/06/25
با ۱۰۰۰ اسب بخار قدرت؛

تیونینگ آئودی RS6 و RS7 توسط ABT معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
13:51 - 1402/06/25
تقویت پیشرانه، سیستم تعلیق و ترمزها؛

بی ام و 2002 Tii آلپینا کلاسیک زیر دستان تیونینگ منهارت +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
13:40 - 1402/06/25
با قدرت بیشتر از لامبورگینی روئلتو!

بی ام و M3 تیون شده 1026 اسب بخار قدرت معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی
16:14 - 1402/06/24
از سردی و زیبایی صحرا تا غافلگیری ورود به بهشت!

جدیدترین پروژه تیونینگ منصوری بر روی بنز جی کلاس +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:54 - 1402/05/25
معرفی برترین پیشرانه تنفس طبیعی فورد (+

فورد موستانگ دارک هورس 2024 معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:30 - 1402/05/23
چرا این ب ام و تمام نمی شود؟!

هیولای جدید منهارت پرفورمنس تیونر معروف معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
13:12 - 1402/05/08
رویکرد فناورانه در دیابلو افسانه ای ؛

بازیابی 19 شیطان آتشین توسط اِچِنتریکا +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
16:13 - 1402/05/01
از جالب ترین لوکیشن های جهان برای طرفداران این برند

موزه آگیناگا مرسدس بنز را حتما تماشا کنید +تصاویر

نام خبرنگار: تحریریه صنعت ماشین
13:09 - 1402/04/23
در فستیوال سرعت گوودوود ۲۰۲۳؛

بنتلی اسپید سیکس سری Continuation معرفی شد +تصاویر

نام خبرنگار: محسن صادقی