قطعه سازان انگیزه ای برای بهبود کیفیت ندارند

به گزارش صنعت ماشین، فرزین انتصاریان در نشست رونمایی از طرح تحول کیفیت در زنجیره تأمین صنعت خودرو، اظهار کرد: صنعت خودرو سازی ایران با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند از جمله افزایش قیمت ارز، کاهش قدرت خرید مردم، فشار تحریم‌ها، خارج شدن شرکای خارجی از قراردادها و بروز مشکلات تأمین قطعات، کاهش تولید، مکانیسم قیمت گذاری ناهمگون و در رأس آنها نارضایتی عمومی از کیفیت، قیمت خودرو، بدقولی و ضعف خدمات پس از فروش قرار دارد تا جایی که به گفته مقامات قضائی کشور، همواره هزاران شکایت از خودرو سازان در دادگاه‌های کشور مطرح است.

رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران افزود: از طرفی صنعت خودروسازی سهم مهمی از اقتصاد کشور را از حیث تولید ارزش افزوده و ایجاد اشتغال دارا است. سابقه صنعت خودرو و زنجیره تولید ارزش آن به ویژه در بخش صنایع کوچک و متوسط در زمینه قطعه سازی جایگاه استراتژیکی را در اقتصاد کشور ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: مسئله اصلی در این صنعت که قبل و بعد از بروز تمامی مشکلات فوق الذکر نیز همواره وجود داشته است کیفیت خودروها است که مکرراً از سوی مقامات مسئول، نهادهای نظارتی، مجامع دانشگاهی، تشکل‌ها، رسانه‌ها و عامه مردم مورد نقد شدید قرار گرفته است. موضوع بی کیفیتی خودروها علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی و حقوقی، صنعت خودورسازی ایران را با وجود قدمت پنجاه ساله خود در محدوده مرزهای کشورمان زمین گیر کرده است به نحوی که فروش خودرو ایرانی بدون مساعدت دولت و ایجاد محدودیت در واردات، حتی در مقدور داخل کشور هم به نظر نمی‌رسد.

انتصاریان گفت: بررسی دلایل ناکارآمدی و بهره وری نامناسب این صنعت نیازمند بررسی ابعاد مختلف مشکلات و سیاست‌های صنعتی و اقتصادی حاکم بر این صنعت است که در مرکز آنها نبود راهبرد توسعه و ارتقا کیفیت صنعت خودرو سازی بخصوص صنعت قطعه سازی قراردارد. مشکلات کیفیت محصولات نهایی این صنعت در زنجیره تولید محصول، وابستگی مستقیم به کیفیت قطعات دارد و بخش وسیعی از آن حاصل نبود یک برنامه راهبردی و نظام مدیریت کیفیت کارا در صنعت قطعه سازی خودرو کشور است؛ مسئله‌ای که بسیار قبل از بروز مشکلات فوق الذکر وجود داشته و تمامی بحران‌های پیش آمده به آن را دامن زده است بنابراین برای رفع ریشه‌ای مشکلات این صنعت باید کار بهبود را از صنعت قطعه سازی کشور آغاز کرد. گزارش برنامه راهبردی ارتقا کیفیت صنعت خودروسازی سال ۲۰۲۰ آمریکا نیز بر همین موضوع تکیه دارد.

وی افزود: متأسفانه وضعیت کنونی صنعت قطعه سازی خودرو حاکی از رفتار تهاجمی و فشارهای مالی تولید کنندگان خودرو و نهادهای نظارتی و بازرسی بر قطعه سازان است که عملاً این بنگاه‌ها را به سمت رفتار تقابلی برای ادامه حیات خود و بی تفاوتی و انفعال در توسعه کیفیت پیش برده است. در نتیجه اغلب این بنگاه‌ها هیچ انگیزه‌ای برای رشد و بهبود کیفیت، اصلاح سیستم مدیریت کیفیت محصول یا حتی توسعه کسب و کار خود ندارند. دغدغه آنها فقط اجرا و رعایت الزامات و حفظ وضعیت موجود و ادامه حیات است.

انتصاریان اظهار کرد: از آنجایی که معتقدیم متخصصان مرتبط جهت شناسایی راه حل‌هایی برای رفع یا مدیریت مشکلات تحریم، نوسانات قیمت ارز، گرانی و … مشغول فعالیت هستند، انجمن مدیریت کیفیت ایران نیز با توجه به تجربیات گسترده در ۲۵ سال گذشته در حوزه خودروسازی و عطف به درخواست تشکل‌های تخصصی حوزه قطعات و خودروسازی و لزوم تاکید بر ارتقا کیفیت تولیدات داخلی پروژه، ارتقا سیستم مدیریت کیفیت در صنعت خودروسازی متمرکز بر شرکت‌های قطعه ساز را با هدف بهبود زیر ساخت‌های مؤثر بر کیفیت مبتنی بر برنامه راهبردی توسعه و ارتقا کیفیت صنعت قطعه سازی خودرو در دستور کار قرار داد و با انجام تحقیقات گسترده در سطوح ملی و بین‌المللی و تجربیات عمیق خود در زمینه توسعه مدیریت کیفیت و استانداردسازی، «مدل راهبردی و برنامه‌های اساسی توسعه و ارتقا کیفیت صنعت قطعه سازی خودرو» را طراحی کرده و آمادگی دارد در اسرع وقت این برنامه‌ها را با همکاری مسئولین و ذینفعان صنعت خودروسازی ایران اجرایی کند.

به گفته وی، انجمن مدیریت کیفیت ایران در ادامه ۲۵ سال تجربه موفق در حوزه‌های آموزش و پژوهش و اقدامات اجرایی که منجر به تصویب قانون توسعه و ارتقا نظام استاندارد و مدیریت کشور و تدوین راهبرد ملی کیفیت شد، اهداف آتی خود را متمرکز بر اجرای راهبرد ملی و توسعه و ارتقا سطح مدیریت کیفیت در حوزه‌های با اهمیت صنعت و خدمات نموده است و برای شروع تحول در صنعت خودروسازی کشور را هدف قرار داده و در اولین قدم طرح توسعه و ارتقا سطح مدیریت کیفیت زنجیره این صنعت را تدوین و آماده اجرا نموده است.

رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران اظهار کرد: در تدوین «طرح تحول کیفیت زنجیره تأمین خودروسازی»، انجمن با نگاهی متفاوت از رویکرد جاری، بهبود کیفیت زنجیره تأمین صنعت خودرو را با تمرکز بر توسعه سیستم مدیریت کیفیت شرکت‌های قطعه ساز هدف قرار داده است. مسلم است که اجرای چنین برنامه گسترده و راهبردی بدون حمایت متولیان و مسئولین صنعت خودروسازی و پشتیبانی و حمایت شرکت‌های خودرو ساز از یکطرف و تعهد و تلاش جدی شرکت‌های قطعه ساز برای توسعه و ارتقا مدیریت کیفیت سازمان‌های خود امکان پذیر نخواهد بود. به موازات تحقق این امر، انجمن مدیریت کیفیت ایران نیز می‌تواند با ساماندهی، آموزش و تجهیز نزدیک به یک هزار نفر کارشناس متخصص امور کیفیت شامل مشاوران سیستم‌های کیفیت و اساتید و مدرسان مدیریت کیفیت، ارزیابان و مهندسین کیفیت، در اجرایی کردن برنامه‌ها و استراتژی‌های توسعه و ارتقا سطح بلوغ مدیریت کیفیت تا حصول اثربخشی و دستیابی به اهداف تعیین شده، پشتیبان و همراه سازمان‌ها ی متولی و مسئول باشد.

طرح تحول کیفیت در زنجیره تامین صنعت خودروسازی

وی گفت: به عنوان اولین گام اقدام به تدوین طرح ارتقا کیفیت زنجیره تأمین و ارتقای مدیریت کیفیت قطعه سازان کرده ایم. ما مطمئن هستیم در صورت اجرا شدن این طرح، ضمن توسعه و ارتقای همه جانبه صنعت قطعه سازی، ابزاری مهم و پشتیبان برای توسعه کیفیت صنعت خودرو سازی نیز خواهد بود.

انتصاریان افزود: برای ارتقا صنعت خودرو پیشنهاد می‌کنم در گام نخست، صنعت قطعه سازی به عنوان یک صنعت مستقل شناخته شود و وزارت صمت که هم اکنون به نوعی مالک و سیاست گذار خودروسازی‌ها به شمار می‌رود، باید صنعت قطعه را جدا از صنعت خودرو بداند و برای آن هویت و شخصیتی مستقل تعریف کند. تا زمانی که صنعت قطعه سازی هویت مستقل و مشخصی نداشته باشد، دنباله رو صنعت خودرو و وابسته به آن خواهد بود. شرکت‌های خودروسازی هم که از نظر مدیریت کیفیت، دارای هویت مشخصی نیستند و در اجرای تعهدات کمیتی تولید نیز تحت فشار قرار دارند، الزاماً باید متمرکز بر حل مشکلات عدیده خودشان باشند و نمی‌توانند بدون حمایت جدی و سیاست گذاری از بالا، برنامه ریزی عمیق برای توسعه یکپارچه صنعت خودرو و قطعه سازی بوده و توسعه کیفیت اثربخشی زیادی داشته باشند.

وی گفت: با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی و ظرفیت بالای اشتغال زایی، تمرکز بر قطعه سازی بر تمرکز بر خودروسازی اولویت دارد. قطعه سازی ایران دارای ظرفیت‌هایی است که می‌توان با برنامه ریزی برای توسعه مدیریت کیفیت در سطح استانداردهای سازندگان بزرگ خارجی برای آن هویت قابل قبول مستقلی ایجاد کرد. در این صورت علاوه بر توسعه صنعت خودروی ملی، شاهد استقبال خودروسازان بزرگ خارجی برای سرمایه گذاری و حضور در صنعت اتومبیل سازی ایران نیز خواهیم بود.

رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران تصریح کرد: یکی از معضلات صنعت خودرو سازی ما عدم رابطه همکاری خودروسازان در حوزه‌های منافع مشترک است. همه شرکت‌های خودروسازی در زنجیره تأمین خود و استفاده قطعه فضای مشترکی دارند. هدف نهایی ما جمع کردن بازیگران اصلی صنعت خودرو در کنار هم و تجمیع نیروهای موجود در آنها است. خوشبختانه در جریان ارزیابی‌ها ما تا حدودی توانستیم به این هدف برسیم و از بین نیروها موجود در خودرو سازی و صنایع دیگر، حدود ۵۰۰ ارزیاب متخصص در ارزیابی، و به همین تعداد نیز کارشناس مشاور در مدیریت کیفیت تربیت کنیم. همچنین هم اکنون زیرساخت‌هایی برای اجرای طرح ایجاد کرده ایم و بانکی از مشاوران و مهندسان و مدیران کیفیت داریم که گستره‌ای از تخصص‌ها را در زمینه‌های مختلف، از جمله خودرو دارا هستند.

وی گفت: در حال طراحی مدل ارزیابی موفقیت پایدار با استفاده از بالاترین روش‌ها و استانداردهای تخصصی مدیریت کیفیت هستیم. برای صنعت خودرو و به ویژه صنعت قطعه سازی نیز مدل خاصی در حال طراحی است که مراحل نهایی را طی می‌کند.

ضرورت حمایت همه جانبه مسئولین و عزم خودروسازان برای ارتقا کیفیت قطعه سازی

انتصاریان یادآور شد: نکته مهم این است که با تمام زیر ساخت‌هایی که با استفاده از ظرفیت‌های بالای اعضای حقوقی و حقیقی انجمن به وجود آممده، قطعاً انجمن مدیریت کیفیت به تنهایی نمی‌تواند از عهده چنین کار بزرگی برآید بنابراین اجرای موفق این امر، نیازمند ایجاد تعامل و تفکر مشترک و هم راستا، با استفاده از تمامی امکاناتی است که در این صنعت به صورت بالقوه وجود دارد و باید به یک حرکت یکپارچه با محور متولیان صنعت خودرو کشور بیانجامد.

وی گفت: برای این منظور لازم است در وهله اول وزارت صمت به عنوان متولی صنعت خودروسازی و مالک اصلی شرکت‌های عمده خودروسازی در کشور در انجام این امر مهم همراه شود و با هدایت خودروسازان عمده و حمایت‌های همه جانبه، تمام امکانات مورد نیاز را در مسیر انجام این طرح قرار دهد. روشن است که مشارکت انجمن‌های مرتبط به خودروسازی نیز برای ایجاد هماهنگی و عزم لازم در بین قطعه سازان و موفقیت این طرح و ارتقا کیفیت زنجیره تأمین، جایگاه ویژه ای را دارند.