چرا خودرو تا ۴۰ میلیون تومان گران شد؟

البته طی چند سال اخیر قیمت خودرو به‌طور مداوم افزایش یافته و این رشد قیمت هرگز متوقف نشده است. هر بار هم مدیران دولت و شرکت های خودروساز صحبت های تکراری در مدیریت قیمت ها مطرح کرده اند اما در عمل خبری از ساماندهی اوضاع قیمت در بازار و کارخانه نبوده است.

فعالان بازار خودرو نظرات مختلفی درباره دلایل افزایش قیمت خودرو طی روزهای اخیر مطرح کرده اند اما اکثریت عامل اصلی گرانی اخیر خودرو را کمبود تولید عنوان می کنند. این مساله را منوچهر منطقی معاون وزیر صمت نیز تأیید کرده و دلیل افزایش قیمت خودرو را ناکافی بودن میزان تولید خودروهای داخلی عنوان کرده است.

به اعتقاد منوچهر منطقی معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، وقتی در برابر تقاضا، عرضه کم است، به‌طور طبیعی قیمت بالا می‌رود و قیمت عرضه کارخانه با بازار، فاصله معناداری پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه افزایش عرضه یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش قیمت خودرو است، می گوید: «محاسباتی انجام شد تا نشان دهد چقدر خودرو باید عرضه شود تا به انجام قرعه‌کشی نیازی نباشد و براساس نتایج آن محاسبات، برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شد. این محاسبات نشان داد اگر یک میلیون و 400هزار دستگاه خودرو به بازار ایران عرضه شود به قرعه‌کشی نیازی نخواهد بود. برای تحقق این موضوع  تولید یک میلیون و 500هزار دستگاه خودرو برای امسال هدف‌گذاری شده است تا عرضه و تقاضا به هم نزدیک شود.»

برای بررسی میزان تولید خودرو در ماه های پایانی سال 1400 ، سری به آمار تولید شرکت های خودروساز در بهمن و اسفند سال گذشته زده ایم که نشان می دهد، تولید در این دو ماه نه تنها رشدی نداشته بلکه شاهد کاهش نیز بوده است.

مطابق آمار، ایران خودرو در پایان بهمن ماه سال گذشته رشد منفی 5.2 درصد و سایپا نیز رشد منفی 1.5 درصدی را در تولید خودروهای سواری ثبت کرده است. این دو خودروساز در اسفندماه سال گذشته هم با رشد منفی تولید روبه‌رو بوده اند به نحوی که ایران خودرو در پایان اسفندماه سال گذشته 6.9 درصد و سایپا  6 درصد کاهش تولید را در خودروهای سورای ثبت کرده است. البته باید این نکته را در نظر گرفت که بخشی از تولید دو شرکت ایران خودرو و سایپا به دلیل کسری قطعه راهی انبارها شده و تکمیل آنها فرایند خاص خود را می طلبد. 

مشاهده این آمار نشان می دهد کاهش عرضه خودرو توسط شرکت های خودروساز که مورد تأیید منطقی معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت هم است یکی از عوامل اصلی رشد اخیر قیمت خودروها در سطح بازار است اما علاوه بر این نباید از روند صعودی قیمت دلار در بازار غافل بود. همچین حذف واردات خودرو از متن بودجه هم جو روانی خود را بر بازار گذاشته است.
 

* آسمان ریسمان بافی خودروسازان در دلایل افزایش قیمت خودرو

البته با وجود تمام مستندات مبنی بر کاهش عرضه خودرو به بازار، همچنان خودروسازان این موضوع را قبول نداشته و می گویند: افزایش قیمت ها تحت تأثیر عوامل دیگری است که از عهده خودروساز خارج است.

به عنوان نمونه رحمانی سخنگوی ایران خودرو در خصوص افزایش 40 میلیونی قیمت خودرو سمند دوگانه سوز در بازار طی هفته اخیر گفته است: بیش از یکسال است که سمند دوگانه سوز نه تولید و نه فروخته می‌شود و فقط مصرف تاکسی دارد، لذا افزایش قیمت آن تابع قوانین خاصی نیست.

وی می گوید: «نیاز بازار خودرو سالانه 1 میلیون و 200 تا 1 میلیون و 500 هزار دستگاه است که ما برای تولید 750 هزار دستگاه شامل 25 هزار خودرو سنگین و 725 هزار دستگاه سواری برنامه ریزی کرده ایم. البته ما در دو ماهه پایان سال نسبت به 10 ماهه قبل، 17 درصد افزایش عرضه داشتیم و بیش از 120 هزار دستگاه عرضه شد که 68 هزار دستگاه خودرو تحویل مردم دادیم. بنابراین افزایش قیمت خودرو ناشی از عدم عرضه نیست و عواملی مانند انتظارات تورمی سال 1401، افزایش قیمت ارز و لغو مصوبه واردات موجب افزایش قیمت خودرو شده است.»

حسین کاظمی طرقی معاون بازاریابی و فروش سایپا نیز در خصوص تولید خودرو گفته است: در سال 1400 بیش از 420 هزار دستگاه خودرو تحویل مشتریان گروه خودروسازی سایپا شد که این عدد نسبت به سال 99 بیش از 9 درصد افزایش داشته است.  این شرکت تا پایان سال جاری، 650 هزار دستگاه خودرو تولید خواهد کرد و این مهم با هدف آرامش بخشی به بازار  و کاهش فاصله قیمت خودرو در بازار و کارخانه است.

علاوه بر این مسعود پروین معاون برنامه ریزی جامع تولید سایپا درباره ترخیص خودروهای ناقص از پارکینگ گروه خودروسازی سایپا هم گفته است:  در آن زمان (23 دی ماه سال گذشته) حدود 80 هزار خودرو به علت نقص قطعه در پارکینگ بود که در راستای کاهش این عدد، جلسات متعددی با قطعه سازان و تامین کنندگان قطعه برگزار شد و در نهایت 28 اسفندماه موجودی خودروهای ناقص گروه سایپا به حدود 43 هزار و 700 دستگاه رسید. با ادامه تکمیل کاری در هفته دوم تعطیلات نوروز نیز عدد یاد شده به حدود 40 هزار دستگاه می رسد.

براساس گفته های مقامات مسئول در دو شرکت ایران خودرو و سایپا، امسال را باید سال افزایش تولید خودرو و رفع اختلاف قیمت بازار و کارخانه دانست اما تحقق این موضوع با ابهامات بسیاری روبه رو است چراکه این صنعت را نمی توان با شعارهای روی کاغذ ساماندهی داد بلکه لازمه افزایش تولید و رفع معضل خودروهای ناقص در کارخانجات تدوین برنامه یکپارچه با همکاری قطعه سازان است.

در حال حاضر همچنان قطعه سازان دل پری از بدقولی خودروسازان در پرداخت مطالبات دارند و همین امر تحقق افزایش تولید را با اما و اگرهایی مواجه می کند.