ماجرای عرضه سهام ایران خودرو و سایپا و 6 نکته مهم

به گزارش صنعت ماشین،  ششم فروردین ماه سال جاری بود که رضا فاطمی امین، وزیر صمت، از واگذاری بلوک 40درصدی و 25درصدی سهام دولت در شرکت‌های خودروسازی سایپا و ایران خودرو به بخش خصوصی، به منظور کاهش نفوذ دولت خبر داد.

در ادامه حسین قربان زاده، رییس سازمان خصوصی سازی در نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص عرضه سهام دولت در شرکت‌های ایران خودرو و سایپا اعلام کرد: طبق دستور رییس جمهوری در خصوص ضرورت عرضه مجموع سهام متعلق به دولت در 2 شرکت ایران خودرو (سهامی عام) و سایپا (سهامی عام) به اطلاع می‌رسد که به استناد مصوبه 5 اردیبهشت 1401 هیات واگذاری به ترتیب معادل 5.72 درصد و17.31از سهام متعلق به دولت (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) در شرکت‌های ایران خودرو (سهامی عام) و سایپا (سهامی عام) در فهرست شرکت‌های مشمول واگذاری سال 1401 این سازمان درج شده است.

در ادامه این نامه آمده است: سهام باقیمانده دولت در این دو شرکت بسیار ارزنده و طلایی است و به طور قطع، برای واگذاری آن به‌صورت بلوکی باید ارزش مدیریتی این سهام نیز ارزش‌گذاری و لحاظ شود که مطابق برآوردهای اولیه با محاسبه اضافه ارزش بلوکی سهام دولت قیمت پایه این بلوک‌ها بسیار بیشتر از قیمت‌های فعلی روی تابلو خواهد بود.

قربان زاده در بخش دیگر این نامه گفته است: از سوی دیگر فروش سهام تودلی (زیر مجموعه های دو شرکت) این شرکت‌ها در دستور کار وزارت صمت قرار گرفته است؛ این در حالی است که می‌توان سهام باقیمانده دولت و سهام تودلی این شرکت‌ها را با هم به‌صورت بلوک واحد عرضه کرد که ارزندگی آن هم حفظ شود.

در این باره نکاتی به شرح زیر می توان مطرح کرد:

1-با توجه به تجربه ی قبلی عرضه ی سهام های دولتی که پیش قیمت گذاری شده‌اند، سهامداران و فعالان با تجربه تر بازار سرمایه شاهد افزایش قیمت نامتعارف این سهم ها بودند، بنظر می رسد که سازمان خصوصی سازی قصد دارد سهام های بلوکی این دو شرکت را با قیمت بالایی به فروش برساند که تجربه بازار می گوید قیمت سهام این شرکت ها معمولا خود را به قیمت معاملات بلوکی نزدیک می کنند و حال باید در نظر داشت که آیا این قیمت گذاری با ارزش ذاتی این شرکت ها هم خوانی دارد یا خیر؟

2- با توجه به صورت های مالی این شرکتها که طبق نظر اغلب کارشناسان شرکت های زیان دهی هستند، عملا کارشناسان انتظار قیمت های بالایی برای سهام بلوکی  این شرکت ها را ندارند پس اگر قیمت گذاری سهام بلوکی این سهم ها با اختلاف فاحشی کمتر از قیمت تابلوی این شرکت ها ارزش گذاری شود، با توجه به اینکه سهام این دو شرکت تاثیر چشم گیری روی فضای کلیت بازار دارند، انتظار افزایش عرضه در کلیت بازار دور از ذهن نیست و احتمالا شاهد نزول شاخص کل باشیم.

3-سوال اینجاست که کدام بخش از سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا به صورت بلوکی عرضه می‌شود، در واقع سهام شرکت‌های زیرمجموعه است که به صورت بلوکی عرضه خواهد شد. این موضوع نیز در آگهی عرضه سایپا مشهود است که هر کدام از زیرمجموعه‌ها چند درصد عرضه دارند. به طور مثال رنا شرکت زیرمجموعه سایپاست که سهامدار سایپا نیز هست یا می‌توان به سرمایه‌گذاری سایپا اشاره کرد که جمعا به بلوک 41 درصدی می‌رسد. قیمت سهام بلوکی در بدترین حالت حتی با یک سیت از قیمت تابلو بیشتر است چراکه سهام جزئی مانند سهام بلوکی قدرت نفوذ و کنترل ندارد. پس نتیجه می‌گیریم اگر سهمی قدرت نفوذ و کنترل داشته باشد، قیمت بالاتری نسبت به سهم های روی تابلو دارد. همچنین از روش‌های DCF و DDM برای قیمت‌گذاری استفاده می‌شود. در نهایت برای فروش این سهام مقرر شد بر اساس ارزش روز خالص دارایی‌های ایران‌خودرو و سایپا قیمت‌گذاری شود. ارزش روز خالص دارایی نمایانگر این موضوع است که ارزش ذاتی هر سهم بر اساس دارایی‌ها چقدر است، سپس در مقایسه با قیمت تابلوی آن می‌توان سهم را قیمت‌گذاری کرد اما این که با چه بلوکی به فروش برسد این موضوع بین قیمت سهم، قیمت تابلو و ارزش روز آن شناور است ولی با اطمینان می‌توان گفت قیمت از قیمت تابلو بالاتر است.

4- نباید فضا و مجال موج سواری برای عده ای سود جو مهیا شود چرا که دود این جو سازی های رسانه ای قطعا به چشم سهامدارن خرد و کم تجربه تر بازار سرمایه می رود و عده ای با حبابی کردن و اصطلاحا پروژه سازی چنین سهم هایی به واسطه یک خبر قصد برهم زدن جو بازار را به نفع منافع شخصی خود دارند.

5. مبنای ارزندگی بلوک های این دو خودروسازی اسناد کارشناسی شده ای است که باید به تایید کارشناسان امر و در پی آن هیات واگذاری جهت واگذاری برسد؛ که تا کنون بحث تصویب قیمت این دو بلوک در این هیات انجام نشده است. بنابراین تاکید رئیس سازمان خصوصی سازی بر ارزندگی و طلایی بودن سهام این دو شرکت و در پی آن انتشار و رسانه ای کردن نامه قربانزاده به وزیر صنعت جای تامل دارد. این در حالی است که در پی انتشار این نامه و تعابیر رئیس سازمان خصوصی سازی از سهام ایران خودرو و سایپا شاهد اقبال بازار سرمایه و سهامداران به این دو سهم در روز انتشار(30 خرداد) هستیم. تا جایی که ایران و خودرو و سایپا بیشترین اثر مثبت بر رشد شاخص بورس را در این روز به ثبت رسانند.

6. نگارش این نامه و پس از آن انتشار تصویر نامه در رسانه‌ها بلافاصله پس از اظهار نظر وزیر صنعت مبنی بر قیمتگذاری سهام بلوکی دو شرکت ایران خودرو و سایپا در حالی اتفاق افتاده و اثر خود را بر بازار سرمایه، صنعت خودرو و همچنین نماد این دو شرکت گذاشته است که عملا اظهار نظر وزیر صنعت مبنی بر قیمتگذاری این دو بلوک نه بیان کننده قیمت نازل آنها و نه قیمت گران و بالاتر از ارزندگی آنها است. حال این سوال پیش می آید که اولا استدلال و دفاع رئیس سازمان خصوصی سازی از نگارش این نامه با تاکید بر بر ارزندگی و طلا بودن سهام دو شرکت ایران خودرو و سایپا چه بوده است؟ و ثانیا این که مگر وزیر صنعت اقدام به اعلام قیمت سهام این دو بلوک کرده که قربانزاده سریعا اقدام به انتشار نامه، رسانه ای کردن متن آن و صحبت از طلایی و ارزندگی سهام ایران خودرو و سایپا کرده است؟