ضرورت حضور خودروسازی ایران در آفریقا

 سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران در ادامه سفرهای خود به کشورهای مختلف، روز گذشته (سه‌شنبه 20 تیرماه) به قاره آفریقا سفر کرد؛ وی به منظور تقویت روابط با کشورهای دوست و همسو و در راستای تنوع‌بخشی به مقاصد صادراتی و ایجاد زمینه‌های همکاری سیاسی و تجاری، به دعوت رسمی روسای جمهور کنیا، اوگاندا و زیمبابوه، عازم سفری سه روزه به این سه کشور شد.

این سفر پس از 11 سال از سوی ایران انجام می‌شود و با توجه به ظرفیت‌های مختلف موجود در آفریقا، برنامه‌ دولت توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با آن‌هاست. هدف‌گذاری دولت سفر به 10 الی15 کشور آفریقایی است و تا پایان سال دو سفر دیگر به آفریقا انجام می‌شود و دو رئیس جمهور آفریقایی هم به ایران خواهند آمد. آفریقا بازار مصرفی خوبی داشته و برای ایران درآمدزایی دارد. قیمت خدمات ایران هم در عین داشتن کیفیت نسبت به کشورهای دیگر ارزان‌تر است؛ به بهانه سفر رئیس جمهوری به قاره آفریقا قصد داریم به بررسی روابط تجاری دو کشور و چشم‌انداز همکاری‌ اقتصادی ایران و آفریقا در صنعت خودروسازی بپردازیم.

در این رابطه، حسن کریمی‌سنجری- کارشناس صنعت و بازار خودرو کشور، اظهار کرد: قاره سبز آفریقا با مساحتی بیش از 30 میلیون کیلومتر مربع دارای 55 کشور عضو در سازمان ملل است. طبیعتا جمعیت یک میلیارد و 300 میلیون نفری این قاره بازار بسیار خوبی برای کالاهای هر کشوری از جمله ایران است. البته شرط توفیق در بازارهای صادراتی این نواحی شناخت دقیق فرهنگ ملل این کشورها و نیز تلاش برای تقویت بنیه اقتصادی و قدرت خرید مردم این مناطق است.

وی افزود: با وجود آنکه از حدود یک دهه قبل برخی شرکت‌های بزرگ خودروساز دنیا نظیر پژو و فورد با سرمایه‌گذاری محدود در معدود کشورهای آفریقایی نظیر نیجریه، غنا، آفریقای جنوبی، اتیوپی و مراکش تلاش کرده‌اند تا حضور خود را در بازارهای اقتصادی این نواحی گسترش دهند، اما این حضور نتوانسته از نقطه نظر تکنولوژی و کیفیت، تولیدکنندگان خودرو یا قطعه‌سازان محلی را توسعه دهد؛ تا جایی که سطح کیفیت و تکنولوژی به گونه‌ای است که محصولات تولید شده در این نواحی اجازه راهیابی به کشورهای توسعه یافته را ندارند.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: مهمترین علت این موضوع را بایستی در امنیت پایین و بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی در اغلب کشورهای حوزه آفریقا جستجو کرد؛ همین امر سبب بی‌علاقه شدن  سرمایه‌داران بزرگ خارجی و شرکت‌های صاحب فناوری به حضور گسترده در این کشورها شده است. داده‌های سازمان جهانی خودرو نیز بر این موضوع صحه می‌گذارد؛ به طوریکه این داده‌ها بیانگر آن است که در سال 2023 تعداد خودروهای سوختی و برقی تولید شده در قاره آفریقا ١.٢ میلیون دستگاه و تنها معادل یک درصد از کل تولید جهانی است.

کریمی سنجری خاطرنشان کرد: البته یکی دیگر از دلایل بی‌رغبتی شرکت‌های بزرگ خودروساز دنیا برای حضور در مناطق آفریقایی، جذابیت بیشتر سرمایه‌گذاری در سایر مناطق نوظهور جغرافیایی نظیر آمریکای جنوبی و آسیای شرقی است. این در حالی است که قاره آفریقا با وجود نرخ رشد جمعیت و نیروی کار جوان و نیز توسعه نیافتگی شبکه حمل‌ونقل عمومی، دارای تقاضای بالقوه‌ای در استفاده از خودروی شخصی است.

بالا بردن تقاضای خودروی ایرانی در آفریقا مستلزم برنامه مهندسی دقیق

وی ادامه داد: گذشته از موضوع بی‌ثباتی و نبود امنیت کافی شاید مهمترین چالش در مسیر کمبود تقاضا در کشورهای آفریقایی، وضعیت اقتصادی خانوارها در این نواحی و کمبود قدرت خرید آن‌ها باشد. با وجود خلا حضور گسترده شرکت‌های بزرگ خودروسازی و قطعه‌سازی دنیا، این موضوع می‌تواند برای شرکت‌های خودروساز ایرانی نوید بخش باشد، به طوری که این شرکت‌ها در صورت داشتن یک برنامه دقیق و با رعایت پیش شرط‌های مهندسی می‌توانند با احداث کارخانه تولید خودرو یا قطعه‌سازی و ایجاد اشتغال در مناطق دارای پتانسیل به گسترش طبقات متوسط اقتصادی در کشورهای آفریقایی کمک کرده و از این طریق به افزایش قدرت خرید جوامع آفریقایی وایجاد تقاضا کمک کنند. البته تجربه ناموفق تولید خودرو در سنگال بایستی مورد دقت بیشتری قرار گیرد تا ارزش‌های سرمایه‌گذاری به راحتی هدر نرود.

سنگال متقاضی 4۰ هزار دستگاه خودروی سایپا است

این کارشناس صنعت خودرو اعلام کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد تاسیس کارخانه در سنگال رقمی در حدود 90 میلیون دلار برای کشور هزینه در بر داشته است که اگر در این هزینه کرد، به جای ملاحظات سیاسی، مطالعات دقیق مهندسی مدنظر قرار می‌گرفت امروزه با چنین تجربه ناموفقی مواجه نبودیم. با این وجود هیئت اقتصادی سنگال در سفر اخیر خود به تهران و در بازدید از خطوط تولید شرکت سایپا،  متقاضی خرید 40 هزار دستگاه خودرو از گروه خودروسازی سایپا شد.

وی ادامه‌ داد: طبق برنامه پیش‌بینی شده قرار است طی 10 سال، سالانه 3000 دستگاه خودروی شاهین برای ناوگان تاکسیرانی و 1000 دستگاه زامیاد برای استفاده در حمل‌ونقل درون شهری، یدک‌کش و آتش‌نشانی به این کشور صادر شود که پیش فاکتور فروش 200 دستگاه خودروی شاهین به این کشور برای مرحله اول صادر شده است.

کریمی سنجری در پایان ضمن تاکید بر اینکه بررسی‌ها و رخدادهای غرب آفریقا بیانگر شکل‌گیری تحرکاتی برای تشکیل اتحادیه اقتصادی حول کشورهای این منطقه است؛ گفت: طبیعی است در صورت بروز چنین تشکیلاتی، نقل‌وانتقال کالا میان کشورهای آفریقایی با معافیت گمرکی و تعرفه پایین صورت می‌پذیرد. این موضوع می‌تواند اهمیت و مزیت سرمایه‌گذاری کشورمان در حتی یکی از کشورهای این نواحی را دوچندان کند؛ بنابراین وزارت صمت به عنوان متولی صنعت خودرو، بایستی برای حضور پر قدرت محصولات داخلی در آفریقا ریل‌گذاری کرده و هدف گذاری بلندمدت داشته باشد.