وضع صنعت خودروسازی ناشی از سیاستگذاری های اشتباه در واگذاری

 پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاد دانشگاهی تهران، در ادامه برگزاری جلسات بررسی مباحث اصلی دولت تحت‌عنوان «مباحث اساسی توسعه و پیشرفت»، دومین جلسه نخبگان، دانشگاهیان و متخصصان توسعه پژوهشکده مطالعات توسعه، را با موضوع خودرو در تالار امیر کبیر دانشگاه تهران برگزار کرد.

در این نشست، جمال رحیمیان، سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی تهران، صنعت خودروسازی را از موضوعات چالش‌برانگیز کشور برشمرد و افزود: جهاد دانشگاهی از معدود زیست‌بوم‌های نخبگانی کشور است که می‌کوشد نیازمندی‌های فناوری و دانشی کشور را برطرف کند.

وی، با بیان این‌که جهاد دانشگاهی زمانی تشکیل شد که هیچ پارک علم و فناوری و فرهنگی در کشور وجود نداشت، اضافه کرد: با تأسیس جهاد دانشگاهی در سال 59 زیست‌بومی برای پاسخ به نیاز‌های علمی و فرهنگی ایجاد شد بدین ترتیب زمینه مناسبی فراهم شد تا موضوعات چالش‌برانگیز با هم‌فکری و تعامل میان دانشگاه و صنعت پیش برود.

با اجرایی شدن سیاست‌های اصل 44 سهام دولت در شرکت‌های خودروسازی واگذار شد

در ادامه زینب مرتضوی‌فر، مدیر گروه اقتصاد و توسعه پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی تهران، در تشریح وضعیت خصوصی‌سازی‌ها در صنعت خودروسازی ایران و چالش‌های حاصل از آن گفت: پس از اجرایی شدن سیاست‌های اصل 44 پس از سال 87 عملاً سهام دولت در شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا واگذار شد و فرض بر این بود که بدین ترتیب سهام دولت کاهش یابد.

وی، افزود: در ظاهر این اتفاق افتاد و هم‌اکنون سهام دولت در ایران خودرو 5.71 و در شرکت خودروسازی سایپا 17.37 درصد است. اما آنچه در عمل اتفاق افتاد بخشی از واگذاری‌ها به شرکت‌های عمومی، شرکت‌‎های وابسته به دولت و یا شرکت‌های زیرمجموعه ایران‌خودرو و سایپا بود و به‌نوعی سهامداری چرخه‌ای و تودرتو را ایجاد کردند.
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی، با بیان این‌که انتظار می‌رفت خصوصی‌سازی نتایج مثبتی را به‌همراه داشته باشد عملاً این اتفاق نیفتاد، اضافه کرد: براساس نتایج مطالعات این پژوهشکده بر روی تعارض منافع صنعت خودروسازی در سال 99 دریافتیم این نوع انتقال مالکیت به سهامداری چرخه‌ای و تودرتو منتهی می‌شود.

در ادامه این نشست، آقای علیرضا کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت، وجود سیاست‌های اشتباه (خصولتی سازی) و تحریم‌های سنگین را نتیجه این وضعیت در صنعت خودروسازی کشور دانست و گفت: در این‌صورت با این شیوه قیمت‌گذاری مواجه نمی‌شدیم.

وی، با بیان این‌که قرار بود قیمت‌گذاری دستوری 6 ماه گذشته برداشته شود، افزودند: نه تنها برداشته نشد بلکه به بقیه شرکت‌های خودروسازی هم تعمیم داده شد و سامانه فروش را هم در دست گرفتند.

مشکل کشور نه خودرو بلکه سیستم حمل و نقل عمومی است.

یوسف حجت، استاد دانشگاه تربیت‌مدرس از دیگر کارشناسان حاضر در جلسه با اعتقاد به این‌که باید سیاستگذاری‌ها در حوزه خودرو در سطح کلان دیده شوند، خاطرنشان کرد: میزان سوخت در کشور در سال 98 حدود 80 میلیون لیتر و امسال (پس از گذشت 4 سال) با 40 درصد افزایش به بیش از 110 میلیون لیتر رسیده است. این در حالی است که براساس قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت سوخت باید سهم حمل و نقل برون‌شهری از 60 درصد در سال 86 به 75 درصد می‌رسید که هم‌اکنون 7 درصد است.

وی، ادامه داد: براساس همین قانون باید سهم حمل و نقل درون‌شهری از 25 درصد در سال 86 به 50 درصد می‌رسید که این سهم در حال حاضر 13 درصد است.

در ادامه این نشست، حدادی، از شرکت خودروسازی ایران‌خودرو با تأکید بر ضرورت وجود بن سازه‌ای (پلتفرم) واحد برای صنعت خودروسازی گفت: مسأله اصلی در صنعت خودرو موضوع قیمت‌گذاری تکلیفی است که بر این اساس طی 5 سال گذشته 11 میلیارد دلار حاشیه سود بازار داشتیم که این میزان نه تنها می‌توانست زیان‌ها را پوشش دهد حتی می‌توانست در بخش تحقیق و توسعه صنعت خودروسازی هزینه شود.

قره‌ای، مدیر راهبردی گروه خودروسازی بهمن، هم یکی دیگر از کارشناسان حاضر با اعتقاد به این‌که ما هنوز به‌درستی صنعت خودرو را نشناخته‌ایم از این‌رو برای آن سیاست و برنامه درستی هم نداریم، گفت: یکی از دلایلی که سیاست‌های نادرستی گذاشته می‌شود خصولتی بودن شرکت‌ها با مدیرانی که دولت تعیین می‌کند که سبب می‌شود در بسیاری از موارد شرکت‌ها با سیاست‌های دولت کنار بیایند.

وی، با اعتقاد به این‌که صنعت خودروسازی یک صنعت بین‌المللی است و گاهی حجم صادرات و واردات خودرو و قطعات آن از حجم صادرات نفت بیشتر است، افزود: هم‌چنین این صنعت به‌شدت وابسته به تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری است.

این کارشناس، رقابت خودرو را در حوزه تحقیق و توسعه برشمرد و افزود: تحقیق و توسعه 70 درصد ارزش خودرو را ایجاد می‌کند.

امیر طیبی، مدیر راهبردی شرکت خودروسازی سایپا گفت: برای ما بحث‌های فناوری و آینده صنعت خودرو حائز اهمیت است و حاضریم برای هر یک از این موضوعات جلساتی گذاشته شود به‌عنوان مثال بحث امروز کشور خودروی برقی شده است عده‌ای خودروی برقی را در کشور چالش می‌دانند و برخی خلاف این نظر را دارند.

گفتنی است، پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاد دانشگاهی تهران، با هدف بررسی مشکلات و مباحث اصلی دولت و دستیابی به راهکار‌های مناسب، سلسله نشست‌هایی تحت‌عنوان «مباحث اساسی توسعه و پیشرفت»، با حضور نخبگان، دانشگاهیان و متخصصان توسعه، برگزار می‌کند تا درباره موضوعات کلان کشور بحث و تبادل‌نظر انجام شود و خروجی کامل این مباحث در اختیار دست اندرکاران کشور قرار گرفته شود.