حلقه مفقوده برنامه صادرات یک میلیون خودرو

به گزارش صنعت ماشین، بر اساس برنامه افق 1404 صنعت خودرو که ده سال قبل نوشته شده و همچنین وعده وزیر جدید صمت، صنعت خودروسازی ایران باید به سمتی حرکت کند که بتواند در سال 1404، یک سوم از تیراژ برنامه ریزی شده تولید سه میلیون دستگاهی یعنی یک میلیون دستگاه را صادر کند. این وعده و برنامه در حالی اعلام شده است که سه بازار هدف اصلی و کنونی صادرات خودرو ایران عراق، آذربایجان و سوریه بوده اند و در سال 2020 میلادی در این سه بازار جمعا حدود 76700 دستگاه انواع خودرو به فروش رسیده است. این آمار بدان معنا است که حتی اگر صد درصد ظرفیت بازارهای بالفعل و اصلی صادرات در اختیار صنعت خودرو ما باشد تنها حدود یک دهم برنامه 1404 محقق می شود و  برای تحقق این آمار پیش از هر چیز باید بازارهای هدف مشخص و تعریف شوند.

روسیه، برخی کشورهای آفریقایی، برخی کشورهای اروپای شرقی و احتمالا چند کشور آسیایی با توجه به مناسبات سیاسی ایران می توانند مقاصد صادرات باشند. با این حال اگر قرار است روزی این کشورها به بخشی از سهم یک میلیونی صادرات خودرو ما بدل شوند بهتر است از امروز محصولات مد نظر مشخص شود و مطالعات روی این بازارها صورت بگیرد. هر چند هم اکنون خودرو دنا با نام خزر پرفروش ترین خودرو در بازار آذربایجان است اما این بدان معنا نیست که می توان به بازار خودرو آذربایجان نیز مانند ایران نگاه کرد و تیراژهای میلیونی برایش در نظر گرفت.

صادرات در صنعت خودرو تنها به محصول نهایی مربوط نیست و همواره صادرات قطعات بخش مهمی از در آمد زایی ارزی را شامل می شود. الزام به صادرات یک میلیون دستگاه خودرو و عدم توجه به صادرات قطعات در این وعده و برنامه افق 1404، نشان دهنده کارشناسی نبودن این وعده و همچنین عدم توجه به جزئیات ریز آن است. کارشناسان صنعت خودرو معتقدند که در صورت داخلی‌سازی تا 70 درصدی خودروها و صادرات یک سوم تولید، صنعت خودرو تماما از نیازمندی به تامین ارز فارغ می شود و حتی می تواند در این حوزه برای کشور درآمدزا باشد. بدون شک چنین رویکرد مثبتی می تواند مزایای متعددی را برای کشور و صنعت خودرو به همراه داشته باشد اما امکان پذیر بودن آن باید در اولویت مورد بررسی قرار گیرد.

آمار فروش خودرو در روسیه طی 7 ماه نخست سال 2021 میلادی حدود یک میلیون دستگاه بوده است. شهروندان ترکیه طی سال 2020 میلادی جمعا حدود 800 هزار خودرو خریده‌اند و در کشوری مانند پاکستان آمار فروش خودرو به حدود 250 هزار دستگاه در سال 2020 می رسد. فروش خودرو در کشور نسبتا پویای آفریقایی مانند نیجریه در سال 2020 میلادی حدود 35 هزار دستگاه بوده و بازار خودرو کشوری مانند ازبکستان در سال 2020 شاهد فروش حدود 200هزار خودرو بوده است. اگر خوشبینانه به موضوع صادرات نگاه کنیم و تصور کنیم که خودروهای صنعت ما توان رقابت با محصولات کیا، هیوندای، تویوتا و ... را در بازارهای هدف دارند باید علاوه بر بازارهای بالفعل کنونی عراق، آذبایجان و سوریه، حداقل 20 درصد از سهم بازار کشورهای بالقوه مانند روسیه، برخی کشورهای بزرگ آفریقایی و همسایگان آسیایی را هدف قرار دهیم که در خوشبینانه‌ترین حالت نیز دور از دسترس است.