ایربگ در چه شرایطی باز می شود؟

جواد گرشاسبی

یک کارشناس صنعت خودرو در یادداشتی با اشاره به ماجرای باز نشدن کیسه هوای خودروهای داخلی در تصادفهای اخیر، با تاکید بر اینکه باز شدن ایربگ نیاز به شرایط خاصی دارد، مشخص شدن دلیل آن در حوادث اخیر را مستلزم بررسی کارشناسی دانست نه اظهارات غیرکارشناسی.

در یادداشت جواد گرشاسبی آمده است: احتمالا یکی از بزرگ ترین کاستی ها در کشورهای جهان سوم دانش ناکافی عمومی در خصوص وسایل و ابزارهایی است که مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال عموم مردم به اندازه کافی دانش استفاده و نگهداری از گیربکس های اتوماتیک را ندارند و این در حالی است که هر روز تعداد خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک افزایش پیدا می کند.

از طرفی حتی با توجه به تعدد رسانه های مختلف در دسترس مردم، متولیان امر شاید برای افزایش مهارت عمومی در استفاده از فناوری های جدید آموزش کافی ارایه نکرده اند. به این ترتیب امروز ما در حالی که دانش کافی در به کارگیری یک فناوری و تکنولوژی را نداریم، در مورد آن نظرهای کارشناسی صادر می کنیم یا حتی فرهنگ برخورد با کنترل تلویزیون و زانو را برای این فناوری ها هم در پیش می گیریم.

حکایت باز نشدن ایربگ خودروهای تولید وطن در تصادفهای اخیر هم همان ماجرای کنترل تلویزیونی است که کانال را عوض نمی کند و به جای گشتن دنبال دلیل این بی کنترلی، آن را به زانو می کوبیم تا کار کند! ایربگ خودروهای وطنی هم امروز در رسانه ها مثل همان کنترل توسط افراد حقوقی و حقیقی به زانو کوبانده می شوند و اغلب به جای تعریف کارشناسی و فنی به دنبال مقصر می گردند؛ در حالی که با کار کارشناسی، مقصر هم به راحتی پیدا می شود.

البته بخشی از فضای ایجاد شده امروزی در خصوص عملکرد ایربگ خودروهای وطنی، به این دلیل است که افکار عمومی و متاسفانه حتی بعضی خواص شناخت کافی از مکانیسم عملکرد ایربگ ندارند. البته بخشی از این انتقادات هم به این دلیل است که در سالهای گذشته عملکرد خودروسازان به گونه ای بوده که افکار عمومی نگاه چنان مثبتی نسبت به آنها ندارند، حتی اگر حق با خودروساز باشد.

زمانی برای پُف ایربگها

به طور کلی در باز شدن یا باز نشدن ایربگ خودرو پارامترهای مختلفی مورد بررسی ACU ( مغز الکترونیکی یا پردازشگر) ایربگ قرار می گیرد. این یک اصل کلی در عملکرد ایربگ در تمام خودروهای تولید شده در جهان است؛ به همین دلیل حتی گاهی باز شدن نابه هنگام ایربگ می تواند خود یک اشکال باشد، زیرا ممکن است تصادف به گونه ای رخ دهد که نیازی به باز شدن ایربگ نباشد، اما با باز شدن آنها سرنشینان دچار آسیب شوند و البته هزینه های شارژ دوباره ایربگ ها روی دست مالک باقی بماند. حالا بیایید فرهنگ کنترل تلویزیون و زانو را کنار بگذاریم و ببینیم چطور ممکن است ایربگ باز نشود، در حالی ظاهرا تصادف شدید بوده است؟

به زبان ساده باید گفت؛ ایربگها طبق یک الگوریتم یا برنامه عملکردی از پیش تعریف شده باز می شوند؛ به این معنی که ACU ایربگ شتاب منفی لحظه ای، شدت ترمزگیری، عملکرد سیستمهای کمکی رانندگی و ایمنی، حتی میزان کشش لحظه ای کمربند ایمنی را در کسری از ثانیه سنجش می کند و سپس تصمیم می گیرد که ایربگ باز شود یا خیر؟ البته پارامترهایی که ACU ایربگ یا همان مغز متفکر ایربگ سنجش می کند با توجه به سطح استفاده خودرو از فناوری های ایمنی متفاوت است.

با همه این احوال باید بدانید هر نوع شتاب منفی ناشی از ضربه در جهت های مختلف که باشد، ابتدا توسط ACU بررسی شده و در صورت نیاز ایربگ را در 3 صدم ثانیه باز می کند؛ به همین دلیل گاهی دیده می شود که یک خودرو پیشرفته و به روز ژاپنی در کویر واژگون می شود یا با دیواره شنی برخورد می کند، اما ایربگ های آن فعال نمی شوند زیرا شتاب منفی وارد شده به خودرو به صورت ( لحظه ای) بالا نیست.

از نکات دیگری که باید به آن توجه داشت، این که گاهی تصادف به گونه ای اتفاق افتاده است که قطعات بیرونی خودرو همچون در محفظه موتور، سپر، چراغها، سینی و رادیاتور خودرو آسیب دیده اند، اما هنوز شاسی خودرو سالم است یا فشاری به سرشاسی وارد شده که آن را تحمل کرده است؛ در این مواقع نیز ایربگ باز نمی شود. شاید با دیدن در محفظه موتور مچاله شده یک خودروی تصادفی تصور کنید که تصادف بسیار شدید بوده است، اما قطعات پلتفرمی خودرو سالم مانده اند و نباید گول ظاهر صحنه را بخورید.

در بسیاری از مواقع حتی ارتفاع دو خودرویی که برخورد می کنند هم در تصادف موثر است؛ به طوری که ضربه می تواند به بالای در محفظه موتور وارد شود و تا شیشه جلو ادامه پیدا کند؛ حتی شاید چیزی از شیشه جلو وارد کابین شود و سرنشینان هم آسیب ببینند، اما شتاب منفی برخورد به گونه ای نباشد که ایربگ فعال شود. البته این همه ماجرا نیست، زیرا تغییرات در سیستم های برق و الکترونیک خودروها به منظور نصب آپشن ها یا قطعات الکترونیکی جدید هم می تواند بر عملکرد بخش های مختلف الکترونیکی خودرو تاثیرگذار باشد.

با همه این احوال نباید از احتمال خرابی سیستم ایربگ یا قصور خودروسازان نیز عبور کرد. اتفاقی که حتی دامن خودروسازان بزرگ جهان همچون تویوتا را نیز بارها گرفته است. به همین دلیل در سال 2020 شرکت تویوتا نیز در یکی از بزرگترین فراخوان های تاریخ صنعت خودرو بیش از 3.4 میلیون دستگاه از محصولات خودرو در مدل های کرولا ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹، ماتریکس ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، آوالون ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ و آوالون هیبرید ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ را به منظور نقص در سیستم ایربگ به تعمیرگاههای خود در سراسر جهان به منظور رفع نقص دعوت کرد.

به این ترتیب به نظر می رسد بهتر است بدون هیجانهایی از جنس رسانه های مجازی و البته با منطق و دقت ماجرای چرایی باز شدن یا باز نشدن ایربگ خودروهای داخلی را بررسی کرد. بررسی ای که نه البته در اینستاگرام انجام شود و نه در سخنان غیر متخصصان نسبت به صنعت خودرو، بلکه توسط کارشناسان خبره و به کمک بازخوانی اطلاعات ACU ایربگ (مثل جعبه سیاه هواپیما). پس بهتر است وقتی کنترل تلویزیون کانال را عوض نمی کند، دنبال رفع اشکال الکترونیکی آن باشیم. با غرغر کردن و استفاده از زانو مشکل حل نمی شود.