رمزگشایی از وابستگی قیمت خودرو به تغییرات نرخ ارز در اقتصاد ایران

 اخیرا یک اندیشکده، در آخرین گزارش خود به مقایسه قیمت خودرو در ایران نسبت به قیمت خودرو در سایر کشورها پرداخته است.

در قسمتی ازین گزارش آمده است:  آشفتگی در بازار و قیمت خودرو سبب شده است این تلقی عمومی حاصل شود که خودروهای داخلی نسبت به خودروهای خارجی گران‌تر هستند. از این رو این گزارش به بررسی میزان صحت این تلقی عمومی پرداخته و سعی کرده  از طریق بررسی میزان افزایش قیمت مواد اولیه در مقایسه با میزان افزایش قیمت مصوب خودروهای داخلی، مقایسه قیمت خودروهای داخلی با ارزان‌ترین خودروهای خارجی و مواردی از این دست، نشان دهد که تلقی عمومی از سوی مردم نسبت به گرانی خودرو، ارتباط چندانی با قیمت خودروهای داخلی ندارد، بلکه کاهش درآمد سرانه و قدرت خرید جامعه مهم‌ترین دلیل در بوجود آمدن این تلقی عمومی است، کما اینکه اشاره به این مسائل به معنی نادیده گرفتن کم‌کاری خودروسازان و متولیان این صنعت در سامان‌دهی مشکلات نیست.

مقایسه قیمت خودروهای داخلی و خارجی بر اساس توان موتور

نکته ای که به نظر می رسد در این گزارش تحلیلی به آن توجه نشده، محاسبه ی دلاری قیمت مواد اولیه است. به عنوان مثال اگر همان  طور که در گزارش آمده، برای مقایسه ی یک خودروی داخلی با خودروی خارجی توان تولید شده توسط موتور این دو خودرو را ملاک قرار دهیم (که ملاک دقیقی محسوب نمی شود)، به طور میانگین قیمت خودروی خارجی 100 اسب بخاری، حدودا معادل 12 هزار دلار خواهد بود.

در واقع یک خودروی خارجی که موتور آن توانی در حد خودروهای پارس، دنا، رانا و ... دارد، بدون احتساب حقوق گمرکی تقریبا معادل 600 میلیون تومان در می آید و چون قیمت کارخانه ای این خودروها در ایران کمتر از این عدد است، بنابراین در گزارش نتیجه گرفته شده، که قیمت خودرو های داخلی نسبت به خودروی مشابه خارجی (از نظر توان موتور) کمتر است.

پیوند قیمت مواد اولیه به نرخ ارز با مکانیزم بورس کالا

سوالی که انتظار می رفت در این گزارش های تحلیلی به آن پاسخ داده شود، چرایی محاسبه ی دلاری قیمت خودرو های داخلی است در حالی که اکثر مواد اولیه آن ها داخلی است و در داخل کشور تولید می شود.

گفتنی است در شرایطی که هر خودروی داخلی تنها 10 درصد ارز بری دارد، اساسا تنها دلیلی که باعث می شود 90 درصد مابقی قیمت خودرو نیز با نرخ ارز محاسبه شود، خرید مواد اولیه خودرو با مکانیزم بورس کالا (که مبنای محاسبه قیمت پایه مواد اولیه ان نرخهای صادراتی یا بازارهای جهانی و معیارهایی از این دست میباشد) است.

بنابراین نکته ای که مهم است، این است که دلیل قیمت تمام شده ی بالای خودرو در داخل کشور تهیه مواد اولیه آن ها با استفاده از مکانیزم بورس کالا بوده که عملا قیمت مواد اولیه را دلاری کرده است. در چنین شرایطی است که اساسا به نظر می رسد مقایسه قیمت خودروهای داخلی و خارجی اساسا محل چالش نیست.

از طرفی در شرایطی که حمایت از تولید دغدغه اول سیاست گذار است، پیوند قیمت محصولاتی که در داخل تولید می شوند با قیمت ارز، اساسا نمی تواند هدف سیاست گذار را برآورده کند.