الزام بازنگری در ساز و کار عرضه خودرو در بورس کالا/ بورس کالا به ضرر مردم به نفع خودروساز

به گزارش صنعت ماشین،  در حالیکه دولت ادعا می کرد که بورس کالا می تواند موجب کنترل قیمت خودرو در بازار شود و خرید خودرو برای مصرف کننده واقعی را محقق می سازد، اما ظاهرا نتیجه ای عکس داشته است. بورس کالا در واقع جایگزین روش قرعه کشی فروش خودرو شد تا هم مصرف کننده واقعی بتواند خودروی مورد نظر خود را از بورس خریداری کند و هم با به دست آمدن قیمت تعادلی، قیمت خودرو در بازار کنترل شود و جلوی ضرر و زیاد خودروساز نیز گرفته شود.
تقارن قیمت گذاری دستوری و افزایش ناگهانی نرخ ارز، باعث التهاب بازار خودرو در سالهای گذشته شد و موجب هجوم بی سابقه مردم برای خرید خودرو به منظور حفظ سرمایه شد. در این شرایط عرضه خودروسازان با تقاضای زیادی که برای خرید خودرو داشت به هیچ عنوان برابر نبود و مصرف کننده واقعی شانس زیادی برای خرید خودرو از کارخانه نداشت. در چنین شرایطی دولت و وزارت صمت خودروساز را مجبور به برگزاری قرعه کشی برای فروش خودرو کرد که فروش خودرو به روش قرعه کشی هم تاثیری در کنترل بازار خودرو داشت و عملا شانس خرید خودرو برای مصرف کننده یک به 600 بود! در چنین شرایطی دولت با هدف کنترل قیمت خودرو در بازار، امکان خرید خودرو توسط مصرف کننده از کارخانه و همچنین جلوگیری از زیان خودروسازان به دلیل قیمت گذاری دستوری عرضه خودرو در بورس کالا را پیشنهاد داد.


در واقع بورس کالا تا همین لحظه هم بیشتر از اینکه به نفع مردم و مشتریان عمل کرده باشد، به نفع خودروساز عمل کرده است. از همان ابتدا که پیشنهاد عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شد، تصور نمی کردیم که این شیوه فروش بتواند چندان موفق عمل کند و صرفا نقش یک آرامبخش را برای بازار پرالتهاب خودرو ایفا کرد. در ابتدا افرادی که از بورس خودرو خریداری می کردند، بهای پرداخت شده با توجه به خواب پول و زمان تحویل خودرو به نسبت خرید خودرو از بازار منطقی بود. اما کم کم با ناامیدی مردم از واردات خودرو و اوج گرفتن دوباره نرخ دلار، هجوم مردم برای خرید خودرو زیاد شد. در چنین شرایطی که تعداد قیمت های پیشنهادی خرید خودرو از بورس بیشتر شده، قیمت فروش برخی از خودروها در بورس از قیمت آنها در بازار آزاد سبقت گرفته است. هرچند فروش خودرو در بورس تا حدودی بهتر از فروش به روش قرعه کشی است، اما به هیچ عنوان بورس کالا نمی تواند در مدت زمانی طولانی روش مناسبی برای عرضه خودرو تلقی شود و صرفا نقش یک آرام بخش کوتاه مدت را می تواند ایفا کند.

دولت و وزارت صمت باید از زمان عرضه خودرو در بورس کالا نهایت استفاده برای افزایش تیراژ و عرضه خودرو به بازار را می کردند. اما چنین چیزی نشد و عرضه خودرو نه تنها افزایش پیدا نکرد، بلکه با توجه به عدم تامین اعتبار برای خودروسازان دولتی و پرداخت زیان انباشته ناشی از قیمت گذاری دستوری، عملا به خودروسازان دولتی ضربه وارد کردند. خودروسازان خصوصی هم درگیر خود تحریمی ها و ترخیص دیر هنگام قطعات از گمرک هستند که همه این موارد در کنار هم موجب کند شدن روند عرضه خودرو به بازار شده و با افزایش متقاضیان خرید خودرو در بورس، عملا امکان کنترل قیمت خودرو نیست.

زمانی هم که قیمت معامله شده خودرو در بورس کالا افزایش پیدا می کند، قیمت خودرو در بازار نیز افزایش پیدا می کند. قطعا دلال قصد ندارد که خودرو را در بازار از بورس کالا ارزانتر بفروشد و به همین دلیل طی هفته گذشته شاهد افزایش قیمت عجیب بسیاری از خودروها در بازار بوده ایم. به نظر می رسد که تاریخ انقضا بورس کالا به عنوان روشی برای عرضه خودرو فرا رسیده و دیگر بورس کالا نمی تواند موجب کنترل قیمت خودرو در بازار شود. در ابتدا عرضه خودرو در بورس کالا، شاهد کاهش 70 درصدی تقاضا برای خرید خودرو در بورس بودیم که نشان از عقب نشستن دلالان و ورود مصرف کننده واقعی به میدان بود. اما حال شاهد نفوذ دلالان به بورس کالا هستیم و خودروسازان نیز به طمع سود بیشتر به دلیل فروش خودرو با قیمت بالاتر در بورس قصد دارند که تمام سبد محصول خود را در بورس عرضه کنند.