رشد تولید اتوبوس در نقطه صفر

 در حالی که ۶۴ درصد از ناوگان اتوبوس بین‌شهری فرسوده است و طی سال‌های گذشته بارها شاهد تلفات جانی به دلیل فرسودگی این ناوگان بودیم اما هم‌اکنون آمار بهاری تولید این دست از خودروها نشان می‌دهد که هیچ برنامه‌ای برای رشد تولید اتوبوس در خودروسازی‌ها وجود ندارد. آمارنامه تجمعی بهار سال جاری که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شده، نشان می‌دهد تولید اتوبوس در سه‌ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تنها یک دستگاه بیشتر بوده است.

طبق آمار هم اکنون ۱۴هزار و ۱۵۱ اتوبوس برون‌شهری دیزلی در جاده‌های کشور وجود دارد که ۹هزار و ۱۲۰ دستگاه از آنها فرسوده است. حال آمارنامه تجمعی تولید خودروی سه‌ماهه ابتدایی سال نشان می‌دهد که در مدت مذکور مجموع شرکت‌های دولتی و خصوصی ۲۴۹ دستگاه اتوبوس تولید کرده‌اند، این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته این تعداد تنها یک دستگاه کمتر یعنی ۲۴۸ دستگاه بوده و تغییرات صفر‌درصدی داشته است. از طرف دیگر در خردادماه تولید اتوبوس با کاهش قابل‌توجهی همراه بوده و از ۱۳۸ دستگاه در خردادماه سال گذشته به ۶۷ دستگاه در خرداد امسال رسیده که حاکی از کاهش ۵۱درصدی تولید اتوبوس در آخرین ماه از بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.  در سه‌ماهه گذشته این خودروسازان خصوصی بودند که تولید اتوبوس خود را کاهش دادند. خصوصی‌ها در بهار امسال تنها ۸۲ دستگاه اتوبوس تولید کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۵۰درصدی همراه بوده است.

 اما سایپا هیچ اتوبوسی تولید نمی‌کند. در مقابل ایران‌خودرو تولید اتوبوس‌های خود را در سه‌ماهه ابتدایی امسال ۱۰۱درصد رشد داده و از ۸۳ دستگاه در بهار سال ۱۴۰۱ به ۱۶۷ دستگاه در بهار امسال رسانده  است.   با این وجود تولید مجموع وانت، ون، مینی‌بوس و میدل‌باس، اتوبوس و کامیونت، کامیون و کشنده در سه‌ماهه ابتدایی امسال به طور میانگین ۷۳درصد رشد داشته است. برخلاف اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده سه‌ماهه ابتدایی امسال رشد خوبی را ثبت کرده‌اند. بر این اساس تولید پنج‌هزار و ۳۱۷ دستگاه کامیونت، کامیون و کشنده در بهار سال ۱۴۰۱، در مدت مشابه امسال به ۱۰هزار و ۳۷۲ دستگاه رسیده است تا رشد قابل‌توجه ۹۵درصدی را ثبت کند. بیشترین رشد تولید کامیونت، کامیون و کشنده مربوط به خودروسازان خصوصی بوده است که در این مدت‌زمان تولید خود را از دوهزار و ۷۷۸ دستگاه به شش‌هزار و ۵۲۱ دستگاه رسانده‌اند که حاکی از رشد ۱۳۵درصدی تولید کامیونت، کامیون و کشنده در خودروسازی‌های خصوصی است.

سایپا نیز تولید این دست از خودروها از ۲۹۹ دستگاه در بهار ۱۴۰۱ به ۵۴۷ دستگاه در سه‌ماهه ابتدایی سال جاری رسانده تا رشد ۸۳درصدی را ثبت کند. بیشترین تولید کامیونت، کامیون و کشنده را ایران‌خودرو رقم زده که از قضا کمترین درصد رشد با ۴۸درصد افزایش داشته است. این شرکت در سه‌ماهه ابتدایی امسال سه‌هزار و ۳۰۴ دستگاه کامیونت، کامیون و کشنده تولید کرده‌ است، این درحالی است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته دو‌هزار و ۲۴۰ دستگاه بوده است. مجموع تولید کامیونت، کامیون و کشنده توسط ایران‌خودرو، سایپا و خودروسازان خصوصی در خردادماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹۳درصد رشد را تجربه کرده و از دو‌هزار و ۲۰۳ دستگاه به چهار‌هزار و ۲۵۴ دستگاه رسیده است.

نکته قابل‌توجه اینکه بخش بزرگی از ناوگان کامیونت، کامیون و کشنده کشور نیز فرسوده است؛ به طوری که از بین ۳۶۳هزار و ۳۸ دستگاه کامیونت، کامیون و کشنده که در جاده‌های کشور تردد دارند، ۱۶۹‌‌هزار و ۲۷۷ دستگاه بالای ۱۶ سال عمر دارند که به معنای فرسودگی آنهاست. همچنین میانگین کامیونت، کامیون و کشنده‌های کشور ۲۰ سال یعنی چهار سال بیشتر از سن فرسودگی برآورد می‌شود.

مینی‌بوس و میدل‌باس محصولات دیگر تجاری خودروسازان هستند که مورد بررسی قرار می‌دهیم. بر این اساس در سه‌ماهه ابتدایی امسال در مجموع ۳۳۳ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس تولید شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که این رقم ۲۵۴ دستگاه بود، ۳۱درصد رشد را نشان می‌دهد. البته همه این میزان تولید توسط خودروسازان خصوصی انجام شده و ایران‌خودرو و سایپا هیچ تولیدی در مینی‌بوس و میدل‌باس نداشته‌اند. در خرداد‌ماه نیز نسبت به خرداد سال گذشته تولید مینی‌بوس و میدل‌باس توسط شرکت‌های خصوصی افزایش داشته و از ۱۰۷ دستگاه به ۱۳۴ دستگاه رسیده تا رشد ۲۵درصدی را ثبت کند.  تولید وانت نیز در سه‌ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه در سال ۱۴۰۱ با ۴۸درصد رشد مواجه بوده است.

مجموع شرکت‌های دولتی و خصوصی در بهار امسال ۳۵هزار و ۹۶۲ دستگاه وانت تولید کرده‌اند. این در حالی است که این رقم برای سه‌ماهه ابتدایی سال گذشته ۲۴‌هزار و ۳۱۵ دستگاه بوده است. ۱۴هزار و ۶۵۴ دستگاه از تولید وانت در سه‌ماهه ابتدایی امسال مربوط به خردادماه بوده است، این درحالی است که در خردادماه سال گذشته خودروسازان ۱۰هزار و ۷۹۳ دستگاه وانت تولید کرده بودند که نشان می‌دهد تولید این دست از خودروها در مدت مذکور ۳۶درصد رشد داشته است.

خودروسازان خصوصی در سه‌ماهه ابتدایی سال جاری هفت‌هزار و ۴۲۳ دستگاه وانت تولید کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که چهار‌هزار و ۹۲۳ دستگاه بود، ۵۱‌درصد بیشتر بوده است. سهم سایپا نیز از تولید وانت در بهار امسال ۲۴هزار و ۹۲۹ دستگاه بوده که ۲۰درصد رشد نشان می‌دهد. ایران‌خودرو اما در تولید وانت رکوردشکنی کرده و رشد بسیار قابل‌توجهی را ثبت کرده است. در این مدت‌زمان، آبی‌پوشان جاده‌مخصوص سه‌هزار و ۶۱۰ دستگاه وانت تولید کردند که نسبت به تولید ۴۰۷ دستگاهی وانت این شرکت در بهار سال ۱۴۰۱، به میزان ۷۸۷درصد رشد داشته است.  اما ون آخرین محصولی است که تولید آن را در بهار سال جاری مورد بررسی قرار می‌دهیم. بر این اساس در سه‌ماهه ابتدایی امسال ۷۹۹ دستگاه ون تولید شده که ۱۱۷درصد بیشتر از تولید این دست از محصولات در بهار سال ۱۴۰۱ بوده است.

سایپا در خط تولید خود تولید ون ندارد اما ایران‌خودرو سهم ۷۹۷ دستگاهی از این مقدار داشته است. در سه‌ماهه ابتدایی سال گذشته تولید ون در ایران‌خودرو ۱۹۲ دستگاه بوده که نشان می‌دهد تولید این خودرو ۳۱۵درصد در ایران‌خودرو رشد داشته است. خودروسازان خصوصی امسال تقریبا ون تولید نکرده‌اند و کل تولید آنها در بهار امسال دو دستگاه بوده که ۹۹درصد کمتر از ۱۷۶دستگاهی ون در این خودروسازی‌ها در مدت مشابه سال گذشته بوده است.